Δημήτρης Νικ. Μπόλης: Η επινοητής των χρησμών
Αρκετές είναι δυστυχώς οι περιπτώσεις, σε θέματα αρκούντως ενδιαφέροντα νομικώς, αλλά κοσμογονικά για μεγάλη μερίδα πολιτών, που οι δικαστικές αποφάσεις εμφανίζονται ως αλληλοσυγκρουόμενες, γεγονός που δημιουργεί ασάφεια δικαίου αλλά και εντάσεις, αφού ίδιες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με αντίθετο τρόπο από τα δικαστήρια. Το πλέον πρόσφατο παράδειγμα, ο εγκλεισμός της συμπαθούς καθαρίστριας στη φυλακή, σε αντίθεση με άλλες ομοειδείς υποθέσεις, στις οποίες οι κατηγορούμενοι δε διάβηκαν το κατώφλι των φυλακών. Λίγα χρόνια πριν, άλλοι δικαστές έκριναν ότι η ποινή καθείρξεως 5 ετών μετατρέπεται σε χρηματική, άλλοι ότι δεν μετατρέπεται.
Αντικρουόμενες ήταν και οι αποφάσεις του Άρειου Πάγου, τελικά ως γνωστόν το ζήτημα επέλυσε η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, κρίνοντας ότι δεν μετατρέπονται οι ποινές καθείρξεως 5 ετών. Στο μεσοδιάστημα, άλλοι κατηγορούμενοι με την ίδια ποινή αφέθησαν ελεύθεροι, άλλοι κρατήθηκαν στις φυλακές.
Γράφει ο δικηγόρος Δημήτρης Νικ. Μπόλης
Έτερο παράδειγμα, οι αποφάσεις σχετικά με τα δάνεια που έχουν ληφθεί με ρήτρα Ελβετικού φράγκου, όπου οι Δικηγόροι που ασχολήθηκαν με το θέμα, είτε από την πλευρά των δανειοληπτών, είτε από την πλευρά των τραπεζών, είχαν φτάσει στο σημείο να προβλέπουν με εξαιρετική επιτυχία τις αποφάσεις, διότι ήδη ο Δικαστής που δίκαζε την υπόθεση είχε εκφράσει τη νομική του άποψη με προηγούμενες, παρεμφερείς, αποφάσεις του. Έτσι, άλλες αποφάσεις έκριναν υπέρ των δανειοληπτών, άλλες υπέρ των Τραπεζών, το θέμα, ως γνωστόν, θα επιλύσει επίσης η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, ενώ ήδη υπάρχει θετική για τους δανειολήπτες σχετική εισήγηση. Έτερο σχετικό παράδειγμα, επίσης με κοσμογονικές για τη ζωή των πολλών πολιτών συνέπειες, είναι το αν τελικά, πριν τον πλειστηριασμό, ο πολίτης έχει τη δυνατότητα να ζητήσει την προστασία του από τα Δικαστήρια με ασφαλιστικά μέτρα, σε περίπτωση που ο πλειστηριασμός του σπιτιού του βασίζεται σε απόφαση (διαταγή πληρωμής Δικαστηρίου), επί της οποίας δεν έχει δικαστεί η ανακοπή του κατ’ αυτής ή δεν έχει εκδοθεί απόφαση. Νομικό ζήτημα φαινομενικά δυσνόητο, πολύ απλό ουσιαστικά, με τη χρήση παραδείγματος: Τράπεζα καταγγέλλει στεγαστικό δάνειο, άρα θεωρεί ότι πρέπει να εισπράξει το σύνολο του δανείου. Εκδίδεται σχετική δικαστική απόφαση και συγκεκριμένα διαταγή πληρωμής. Κατά της διαταγής πληρωμής, ο πολίτης προσφεύγει στα Δικαστήρια, διαμαρτυρόμενος ότι κακώς εκδόθηκε η ως άνω απόφαση, ότι η τράπεζα κακώς ζητά να εισπράξει το σύνολο του δανείου, αναμένει δε (με τις γνωστές παθογένειες της δικαιοσύνης αναφορικά στον χρόνο εκδικάσεως) την εκδίκαση της υπόθεσής του.
Ήδη η Τράπεζα ορίζει τον πλειστηριασμό του σπιτιού για το Δεκέμβριο. Εκδικάζεται τελικά η υπόθεσή του σχετικά με την ακυρότητα της διαταγής πληρωμής στην οποία στηρίζεται ο πλειστηριασμός τον Οκτώβριο, χωρίς όμως να έχει εκδοθεί απόφαση. Ο πλειστηριασμός θα γίνει (ηλεκτρονικά πια) χωρίς να έχουν αποφασίσει τα Δικαστήρια ακόμη!!! Δηλαδή χωρίς να έχουν αποφανθεί αν καλώς ή κακώς εξεδόθη η Δικαστική απόφαση, επί της οποίας θεμελιώνεται ο εις βάρος του σπιτιού του πολίτη πλειστηριασμός. Ο νόμος 4335/2015, κατήργησε το άρθρο 938 ΚΠολΔ, βάσει του οποίου, με κάποιες προϋποθέσεις πάντα, ο πολίτης θα μπορούσε να προστατέψει το σπίτι του με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων. Μετά την αλλαγή του Νόμου λοιπόν και έκτοτε, οι νομικές απόψεις διίστανται: Α) Η πρώτη άποψη θεωρεί ότι ο πολίτης μπορεί με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρο 731 ΚΠολΔ) να ζητήσει από το δικαστήριο να ανασταλεί ο πλειστηριασμός και να σώσει το σπίτι του, Β) η άλλη άποψη ότι δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα και το Δικαστήριο έχει πλέον αποψιλωθεί της αρμοδιότητας να προστατέψει το σπίτι του δανειολήπτη. Ενδεικτικά υπέρ της πρώτης απόψεως είναι οι 7766/2017 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, 8259/2017 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, 58/2017 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αμαλιάδας οι οποίες ερμηνεύουν υπέρ του δανειολήπτη την 11/2017 απόφαση του Αρείου Πάγου, αντίθετα εις βάρος του δανειολήπτη με ακριβώς αντίθετο σκεπτικό και διατακτικό οι 706/2018 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, 5801/2017 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, 223/2016 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Λαμίας, οι οποίες θεωρούν ότι μετά την τροποποίηση του 2015, τα δικαστήρια δεν έχουν την αρμοδιότητα να σταματήσουν τον πλειστηριασμό !!! Όλα αυτά ακούγονται αρκετά ενδιαφέροντα και προσφέρονται ως βήμα εκφράσεως σύνθετων νομικών απόψεων. Η ευτυχία του νομικού (Δικαστών και Δικηγόρων) είναι να εντοπίζονται νομικά θέματα που είναι ασαφή. Η χαρά της επιχειρηματολογίας και της ανάδειξης της νομικής τους μόρφωσης. Σε ακαδημαϊκό επίπεδο, είναι μία συζήτηση εξόχως ενδιαφέρουσα και εποικοδομητική. Το πρόβλημα όμως είναι ότι η απόδοση του Δικαίου έχει άμεσες συνέπειες στη ζωή των ανθρώπων, είτε στην ελευθερία του, είτε στην περιουσία του. Είναι ανεπίτρεπτο για τη Δικαιοσύνη να υφίστανται επί μακρώ θέματα τόσο ασαφή, ώστε να προκαλείται η έκδοση αντιφατικών αποφάσεων. Αποτελεί πλήγμα για την εμπιστοσύνη που τρέφουν σε αυτήν οι πολίτες, ειδικά οι πιο αδύναμοι από αυτούς, όπως ο μικροδανειολήπτης για την αγορά του σπιτιού του σε μια υποβαθμισμένη περιοχή, με αντικειμενική αξία 70.000 ευρώ που βλέπει το σπίτι του να βγαίνει στον πλειστηριασμό από την ισχυρή τράπεζα, προτού ακόμη το δικαστήριο αποφανθεί αν έχει δίκιο η Τράπεζα ή όχι. Είναι σφόδρα πιθανό το δικαστήριο να αποφασίσει ότι κακώς εξεδόθη η Διαταγή πληρωμής που είναι η βάση του πλειστηριασμού του σπιτιού του. Θα είναι όμως ήδη πολύ αργά (αν ο πολίτης έχει την ατυχία ο Δικαστής που θα δικάσει την υπόθεσή του να ενστερνίζεται τη δεύτερη άποψη), διότι ήδη το σπίτι του θα έχει εκπλειστηριαστεί, θα το έχει ήδη χάσει. Είναι αδύνατον να αντιληφθεί ο πολίτης ότι ακόμη κι αν έχει δίκιο, η απόφαση για το αν θα βγει το σπίτι του στον πλειστηριασμό (το μοναδικό του σπίτι που στεγάζει την οικογένειά του και έχει πληρώσει ένα πολύ μεγάλο μέρος του δανείου του), εξαρτάται το μόνον τελικά από το ποία νομική άποψη μεταξύ των δύο αντικρουόμενων έχει υιοθετήσει ο δικαστής που τυχαία θα κληρωθεί να δικάσει. Η θεά Τύχη κατά τη μυθολογία ήταν η προσωποποιημένη θεά της σύμπτωσης. Η Δικαιοσύνη όμως παρουσιαζόταν στην αρχαιότητα προσωποποιημένη από τη Θέμιδα. Το χρόνιο πρόβλημα του τρόπου ερμηνείας των νόμων, ήταν αυτό που ενέπνευσε τους Αρχαίους Έλληνες να θεωρήσουν τη Θέμιδα ως την επινοητή των χρησμών. Δυστυχώς οι «χρησμοί» της ακόμη και σήμερα έχουν διττές έννοιες, ερμηνεύονται από τους εφαρμοστές του Νόμου (Δικαστές) με τρόπο – κάποιες φορές – ακριβώς αντίθετο. Κόρη της Θέμιδας ήταν η Μοίρα. Είναι πολλοί οι πολίτες που μπορούν να καταλάβουν το γιατί, αφού τόσο δραστικά και αναπόδραστα καθορίζει τη ζωή τους. Κόρη της όμως ήταν και η Αιδώς. Και αποτελεί πραγματικά όνειδος για τη Δικαιοσύνη να προκαλεί αίσθημα αδικίας στον πολίτη, όταν αποδεικνύεται ότι ομοειδείς υποθέσεις αντιμετωπίζονται με εκ διαμέτρου αντίθετες αποφάσεις. Βασική αρχή του ποινικού Δικαίου αποτελεί η συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή «in dubio pro reo» δηλαδή σε περίπτωση αμφιβολίας (η δικαστική κρίση) να είναι υπέρ του κατηγορουμένου. Επίσης βασική Αρχή του Δικαίου αποτελεί η Αρχή της νομιμότητας και απόρροια αυτής η Αρχή της απαγόρευσης αόριστων νόμων.
Οι νόμοι πρέπει να είναι σαφείς και να εφαρμόζονται με τον ίδιο τρόπο έναντι όλων. Είναι επιτέλους καιρός, ο πολίτης να μην βιώνει το συναίσθημα η απόφαση του Δικαστηρίου που κοσμογονικά θα επηρεάσει τη ζωή του, να εξαρτηθεί από την τύχη και από το ποιον δικαστή η κλήρωση θα επιλέξει να δικάσει την υπόθεσή του. Είναι κομβικό για ένα κράτος Δικαίου, η μοίρα των ανθρώπων που προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη να ορίζεται σύμφωνα με την αρχή της ισονομίας και όχι από την Τύχη, με την οποίαν εξ ορισμού η Θέμις απαγορεύεται να συσχετίζεται.
Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr
