Σπύρος Καρακίτσος: COVID-19 vs Ελληνικές Φυλακές

Του Σπύρου Καρακίτσου*

Για την επιστήμη της Δημογραφίας υπάρχουν δύο ειδών πληθυσμοί: οι ανοικτοί πληθυσμοί όπως π.χ. μία πόλη, ένα χωριό και οι κλειστοί πληθυσμοί, δηλαδή πληθυσμός, όπου απαγορεύεται η έξοδος των μελών του πληθυσμού ή γενικά τίθενται σοβαροί περιορισμοί εισόδου και εξόδου. Ένας τέτοιου είδους πληθυσμός είναι και ο πληθυσμός μιας Φυλακής ή ενός hot spot ή των κρατητηρίων, όπου σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αλλά και επιδημιολόγους, η διάδοση και η διασπορά ενός ιού γίνεται με πολλαπλάσια ταχύτητα σε σχέση με τον ανοικτό πληθυσμό. Ενδεικτικό είναι ότι σε κανονικές συνθήκες στις Ελληνικές Φυλακές, η κοινή εποχική γρίπη έχει παρατηρηθεί κάθε χρόνο σε μεγάλο ποσοστό κρατουμένων και εργαζομένων που μπορεί να αγγίζει μεσοσταθμικά και το 50% – 70% ασθενών, ίσως και παραπάνω, αλλά δυστυχώς η έλλειψη ουσιαστικής ιατρικής και νοσηλευτικής μέριμνας μέσα στις Φυλακές, καθώς και η ελλιπέστατη επιστημονική έρευνα δεν μας έχει επιτρέψει να έχουμε ασφαλή στατιστικά δεδομένα. Όπως και να έχει είναι προφανές ότι ο κορονοιός έχει ήδη χτυπήσει απειλητικά την πόρτα των Φυλακών ανά την Υφήλιο και κάθε χώρα, άλλες πιο έγκαιρα, άλλες πιο αργά, άλλες πιο δραστικά και άλλες πιο νωχελικά πήραν και εξακολουθούν να λαμβάνουν μέτρα τόσο για πρόληψη, όσο και για την αντιμετώπιση των κρουσμάτων. Στην Ιταλία για παράδειγμα όπου η κατάσταση ξέφυγε με τραγικές συνέπειες στον γενικό πληθυσμό, οι Ιταλικές Φυλακές αντιμετώπισαν το προηγούμενο χρονικό διάστημα γενικευμένες ταραχές, όχι μόνο λόγω του κορονοιού, αλλά μάλλον επ’ αφορμής αυτού. Σωφρονιστικοί υπάλληλοι και κρατούμενοι μολύνθηκαν, υπήρξαν επίσημα καταγεγραμμένοι 12 θάνατοι κατά τη διάρκεια των επεισοδίων, ομηρίες, αποδράσεις, ενώ αργοπορημένα το Υπουργείο και η αρμόδια Υπηρεσία (Polizia Penitenziaria) εφοδίασε όλους τους υπαλλήλους με ατομικό κιτ που περιελάμβανε ατομικές μάσκες, πλήρη στολή προστασίας, επαρκή ποσότητα με μάσκες, αντισηπτικά κτλ. και έδωσε υποχρεωτικές άδειες στο σωφρονιστικό προσωπικό που προέρχεται από την Βόρεια Ιταλία. Εξωτερικά από κάθε φυλακή έχουν στηθεί ειδικές σκηνές όπου γίνεται από νοσηλευτές και ιατρούς υποχρεωτική θερμομέτρηση όλων των εισερχόμενων κρατουμένων και υπαλλήλων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το αρμόδιο Υπουργείο Δικαιοσύνης (HM Prison Service) έχει ήδη ανακοινώσει περιορισμούς στα επισκεπτήρια συγγενών, συνηγόρων, ενώ ήδη έχουν καταγραφεί περιπτώσεις επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σε εργαζόμενους και σε κρατούμενους. (όλα τα στοιχεία δημοσιεύονται στα πλαίσια της διαφάνειας στην ιστοσελίδα www.gov.uk). Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Καναδάς (Correctional Service of Canada) λαμβάνοντας μέτρα όπως η πλήρης απαγόρευση κάθε είδους επισκεπτηρίων με ταυτόχρονη ενίσχυση εναλλακτικών μέτρων επικοινωνίας όπως μέσω skype, προσωρινή παύση της εξωτερικής εργασίας των κρατουμένων, εφοδιασμός με μέσα προστασίας του προσωπικού κτλ. Στην Σουηδία η αντίστοιχη σωφρονιστική υπηρεσία (KRIMINALVARDEN) απαγόρευσε τα επισκεπτήρια και όλες οι επικοινωνίες των κρατουμένων γίνονται μέσω facetime, skype ή ακόμα και δωρεάν τηλεφωνικά, έχει ήδη εκπονηθεί σχέδιο αντιμετώπισης κρουσμάτων και περίθαλψης των κρατουμένων, έχουν περιοριστεί όλες οι άδειες, ενώ σε πολλά καταστήματα κράτησης έχουν ήδη στηθεί εξωτερικά ιατρεία προ της εισόδου οποιουδήποτε μέσα στις Φυλακές. Στην μακρινή Αυστραλία έχουν καταρτιστεί σχέδια έκτακτης ανάγκης, έχουν ήδη απομονωθεί κρατούμενοι που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας και ανήκουν σε πληθυσμιακές ομάδες ευάλωτες στον κορονοιό, το προσωπικό έχει ήδη εξοπλιστεί με μέσα προστασίας, τεστ για την ανίχνευση του ιού έχουν ήδη μοιραστεί στις αρμόδιες υπηρεσίες, ενώ η απαγόρευση των επισκεπτηρίων έχει συνδυαστεί με την διανομή στο προσωπικό tablets ώστε να πραγματοποιηθούν βιντεοκλήσεις με τους συγγενείς των κρατουμένων. Ανάλογα μέτρα συναντώνται σε όλες σχεδόν τις Χώρες, ενώ έχουν ήδη αρχίσει να σχεδιάζονται μέτρα έκτακτης αποσυμφόρησης κρατουμένων σε φυλακές που παρουσιάζουν υπερπλήρωση και συνωστισμό, όπως στην Ιρλανδία, ακόμα και σε πολιτείες των ΗΠΑ. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων στις Φυλακές, σε όλες σχεδόν τις Χώρες συνεχίζουν να πιέζουν για τα ειδικά μέτρα και τα ανάλογα μέσα που πρέπει να λάβουν οι Κυβερνήσεις κάθε χώρας τόσο για την πρόληψη, όσο και για την αντιμετώπιση κρουσμάτων κορονοιού μέσα στις Φυλακές, παρομοιάζοντας την αντιμετώπιση της κατάστασης σε συνθήκες ενός κρουαζιερόπλοιου όπως το Diamond Princess, όπου η διασπορά του ιού έγινε ταχύτατα και με τα περιθώρια αντίδρασης να είναι περιορισμένα. Για την ιστορία, το κρουαζιερόπλοιο Diamond Princess δεν έγινε δεκτό σε καμία Χώρα προκειμένου να του παρασχεθούν βοήθειες, κυρίως στους ασθενείς επιβάτες, παρά μόνο στην Κούβα. Στην Ελλάδα εξαιρετικά έγκαιρα η Ομοσπονδία Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδος (ΟΣΥΕ) είχε ζητήσει από τα συναρμόδια Υπουργεία και τον ΕΟΔΥ την εκπόνηση σχεδίων και πρωτοκόλλων πρόληψης και αντιμετώπισης κρουσμάτων, τον εξοπλισμό με τα ανάλογα και ενδεδειγμένα μέσα προστασίας και την άμεση ενίσχυση του προσωπικού πρώτης γραμμής, δηλαδή του φυλακτικού προσωπικού και ιδίως νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού. Κατόπιν, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη έλαβε ορισμένα μέτρα όπως να καταρτίσει ένα πρωτόκολλο ενεργειών για την αντιμετώπιση κρουσμάτων μέσα στις Φυλακές, την απαγόρευση ανοικτών επισκεπτηρίων, την απαγόρευση εισερχόμενων ειδών, τον περιορισμό των κλειστών επισκεπτηρίων κατά το ήμισυ, την υποχρεωτική θερμομέτρηση, καθώς και την προσπάθεια εξεύρεσης χώρων απομόνωσης των κρουσμάτων με δύο σημεία αναφοράς, ένα στο Νοσοκομείο Κρατουμένων Κορυδαλλού και ένα στο ΚΚ Θεσ/κης. Προφανώς, τα μέτρα αυτά κινούνται στην κατεύθυνση των μέτρων που έχουν λάβει όλες οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, τα μέτρα πρέπει να επικαιροποιούνται καθημερινά, να είναι ρεαλιστικά και να αναπροσαρμόζονται σε κάθε περίσταση, ενώ απαραιτήτως πρέπει να συνοδεύονται και από ανάλογα μέσα. Αλλιώς θα είναι απλές ασκήσεις επί χάρτου. Στα πλαίσια αυτά η Ομοσπονδία μας προτείνει ένα πακέτο (9) μέτρων συνοδευόμενων από μέσα και υλικά ως εξής: Α. Άμεσα το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη να εφοδιάσει τις Φυλακές και όλους τους εργαζομένους σε επαρκείς ποσότητες τουλάχιστον δύο μηνών με τα κάτωθι υλικά ατομικής προστασίας όπως:

• Γάντια νιτριλίου μιας χρήσης. • Προστατευτικές ρόμπες μιας χρήσης. • Προστατευτικές ποδιές μιας χρήσης. • Προστατευτικός σκούφος (καπέλο) μιας χρήσης με γείσο και χωρίς • Κάλυμμα υποδημάτων μιας χρήσης (ποδονάρια). • Κάλυμμα βραχιόνων (επιμανίκια) μιας χρήσης. • Προστατευτική Φόρμα ολόσωμη (αδιάβροχη) από πολυπροπυλένιο (μιας χρήσης) για χρήση χημικών. • Παντελόνι ιατρικό μιας χρήσης. • Φιλτρόμασκα μιας χρήσης με επίστρωση ενεργού άνθρακα. • Φιλτρόμασκα ημίσεως προσώπου από καουτσούκ, με φίλτρο κατάλληλο για χημικά. • Γυαλιά κλειστού τύπου. • εφοδιασμός με υγρό σαπούνι σε κατάλληλες σαπουνοθήκες και χάρτινων χειροπετσετών μιας χρήσης σε ειδικές θήκες ή βάσεις σε όλους τους χώρους υγιεινής των εργαζομένων και των κρατουμένων (W.C, νιπτήρες, χώρους εργασίας, κελιά, θαλάμους, κοινόχρηστους χώρους, ιατρεία, εξωτερικές σκοπιές, πόστα ελέγχου κτλ).

Β. Να εξοπλιστούν όλες οι Φυλακές με αντλίες και ψεκαστήρες ψυχρής εκνέφωσης και πιστοποιημένο απολυμαντικό υγρό, ώστε να γίνονται από συνεργεία κρατουμένων και εργαζομένων εφαρμογές απολύμανσης ανά τακτά χρονικά διαστήματα (συνήθως μέρα παρά μέρα).

Γ. Να προσληφθεί σε όλα τα Καταστήματα Κράτησης έκτακτο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό μέσω των προσλήψεων που έχουν ήδη προκηρυχθεί από το Υπουργείο Υγείας

Δ. Να εξοπλιστεί πλήρως το Ειδικό Κέντρο Υγείας Κορυδαλλού (πρώην Νοσοκομείο Κρατουμένων Κορυδαλλού) με το ανάλογο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, να εφοδιαστεί με το ανάλογο ιατρικό υλικό και να υπάρξει άμεση εκπαίδευση όλου του προσωπικού για την αντιμετώπιση και την περίθαλψη των κρουσμάτων. Το ίδιο να ισχύσει και για το άλλο κέντρο αναφοράς στο ΚΚ Θεσ/κης, όπως και για όλα τα ιατρεία όλων των Καταστημάτων Κράτησης.

Ε. Τα (500) κινητά συνεργεία που σχεδιάζονται από το Υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΔΥ για κατ’ οίκον ελέγχους και λήψεις δειγμάτων να λαμβάνουν δείγματα και από τα Καταστήματα Κράτησης, άμεσα και γρήγορα, προκειμένου να εξακριβώνεται αν πρόκειται για κρούσμα ή όχι.

ΣΤ. Τα δύο σημεία αναφοράς που έχουν ήδη δημιουργηθεί σαφώς και δεν επαρκούν. Η εξεύρεση νέων χώρων σε δομές όπως οι Αγροτικές Φυλακές κρίνεται απολύτως απαραίτητη.

Ζ. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχει ήδη ανοίξει η συζήτηση για τυχόν έκτακτα μέτρα αποσυμφόρησης λόγω της υπερπλήρωσης και του συνωστισμού κρατουμένων. Στην Χώρα μας σήμερα 20/3/2020 υπάρχουν 11.313 κρατούμενοι, την στιγμή που η συνολική χωρητικότητα δεν ξεπερνά τις 10.055 θέσεις κράτησης. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι παρουσιάζουμε μεσοσταθμική υπερπλήρωση περί του 120%, η οποία ποικίλει από Φυλακή σε Φυλακή και σε ορισμένες περιπτώσεις αγγίζει το 250%! Ενδεικτικά, το Κ.Κ Λάρισας 130%, το Κ.Κ. Τρίπολης 252%, το Κ.Κ Ιωαννίνων 200%, το ΕΚΚΝ Αυλώνα 260% κτλ. Δεδομένου ότι ο συγχρωτισμός και ο συνωστισμός αντενδείκνυται σφόδρα για την αντιμετώπιση του κορονοιού και ουσιαστικά μετατρέπει ανεφάρμοστη οποιαδήποτε παρέμβαση για την απομόνωση των κρουσμάτων ή τον περιορισμό της διασποράς του ιού, θεωρούμε ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα αποσυμφόρησης με στόχο την άμεση αποφυλάκιση ικανοποιητικού αριθμού κρατουμένων, τουλάχιστον μέχρι τα ανώτατα όρια δυνατότητας κράτησης, ήτοι 10.000 θέσεις, με γνώμονα τα Καταστήματα Κράτησης που παρουσιάζουν την μεγαλύτερη υπερπλήρωση. Σε αυτήν την κατεύθυνση ήδη έχουν δημοσιοποιηθεί απόψεις για την λήψη έκτακτων μέτρων αποσυμφόρησης π.χ. σε κρατουμένους που έχουν υπόλοιπο έκτισης ποινής έως ένα (1) έτος ή συνολικές ποινές μέχρι πέντε έτη ή υπερήλικες ή σοβαρά ασθενείς κρατούμενους και σε όλες τις περιπτώσεις υπό συγκεκριμένους όρους.

Η. Τη λειτουργία των δύο ραφείων που ήδη διαθέτουμε στις Γυναικείες Φυλακές Θήβας και στο Κατάστημα Κράτησης Γρεβενών με σκοπό τη κατασκευή υφασμάτινων επαναχρησιμοποιούμενων μασκών και οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια και υπό τους εγκεκριμένους όρους (π.χ. σιδέρωμα με ατμό και πλύσιμο σε υψηλές θερμοκρασίες), στα Καταστήματα Κράτησης.

Θ. Να απολυμανθούν όλοι οι χώροι κράτησης εκτός φυλακών (π.χ. κρατητήρια) ή μεταγωγής κρατουμένων (μεταγωγικά οχήματα) κτλ.

Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους ότι η κατάσταση μέσα στις Φυλακές πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μία δυναμική κατάσταση, συνεχώς μεταβαλλόμενη που πολλές φορές μπορεί να γίνει απρόβλεπτη. Απαιτείται συνεχής και ακριβής σχεδιασμός, κατεπείγουσα χορήγηση των απαραίτητων μέσων προστασίας προσωπικού και κρατουμένων και πρόσληψη νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού, καθώς και η υιοθέτηση όλων των παραπάνω μέτρων. Όσο αφορά το προσωπικό των Καταστημάτων Κράτησης είναι γνωστό ότι είναι ήδη εξαιρετικά καταπονημένο, υποστελεχομένο και δεν έχει λάβει ακόμα τα απαραίτητα επαρκή μέσα, ούτε και την εκπαίδευση για την αντιμετώπιση μιας τέτοιας κρίσης. Η Κυβέρνηση πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη της, τις λίαν επικίνδυνες και ανθυγιεινές συνθήκες που επικρατούν μέσα στις Φυλακές και να μας εξοπλίσει κατάλληλα και με κάθε τρόπο, ιδίως το προσωπικό πρώτης γραμμής που είναι το φυλακτικό και το νοσηλευτικό ιατρικό προσωπικό. Εξυπακούεται ότι τα έκτακτα οικονομικά βοηθήματα που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός πρέπει να συμπεριλάβουν και όλους τους εργαζόμενους στις Ελληνικές Φυλακές. Τέλος, υπενθυμίζουμε σε όλους ότι όπως πάντα οι εργαζόμενοι στις Φυλακές δεν θα παραμείνουμε απλοί θεατές μιας πολύπλευρα τραγικής κατάστασης και ούτε σκοπεύουμε να επιτρέψουμε σε ορισμένους να εφορμήσουν σε ένα χώρο που ανήκει αποκλειστικά στην σφαίρα της δημόσιας διοίκησης και του Κράτους και λειτουργεί μόνο από τακτικούς δημοσίους υπαλλήλους (και ποτέ από σώματα ασφαλείας). Τα προβλήματα των Φυλακών δεν είναι μόνο ο κορονοιός, αλλά και τα συσσωρευμένα προβλήματα που δεν έχουν επιλυθεί. Υπενθυμίζω ότι μόλις σε μία εβδομάδα κατεγράφησαν ξυλοδαρμοί σωφρονιστικών υπαλλήλων στο Κ.Κ Χανίων και στο Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Αυλώνα, αλλά και (2) θάνατοι κρατουμένων στο Κ.Κ Κορυδαλλού.

Όπως ως πολίτες πρέπει να κατανοήσουμε την ατομική ευθύνη που βαρύνει τον καθένα μας, έτσι και η Πολιτεία πρέπει να αναλογιστεί την ευθύνη που βαρύνει την ίδια για τις οφειλόμενες ενέργειες που πρέπει να κάνει.

*Σπύρος Καρακίτσος – Πρόεδρος Δ.Σ Ομοσπονδίας Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδος (ΟΣΥΕ)

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr