Γιάννης Ραχιώτης: Η Ισραηλινή επίθεση στο Ιράν από τη σκοπιά του διεθνούς δικαίου

Η επίθεση σε ένα κράτος, χωρίς απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας και χωρίς να υπάρχει θέμα αυτοάμυνας σε υφιστάμενη επίθεση, είναι παράβαση του Καταστατικού Χάρτη. Πλέον έχει τυποποιηθεί και σαν διεθνές έγκλημα, το «έγκλημα της επίθεσης».

NEWSROOM
Γιάννης Ραχιώτης: Η Ισραηλινή επίθεση στο Ιράν από τη σκοπιά του διεθνούς δικαίου

Στις 13.6.2025 το Ισραήλ ξεκίνησε την επίθεση στο Ιράν με συμμετοχή των ΗΠΑ και συνδρομή από αρκετές χώρες του ΝΑΤΟ και του Αραβικού κόσμου. Είναι ο πρώτος πόλεμος της συλλογικής Δύσης κατά του Ιράν.

 Η επίθεση ήταν παράνομη από την άποψη του διεθνούς δικαίου. Θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε γιατί,  αλλά πρώτα πρέπει να απαντήσουμε τι θεωρούμε διεθνές δίκαιο, γιατί κατά μία άποψη – αφού οι ισχυροί μπορούν να κάνουν ότι θέλουν – δεν μπορεί να γίνει λόγος για διεθνές δίκαιο. Στην ίδια κατεύθυνση οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει διεθνές δίκαιο αλλά μια διεθνής «τάξη» που βασίζεται σε κανόνες (“rules based order”), τους οποίους βέβαια μόνο οι ΗΠΑ, σαν ηγετική δύναμη του κόσμου, διατηρούν το δικαίωμα να ορίζουν κατά περίπτωση.

Όμως η πλειοψηφία των χωρών του Παγκόσμιου Νότου θεωρεί ότι ο Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, οι διεθνείς συμβάσεις, για όσα κράτη δεσμεύονται από κάθε μία και τα διεθνή έθιμα συγκροτούν διεθνές δίκαιο. Έχουν βέβαια συνείδηση ότι το διεθνές δίκαιο στην πράξη έχει περιορισμούς κυρίως ως προς την ερμηνεία και την εφαρμογή του: Οι ισχυρότερες χώρες επιβάλλουν τη δική τους ερμηνεία και αποτρέπουν την εφαρμογή του όταν δεν την επιθυμούν.  Παρ’ όλα αυτά αποτελεί το νομικό πλαίσιο της ειρηνικής συνύπαρξης των λαών, κατοχυρώνει το δικαίωμα ύπαρξης των αδύνατων κρατών και γιαυτό αντιπαρατίθεται εξ ορισμού στις ιμπεριαλιστικές πολιτικές, οπότε αποτελεί ένα θεμιτό διεθνές καταστατικό πλαίσιο αναφοράς.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, η επίθεση σε ένα κράτος, χωρίς απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας και χωρίς να υπάρχει θέμα αυτοάμυνας σε υφιστάμενη επίθεση, είναι παράβαση του Καταστατικού Χάρτη. Πλέον έχει τυποποιηθεί και σαν διεθνές έγκλημα, το «έγκλημα της επίθεσης». Στο πλαίσιο της διάπραξης αυτού του εγκλήματος, το Ισραήλ έκανε μια επιπλέον σειρά εγκλημάτων: Δολοφόνησε στοχευμένα ανώτατους στρατιωτικούς μαζί με τις οικογένειές τους μέσα στα σπίτια τους. Με τον ίδιο τρόπο δολοφόνησε δεκατέσσερις επιστήμονες που ασχολούνταν με την πυρηνική ενέργεια. Η δολοφονία ενός στρατιωτικού, εκτός μάχης, στο σπίτι του δεν είναι πολεμική πράξη, είναι τρομοκρατική πράξη, που κάθε κράτος έχει αρμοδιότητα και υποχρέωση να διώκει. Οι επιστήμονες του πυρηνικού προγράμματος οποιασδήποτε χώρας είναι άμαχοι. Οι στοχευμένες δολοφονίες αμάχων στο πλαίσιο μιας πολεμικής σύγκρουσης είναι έγκλημα πολέμου.

Η συστηματική, στοχευμένη, δολοφονία πολιτικών, στρατιωτικών ή επιστημόνων του αντίπαλου στα σπίτια τους μαζί με τις συζύγους και τα παιδιά τους, δεν είναι συνήθης πρακτική στις διεθνείς σχέσεις , δεν χαρακτηρίζει τα σύγχρονα πολεμικά έθιμα, με τρείς εξαιρέσεις : τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και την Ουκρανία. Πρόκειται για γκανγκστερική πολιτική που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από κανένα πρόσχημα, βρίσκεται πέρα από κάθε ηθική της ανθρώπινης κοινότητας.

Η επίθεση σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του αντιπάλου, ανεξάρτητα αν αποτελούν στρατιωτικό ή πολιτικό στόχο, απαγορεύεται ρητά από το άρθρο 56 του 1ου πρόσθετου πρωτοκόλλου του 1977 στις Διεθνείς Συμβάσεις της Γενεύης του 1949.

Τέλος η επίθεση κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων, είναι προεχόντως μια πράξη ατιμίας, αλλά και παράβαση της αρχής της προβλεψιμότητας στην οποία η Δύση επιμένει ιδιαίτερα, όταν πρόκειται βέβαια για αντιπάλους της: Η επίθεση κατά του Ιράν ξεκίνησε τρείς μέρες πριν τον προγραμματισμένο έκτο γύρο διαπραγματεύσεων, για τις οποίες επέμεναν οι ίδιες οι ΗΠΑ επιζητώντας , δήθεν, να συναφθεί μια νέα συμφωνία ΗΠΑ – Ιράν σε αντικατάσταση αυτής του 2015 που εγκατέλειψαν οι ίδιες.

Το πρόσχημα για την επίθεση ήταν η καταστροφή του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Αποδείχθηκε ότι ήταν πρόσχημα, αφού μετά τις πρώτες μέρες του πολέμου τέθηκε δημόσια σαν στόχος του πολέμου η εξόντωση της ιρανικής ηγεσίας, η επιβολή άλλης, φιλικής στη Δύση και η διάσπαση της χώρας.

Σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν πρέπει να σημειώσουμε ότι:

– Όλα τα κράτη έχουν δικαίωμα στην ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Το Ιράν είναι μέλος της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) και οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του επιβλέπονταν από τους επιθεωρητές της. Ποτέ δεν αμφισβητήθηκε τεκμηριωμένα ο ειρηνικός χαρακτήρας του προγράμματός του. Αυτό όμως που αποκαλύφθηκε με την έναρξη του πολέμου ήταν ότι η ΙΑΕΑ, και προσωπικά ο πρόεδρός της Ραφαέλ Γκρόσι, γνωστοποιούσε απευθείας στο Ισραήλ τις συντεταγμένες των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων και ακόμη χειρότερα, τα στοιχεία των Ιρανών επιστημόνων με τους οποίους συνεργάζονταν, για να τους δολοφονήσει. Πρόκειται για προδοσία της επιστήμης και εξευτελισμό κάθε έννοιας αμεροληψίας και ουδετερότητας των διεθνών οργανισμών.

– Το 2015 το Ιράν υπέγραψε διεθνή συνθήκη (Join Comprehensive Plan of Action – JCPOA) με τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, τη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση σύμφωνα με την οποία αυτοπεριόρισε τις πυρηνικές του δυνατότητες σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, πολύ κάτω από τα διεθνή στάνταρ για ειρηνικές χρήσεις και αποδέχθηκε μόνιμη διαδικασία επαλήθευσης από την ΙΑΕΑ (επιθεωρήσεις, μόνιμοι παρατηρητές επιτόπου, μόνιμες κάμερες κλπ) με αντάλλαγμα την πλήρη άρση των δυτικών κυρώσεων σε βάρος του. Το Ιράν τήρησε τη συμφωνία, φυσικά με μεγάλο κόστος για την επιστημονικοτεχνική του ανάπτυξη. Οι ΗΠΑ, ωστόσο, κατάγγειλαν την συμφωνία και αποχώρησαν το 2018 χωρίς καμία δικαιολογία και αμέσως επανάφεραν σκληρές κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Οι υπόλοιποι δυτικοί δεν αποχώρησαν πανηγυρικά, απλά δεν τίμησαν την υπογραφή τους: Άρχισαν να εφαρμόζουν τις κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ, ακυρώνοντας στην πράξη τη συμφωνία. Η στάση της Δύσης υπήρξε κατάφωρη παραβίαση των συμβάσεων της Χάγης ( 1907) και της Γενεύης (1969) για το δίκαιο των συνθηκών και δεν δικαιούνται να μέμφονται το Ιράν που τίμησε την υπογραφή του.

– Το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και τα φερέφωνά τους στην Ευρώπη μονομερώς και αυθαίρετα αμφισβητούν τον ειρηνικό χαρακτήρα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Η αμφισβήτηση μιας πραγματικότητας δεν δημιουργεί υπέρ των αμφισβητούντων κάποιο δικαίωμα διεξαγωγής πολέμου. Μπορούν να φέρουν τις αιτιάσεις τους στο Συμβούλιο Ασφαλείας αλλά όχι να το υποκαταστήσουν. Ιδιαίτερα το Ισραήλ που είναι ένα από τα πέντε κράτη στον κόσμο που δεν έχουν υπογράψει τη συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, δεν δικαιούται να προβάλει καμία αξίωση από τη συνθήκη αυτή.

– Το Ισραήλ είναι το μοναδικό κράτος στον κόσμο που έχει αδήλωτα πυρηνικά όπλα. Ακόμη και τα κράτη που δεν έχουν υπογράψει τη συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών, έχουν δηλώσει ότι είναι κάτοχοι τέτοιων όπλων. Το Ισραήλ κατέχει περίπου 200 πυρηνικά όπλα, χωρίς να το αναγνωρίζει και χωρίς να δηλώνει τίποτα σχετικό. Αυτή η συμπεριφορά είναι παράβαση της αρχής της προβλεψιμότητας και φυσικά άμεσος κίνδυνος για την ευρύτερη περιοχή της δυτικής Ασίας. Και μόνο γι’ αυτό το λόγο θα έπρεπε το Συμβούλιο Ασφαλείας να έχει πάρει μέτρα εναντίον του, χωρίς να παραβλέπεται η ευθύνη αυτών που του τα παραχώρησαν ή συνεχίζουν να του παραχωρούν υλικά για να τα κατασκευάζει και να τα συντηρεί.

– Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ επικαλέστηκαν ένα «δικαίωμα» προληπτικού πολέμου επειδή το Ιράν προσπαθεί κατά τη γνώμη τους να αποκτήσει πυρηνικά. Το ίδιο «δικαίωμα» είχαν επικαλεστεί παλαιότερα, με άλλα προσχήματα, οι μεν Ισραηλινοί για τον πόλεμο του 1967 και το 1981 για τον βομβαρδισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιρακ, οι δε ΗΠΑ για τον πόλεμο κατά του Ιράκ το 2003. Το ίδιο επικαλούνταν και οι Ναζί για την αιφνιδιαστική επίθεση κατά της ΕΣΣΔ. Όμως ούτε ο καταστατικός χάρτης του ΟΗΕ ούτε οποιαδήποτε άλλη διάταξη διεθνούς δικαίου αναγνωρίζει «δικαίωμα» προληπτικού πολέμου. Αντίθετα το απαγορεύουν .

– Τέλος οι Δυτικοί γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα ότι λένε ψέματα ισχυριζόμενοι πως το Ιράν είναι κοντά στην απόκτηση πυρηνικών γιατί εμπλουτίζει Ουράνιο . Ξέρουν ότι για την παραγωγή σύγχρονων πυρηνικών όπλων απαιτείται πλουτώνιο και ότι το Ιράν διαθέτει αμελητέες ποσότητες πλουτωνίου.

Το δεύτερο πρόσχημα των αμερικανοισραηλινών ήταν ότι η καταστροφή του Ιράν είναι αναγκαία για την ασφάλειά του Ισραήλ, γιατί το Ιράν θεωρεί το Ισραήλ παράνομη και εγκληματική οντότητα η οποία πρέπει να αντικατασταθεί από ένα δημοκρατικό κράτος στην ιστορική Παλαιστίνη με όλους τους πολίτες του ισότιμους. Δηλαδή το επιχείρημά τους είναι « αφού αμφισβητείς τη νομιμότητά μου ( ή για τις ΗΠΑ του προγεφυρώματός μου) εγώ δικαιούμαι να σε καταστρέψω». Σαν επιχείρημα είναι προφανώς παράνομο και βάρβαρο .

Όμως στο σημείο αυτό το Ιράν έχει δίκιο. Το Ισραήλ είναι μια εξ υπαρχής παράνομη κατάσταση που με τα χρόνια όχι μόνο δεν θεραπεύτηκε η παρανομία αλλά αντίθετα επιδεινώθηκε. Ενδεικτικά μόνο να σημειώσουμε ότι:

Έμπρακτα δεν αποδέχθηκε την απόφαση της ΓΣ του ΟΗΕ για την ίδρυσή του, αφού αμέσως κατέλαβε και την έκταση της Παλαιστίνης που η ίδια απόφαση αναγνώριζε ως Παλαιστινιακό κράτος. Κατέλαβε και διατηρεί υπό τον έλεγχο του στρατού του εκτάσεις πολύ μεγαλύτερες από το έδαφος που του παραχωρήθηκε αρχικά.

-Μέχρι σήμερα δεν υιοθέτησε Σύνταγμα, γιατί τι θα έλεγε σε αυτό για τους γηγενείς Παλαιστίνιους; Ότι δεν είναι πολίτες του κράτους, ενώ πολίτες θα είναι οι επήλυδες που απλά δηλώνουν πιστοί μιας θρησκείας;

– Ποτέ δεν καθόρισε τα σύνορά του, γιατί αν δηλώσει σύνορα, πού θα τοποθετήσει τη δυτική όχθη, τη Γάζα, τη νότια Συρία κλπ εντός ή εκτός των συνόρων του;

– Είναι ρατσιστικό κράτος με τη νομική έννοια του όρου, όπως παλαιότερα η Νότια Αφρική. Δεν αναγνωρίζει πολιτικά , οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα στους μισούς κατοίκους του. Τώρα πιά δεν τους αναγνωρίζει ούτε το δικαίωμα στη ζωή.

– Διεξάγει επιχειρήσεις εθνοκάθαρσης και τώρα γενοκτονίας απέναντι στο γηγενή πληθυσμό του, που εξεγέρθηκε για την αυτοδιάθεσή του, όπως έχει δικαίωμα .

Εν όψει των παραπάνω το Ισραήλ είναι μια παράνομη κατάσταση , έξω από κάθε έννοια διεθνούς δικαίου, οπότε δεν νοείται να θέτει θέμα «ασφαλείας» του για να διατηρήσει αυτή την παράνομη κατάσταση. Το ίδιο παράνομη είναι βέβαια η επίκληση από τον κατακτητή κάποιου δικαιώματος «ασφαλείας» του απέναντι στους κατακτημένους λαούς που το διεθνές δίκαιο τους αναγνωρίζει το δικαίωμα ένοπλης εξέγερσης για την απελευθέρωσή τους. [i]

Στις 22.6.2025 ανέλαβαν άμεσα τον πόλεμο οι ΗΠΑ, με κατ’ ευθείαν αμερικανική επίθεση. Το Ισραήλ περιορίστηκε σε υποστηρικτική δράση. Προφανώς οφείλουμε να θεωρούμε τους πολέμους του Ισραήλ, πολέμους των ΗΠΑ . Όπως πρόσφατα τόνισε ο Γερμανός Καγκελάριος Μερτς, το Ισραήλ κάνει τη βρώμικη δουλειά για λογαριασμό της συλλογικής «Δύσης». Όμως μια οντότητα που υπάρχει για να κάνει τη δουλειά άλλων κρατών , ακόμη και αν παρουσιάζεται σαν ξεχωριστή κρατική υπόσταση, δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτοτελές κράτος. Πρόκειται για ένα ντε-φάκτο προγεφύρωμα της Δύσης για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής. Άσχετα από το νομικό τύπο που του αποδίδουν, οι ΗΠΑ το αντιμετωπίζουν σαν υπερπόντιο έδαφός τους σε μια περιοχή που πάντοτε η Δύση προσπαθούσε να τη διατηρεί υπό άμεσο έλεγχο. Γι’ αυτό το χειρισμό όλων των κρίσιμων στρατιωτικών, διπλωματικών κλπ θεμάτων που το αφορούν τον αναλαμβάνουν οι ίδιες απευθείας. Η ελίτ του Ισραήλ απολαμβάνει δυνατότητες και εξουσίες εντός της μητροπολιτικής ελίτ, επειδή διεξάγει τους πολέμους και τα εγκλήματα για λογαριασμό της. Από αυτό πηγάζει η τεράστια επιρροή του Νετανιάχου στη Δύση. Δεν είναι ο πρωθυπουργός λίγων εκατομμυρίων εποίκων, σε διαρκή εναλλαγή, αλλά ένα ισχυρότατο πρόσωπο του αμερικανικού κατεστημένου

Η Ελλάδα και η Κύπρος υποστηρίζοντας την απρόκλητη επίθεση κατά του Ιράν υποστηρίζουν μια κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Την υποστήριξαν μέσω της συμμετοχής στο ΝΑΤΟ (η Ελλάδα) και στην ΕΕ, αλλά και άμεσα στρατιωτικά, με παροχή στο Ισραήλ, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, στρατιωτικών βάσεων, διευκολύνσεων και στρατηγικού βάθους. Πρόκειται για κυνική πολιτική, χωρίς αρχές . Όμως δεν είναι ούτε έξυπνη ούτε ωφέλιμη για τη χώρα: Αποδεχόμαστε στην περίπτωση της επίθεσης κατά του Ιράν την καταπάτηση του διεθνούς δικαίου, γιατί θέλουμε να είμαστε με την πλευρά των ισχυρών, τη λεγόμενη «σωστή» πλευρά της Ιστορίας. Αν όμως τα συμφέροντα του ισχυρότερου δημιουργούν δίκαιο ή έστω πρέπει να γίνουν ντε φάκτο αποδεκτά, γιατί αυτό να μην ισχύσει και στην περίπτωση του Τουρκολυβικού μνημονίου που στερεί την Κρήτη από ΑΟΖ και την Ελλάδα εν γένει από κυριαρχικά δικαιώματα; Αν εμείς υποστηρίζουμε το έγκλημα της επίθεσης κατά του Ιράν και την κατάληψη ξένων εδαφών από το Ισραήλ, γιατί να μην αποδεχθεί η διεθνής κοινότητα την κατάληψη της Κύπρου ή τον έλεγχο της Ελληνικής ΑΟΖ και του FIR Αθηνών από την Τουρκία; Αν επικρατήσει η λογική της ισχύος τότε είναι προφανές ότι σύντομα θα γίνουμε δορυφόροι της Τουρκίας παραμένοντας ταυτόχρονα υποτελείς στις ΗΠΑ .

Στο Ιράν επιβάλλεται σήμερα μια άδικη πολιτική, μια πολιτική ισχύος . Η ουσία της είναι η απαίτηση να καταστραφεί η τελευταία ανεξάρτητη χώρα στην περιοχή. Αυτό είναι ιμπεριαλισμός και νεοαποικιοκρατία . Στο σύγχρονο κόσμο αυτά είναι τα βασικά εγκλήματα κατά της ελευθερίας και της κυριαρχίας των λαών. Απέναντι σε αυτή την υπαρξιακή απειλή, τα κράτη-στόχοι νομιμοποιούνται σε κάθε άμυνα .

Δεν τρέφουμε αυταπάτες ότι κάποιο διεθνές δικαστήριο θα δικάσει τα εγκλήματα κατά του Ιρανικού λαού που έγιναν τον περασμένο μήνα μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου . Αυτό θα προϋπέθετε άλλο συσχετισμό ισχύος. Έναν ήδη εμπεδωμένο πολυπολικό κόσμο, σχετικά ισότιμων πόλων. Δυστυχώς κάθε μεμονωμένη χώρα είναι στρατιωτικά και οικονομικά κατώτερη από τη συλλογική Δύση. Αυτή η τεράστια και πολύ επικίνδυνη για την ειρήνη ανισορροπία θα πάψει μόνο όταν η συνεργασία του Παγκόσμιου Νότου περάσει σε άλλα επίπεδα, εξελιχθεί σε κοινή άμυνα και η πολιτική του ιμπεριαλισμού αμφισβητηθεί και εσωτερικά εντός του ΝΑΤΟΙκού μπλοκ. Όσο η Δύση παραμένει ισχυρή, ο πόλεμος θα είναι η μόνη πραγματικότητα για τον πλανήτη. Η ιστορία του μονοπολικού κόσμου, από το 1990 μέχρι σήμερα, απέδειξε ότι κανένας πόλεμος της Δύσης δεν είναι ο τελευταίος .

[i] Το 1ο Πρωτόκολλο (1977) των Συμφωνιών της Γενεύης (άρθρο 1.4) του 1949 αναγνωρίζει τα απελευθερωτικά κινήματα ως νόμιμους μαχητές εάν πολεμούν κατά αποικιακής κυριαρχίας ή κατά ξένης κατοχής ή κατά ρατσιστικών καθεστώτων .

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ