Ηλίας Αναγνωστόπουλος: Η Δικαιοσύνη στην κοιλάδα των Τεμπών

Η πολυθρήνητη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη τον Μάρτιο του 2023 έχει θέσει υπό διαρκή δοκιμασία βασικούς θεσμούς της πολιτικής και της δικαιοσύνης.

Η εις βάθος δικαστική διερεύνηση των αιτίων του δυστυχήματος και η απόδοση της ευθύνης που αναλογεί σε όσους κριθούν υπαίτιοι για την πρόκλησή του αποτελεί καθολικό -και αυτονόητο- αίτημα. Η επιτέλεση του βαρύτατου αυτού καθήκοντος από τους δικαστικούς λειτουργούς που το επωμίζονται δυσχεραίνεται όμως από ποικίλους εξωγενείς παράγοντες.

Ιδού ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα του αρνητικού αυτού περιβάλλοντος:

Η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής ολοκλήρωσε τις εργασίες της σε σύντομο χρόνο χωρίς να πείσει για την σοβαρότητα της ακολουθούμενης διαδικασίας. Η δε αντι-κοινοβουλευτική έκδοση χωριστών «πορισμάτων» σε πνεύμα αντιδικίας δεν προήγαγε καθόλου την εμπιστοσύνη στους θεσμούς.

H πλειοψηφία της Βουλής τροποποίησε άκομψα τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, προκειμένου να παρακαμφθεί η χρησιμότατη διαδικασία ενώπιον του δικαστικού συμβουλίου μετά την ολοκλήρωση της ανάκρισης και να παραπεμφθεί ταχύτερα η υπόθεση στο ακροατήριο. Από επίσημα κυβερνητικά χείλη μάλιστα προαναγγέλθηκε και ο χρόνος έναρξης της δίκης, ως εάν οι κατά το Σύνταγμα εντεταλμένοι δικαστικοί λειτουργοί δεν ήσαν μόνοι αρμόδιοι να αποφασίσουν πότε η υπόθεση είναι αποδεικτικά ώριμη για να εισαχθούν οι παραπεμπτέοι κατηγορούμενοι σε δίκη.

Ετερόκλητοι παράγοντες εξ άλλου έχουν εξαπολύσει επίθεση στην προβλεπόμενη στο Σύνταγμα (άρθρο 86) ειδική διαδικασία για την ποινική δίωξη των υπουργών καταγγέλλοντάς την ως διαδικασία συγκάλυψης και ατιμωρησίας. Οι διαπρύσιοι εχθροί του άρθρου 86 λησμονούν όμως ότι η ειδική αυτή διαδικασία δεν επινοήθηκε από κάποιους πονηρούς για να γλιτώσουν ορισμένοι προσφάτως υπουργεύσαντες, αλλά συνιστά μακρά συνταγματική παράδοση που αποσκοπεί στην αποφυγή της -γνωστής ιστορικά- εξουδετέρωσης πολιτικών αντιπάλων με όπλο την ποινική διαδικασία.

Η ισχύουσα ρύθμιση δεν είναι ασφαλώς ανεπίδεκτη κριτικής, στην δε επόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος μπορούν να συζητηθούν πιθανές εναλλακτικές λύσεις. Η προκαταβολική, όμως, απαξίωση των συνταγματικών θεσμών με αφορμή την εκκρεμή υπόθεση των Τεμπών συνιστά άκαιρη και άκρως αρνητική συνεισφορά στην νηφάλια και δίκαιη διαχείρισή της. Η διαπίστωση αυτή ισχύει και για την σχετική άστοχη αναφορά της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στο Σύνταγμα της χώρας μας και την «ανάγκη» αναθεώρησής του, η οποία τροφοδότησε αμετροεπείς δηλώσεις πολιτικών μονομάχων.

Η «προεκλογική» ρίψη της υπόθεσης των Τεμπών στην αρένα της πολιτικής την υποτάσσει στον εντυπωσιασμό και στην ψηφοθηρική αντιδικία ερήμην και εις βάρος της ανεύρεσης της αλήθειας. Παράλληλα, η υψηλή θεαματικότητα της πολύνεκρης τραγωδίας δελεάζει  τα ΜΜΕ, μερίδα των οποίων την αξιοποιεί διασπείροντας εύπεπτες θεωρίες συνωμοτικού τύπου που τείνουν να υποκαταστήσουν την δικανικά αξιόπιστη διερεύνηση των κρίσιμων πραγματικών περιστατικών.

Στην Κοιλάδα των Τεμπών η Δικαιοσύνη καλείται να εκπληρώσει με γενναιότητα, ανεξαρτησία και  αμεροληψία το υψηλό καθήκον της. Το Σύνταγμα την εξοπλίζει με ισχυρή ασπίδα προστασίας έναντι των εξωτερικών επιδρομέων. Αρκεί να την προτάξει.

*Ηλίας Αναγνωστόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής Αθηνών, Πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων

**Το άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Το ΒΗΜΑ”

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr