Στο ήδη κατατεθέν νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, στο άρθρο 10 και με τίτλο «ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΗ», προβλέπεται η υποχρέωση της εισαγγελίας να αναζητά τον κατηγορούμενο για να του γνωστοποιήσει το γεγονός ότι εκκρεμεί εις βάρος του ποινική υπόθεση «… με κάθε πρόσφορο μέσο, τουλάχιστον με βάση τη διεύθυνση που έχει δηλώσει στην τελευταία φορολογική του δήλωση…». Με τη διάταξη αυτή, η χώρα μας εναρμονίζεται στην Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2016/343, άρθρο 8.
Αναλύει
ο δικηγόρος
Δημήτρης
Νικ. Μπόλης
Η απλή αυτή στη συλλογιστική της διάταξη, επιτέλους επιλύει ένα θέμα το οποίο ταλαιπώρησε αδίκως πληθώρα συμπολιτών μας, το κυριότερο δε, τους κατέστησε κρατουμένους χωρίς λόγο.
Για να αντιληφθεί κανείς τη σημασία της ως άνω διατάξεως και το τι μέχρι και σήμερα γίνεται, αρκεί να αναφερθούν δύο απλά παραδείγματα:
- α) Το Ελληνικό δημόσιο καταγγέλλει στην Εισαγγελία ιδιοκτήτη επιχείρησης για μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, ως διεύθυνσή του δε, αναφέρει την διεύθυνση της επιχείρησής του, η οποία ήδη έχει κλείσει, όπως χιλιάδες άλλες, από την αρχή της κρίσης στη χώρα μας. Θα αναζητηθεί ο κατηγορούμενος από την Εισαγγελία μόνο στη διεύθυνση αυτή, ενώ ο πολίτης έχει βέβαια καταστήσει γνωστή τη διεύθυνσή του, αφού υποβάλει στο Ελληνικό κράτος φορολογική Δήλωση. Τελικά ποτέ, δε θα μπορέσει να υπερασπιστεί τον εαυτό του και θα καταδικαστεί ερήμην σε ποινή φυλακίσεως και χρηματική ποινή.
- β) κακόπιστος μηνυτής, υποβάλει μήνυση καταγγέλλοντας για δήθεν τέλεση κακουργηματικών πράξεων τον μηνυόμενο και δηλώνει ψευδή διεύθυνση κατοικίας του. Η Εισαγγελία κατά πάσα βεβαιότητα θα αρκεστεί να τον αναζητήσει στην ψευδή διεύθυνση, ο μηνυόμενος δε θα αναζητηθεί ούτε έστω στη διεύθυνση που δηλώνει στην εφορία, είναι σφόδρα πιθανό δε, να εκδοθεί εις βάρος του ένταλμα συλλήψεως.
Η συνέχεια; Κάποια στιγμή, είτε σε τυχαίο τροχονομικό έλεγχο ή όταν ανανεώσει το διαβατήριο ή την ταυτότητά του, ο ανυποψίαστος πολίτης θα ενημερωθεί για το γεγονός ότι εις βάρος του εκκρεμούν δικαστικές αποφάσεις ή ένταλμα συλλήψεως. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις θα κρατηθεί, η δε κράτησή του κατά περίσταση, μπορεί να διαρκέσει από λίγες ημέρες μέχρι κ μήνες.
Μάλιστα, για μεγάλο χρονικό διάστημα οι αποφάσεις των Δικαστηρίων ήταν ιδιαίτερα αυστηρές, αφού επέρριπταν σε κάθε περίπτωση το βάρος στον κατηγορούμενο, αφού θεωρούσαν δική του ευθύνη το ότι δεν ενημέρωσαν την Εισαγγελία για το ποία είναι η διεύθυνση κατοικίας τους. Σημειωτέον ότι τουλάχιστον στην Εισαγγελία Αθηνών, τρόπος που ο κάθε πολίτης να δηλώνει τη διεύθυνσή του, δεν υφίσταται.
Ενδεικτικά, απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών, που δίκαζε σε δεύτερο βαθμό, ανέφερε: «…ανεξαρτήτως του ότι αποδείχτηκε ότι ο κατηγορούμενος κατά την επίδοση της εκκαλουμένης αποφάσεως δεν διατηρούσε πλέον κατοικία επί της οδού ….. στην …., δεν προέκυψε ότι αυτό ήταν γνωστό στην Εισαγγελία Πλημ/κων Αθηνών». Ως αποτέλεσμα, απορρίφθηκε η έφεσή του, διατηρήθηκε η πρωτόδικη αυστηρή ποινή, ήτο δε ουσιαστικά φυγόποινος έως ότου δικαιωθεί από τον Άρειο Πάγο. Στη συγκεκριμένη μάλιστα περίπτωση, ο ίδιος κατηγορούμενος είχε κληθεί από την ίδια εισαγγελία, για άλλη υπόθεσή του στην κατοικία του, ήταν λοιπόν πέραν πάσης αμφιβολίας γνωστής διαμονής.
Ήδη η Ελλάδα είχε καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό δικαστήριο στις 28-5-2009 και 14-1-2010 (υποθέσεις Elyasin κατά Ελλάδας και Popovitsi κατά Ελλάδας) το οποίο είχε στηλιτεύσει τη συγκεκριμένη πρακτική της Ελληνικής Δικαιοσύνης, ως παραβίαση του άρθρου 6 παρ.1 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αφού οι πολίτες δεν έχουν την υποχρέωση να ενημερώνουν από μόνοι τους την Εισαγγελία για κάθε αλλαγή της διεύθυνσής τους, αλλά αντίθετα η Εισαγγελία πρέπει να μεριμνά για την ανεύρεσή τους.
Η δε Ολομέλεια του Αρείου Πάγου με την υπ’ αριθμόν 2/2014 απόφασή της, πλήρως εναρμονιζόμενη και με τις ως άνω αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αποφάνθηκε ότι τα Δικαστήρια δεν πρέπει να βασίζονται μόνο στο αποδεικτικό επίδοσης της απόφασης που βεβαιώνει ότι ο κατηγορούμενος είναι αγνώστου διαμονή, αλλά να ερευνούν αν πράγματι είχε γνωστή διαμονή ο κατηγορούμενος.
Το πλέον εντυπωσιακό είναι βέβαια το γιατί οι Εισαγγελίες της χώρας, όταν κλητεύουν έναν κατηγορούμενο δε κάνουν το προφανές, δεν τον αναζητούν τουλάχιστον στη Διεύθυνση που δηλώνει στην Εφορία. Διότι δεν διατέθηκαν ποτέ έως σήμερα τα απαραίτητα κονδύλια ώστε επιτέλους (εν έτη 2019) να υπάρξει τρόπος διασύνδεσης του Αρχείου της Εισαγγελίας με το αντίστοιχο της Εφορίας, ώστε να διασταυρώνονται οι διευθύνσεις των πολιτών. Το πλέον όμως εντυπωσιακό, είναι ότι η ίδια Εισαγγελία, ακριβώς επειδή δεν υφίσταται ψηφιοποιημένο σύστημα, καλεί τον ίδιο άνθρωπο σε διαφορετικές διευθύνσεις, τον ίδιο άνθρωπο θεωρεί άλλοτε γνωστής διαμονής, άλλωστε αγνώστου (άρα δεν τον ενημερώνει) και τον ερημοδικάζει!
Και μόνο που έπρεπε να φτάσουμε στο 2019, να υποχρεωθούμε ουσιαστικά από οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να γίνεται το προφανές, να αναζητείται δηλαδή ο κατηγορούμενος τουλάχιστον στη Διεύθυνση που δηλώνει στην Εφορία και να μην στερείται ως δήθεν αγνώστου διαμονής των δικαιωμάτων του, θεωρώ ότι καταδεικνύει τις παθογένειες ενός συστήματος που αδυνατεί να συμβαδίσει με την τεχνολογική εξέλιξη και συνεχίζει να λειτουργεί με όρους του περασμένου αιώνα.
