Αρχιμανδρίτης Αθηναγόρας Σουπουρτζής: Καλά Χριστούγεννα – Μια ευχή που ενώνει!

Μπορεί μια ευχή να είναι κάτι περισσότερο από μια τυπική έκφραση ευγένειας; Μπορεί να λειτουργεί ως δείκτης κοινωνικής συνοχής και ιστορικής μνήμης; Η συζήτηση γύρω από τη χρήση της ευχής «Καλά Χριστούγεννα» έναντι ουδέτερων διατυπώσεων, όπως το «Season’s Greetings», δεν αφορά απλώς τη γλωσσική επιλογή ούτε συνιστά πολιτικό ζήτημα. Πολύ περισσότερο, δεν επιδέχεται κομματικές ετικέτες. Αγγίζει τον τρόπο με τον οποίο οι ευρωπαϊκές κοινωνίες αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τη συνέχεια στον χρόνο.

Ο ευρωπαϊκός και ευρύτερος δυτικός κόσμος χαρακτηρίζεται από έντονη πολυμορφία. Διαφορετικές γλώσσες, ιστορικές εμπειρίες, εθνικές παραδόσεις και κοινωνικές δομές συνυπάρχουν στο ίδιο θεσμικό πλαίσιο. Παρά την ποικιλία αυτή, υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής, ίσως ο βασικότερος συνεκτικός δεσμός: ο χριστιανισμός. Όχι ως υποχρεωτική πίστη, αλλά ως πολιτισμική και ανθρωπολογική βάση, χωρίς την οποία ο δυτικός κόσμος δεν θα διέθετε ενιαία αξιακή αναφορά.

Ευρωπαίος —και κατ’ επέκταση Αμερικανός ή ενταγμένος στον αγγλοσαξονικό πολιτισμικό χώρο—  είναι εκείνος που έχει διαμορφωθεί φιλοσοφικά από την αρχαιοελληνική σκέψη, έχει ζήσει πολιτισμικά μέσα στη χριστιανική παράδοση- η οποία δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς τον Ελληνο-Ορθόδοξο χαρακτήρα- και έχει ενταχθεί θεσμικά στο Ρωμαϊκό Δίκαιο, ορθότερα στο βυζαντινορωμαϊκό. Από τη συνάντηση αυτών των παραδόσεων συγκροτήθηκε ο ευρωπαϊκός νομικός και πολιτισμικός χώρος, στον οποίο η ισχύς του νόμου συνδέθηκε με τον σεβασμό της ανθρώπινης αξίας.

Η δυτική νομική παράδοση εδράζεται στην αντίληψη του ανθρώπου ως προσώπου με εγγενή και απαράγραπτη αξία. Από αυτή την παραδοχή απορρέουν η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η ισότητα ενώπιον του νόμου, η ελευθερία της συνείδησης και ο περιορισμός της εξουσίας. Οι έννοιες αυτές δεν αναδύθηκαν σε ιστορικό κενό, αλλά μέσα από μια μακρά πολιτισμική διαδρομή, όπου η χριστιανική θεώρηση του ανθρώπου συνυφάνθηκε με τη συστηματική σκέψη του βυζαντινορωμαϊκού δικαίου.

Με ενδιαφέρον διαπιστώνει κανείς ότι τα φετινά Χριστούγεννα (25.12.2025) η επίσημη σελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέσω της παρουσίας της στην πλατφόρμα X, επέλεξε να ευχηθεί ρητά «Καλά Χριστούγεννα (Merry Christmas)». Η επιλογή αυτή, διακριτική αλλά σαφής, δεν θίγει τη θρησκευτική ελευθερία αλλά αποτυπώνει μια ώριμη θεσμική αυτοσυνειδησία που δεν αποκόπτεται από τις ιστορικές της προϋποθέσεις.

Συχνά διατυπώνεται ο φόβος ότι η ρητή αναφορά στις χριστιανικές ρίζες της Ευρώπης μπορεί να περιθωριοποιήσει άλλες θρησκείες ή πολιτισμούς. Η συγκριτική εμπειρία δείχνει το αντίθετο. Στη Μεγάλη Βρετανία, παρά την ιστορική ένωση Εκκλησίας και Πολιτείας, διασφαλίζεται πλήρως η θρησκευτική ελευθερία και η ισότιμη πρόσβαση στη δημόσια ζωή. Αντιθέτως, σε κράτη που αυτοπροσδιορίζονται συνταγματικά ως αυστηρά ουδετερόθρησκα (“laik”), όπως η Τουρκία, καταγράφονται διαχρονικά σοβαρά ελλείμματα στην προστασία των θρησκευτικών μειονοτήτων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η αποσιώπηση της ταυτότητας δεν εγγυάται την ελευθερία.

Η διαφύλαξη των χριστιανικών αξιών της ανεκτικότητας, του διαλόγου, της αλληλεγγύης και του σεβασμού κάθε ανθρώπου ως προσώπου με εγγενή αξία δεν αποτελεί ηθικό στολίδι, αλλά θεσμικό κεκτημένο. Όπου οι αξίες αυτές απορρίφθηκαν ή εκτοπίστηκαν, επικράτησαν αυταρχικές λογικές και υποβάθμιση των ελευθεριών.

Σε μια εποχή κανονιστικής αβεβαιότητας, η ευχή «Καλά Χριστούγεννα» λειτουργεί ως ήπια αλλά ουσιαστική υπενθύμιση του ελάχιστου κοινού που εξακολουθεί να μας ενώνει. Και αυτό το κοινό παραμένει θεμέλιο συνοχής και θεσμικής αυτοπροστασίας.

* Του Αρχιμανδρίτη Αθηναγόρα Σουπουρτζή, Καθηγητή Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου Θεολογικής Ακαδημίας Volyn Ουκρανίας – Επισκέπτη Καθηγητή Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr