Ιωάννης Χ. Στεφάνου: Το κόστος της ανεξαρτησίας του δικαστή σήμερα

Έκπληκτοι γίναμε μάρτυρες της, πρωτοφανούς στα χρονικά, ωμής παρέμβασης της Προέδρου του Αρείου Πάγου κατά των δικαστικών λειτουργών της Ρόδου. Βεβαίως, προηγήθηκαν οι δηλώσεις του Πρωθυπουργού που προανήγγειλε την προσωπική του ενασχόληση με το θέμα, στην, εμφανώς επικοινωνιακή, απόπειρά του να παρουσιασθεί ως “άτεγκτος διώκτης της διαφθοράς”. Ασκείται λοιπόν πειθαρχικός έλεγχος στους δικαστικούς λειτουργούς που έπραξαν το καθήκον τους και που σύμφωνα με το νόμο και την συνείδησή τους έκριναν.

Κοινώς δεν αφήνουν τη Δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της, και δεν την εμπιστεύονται, αυτοί που υποκριτικά τον προηγούμενο καιρό καλούσαν τους πολίτες να την εμπιστευθούν και να μη διαδηλώνουν για το έγκλημα των Τεμπών.

Η πίεση που ασκείται στους τίμιους δικαστικούς λειτουργούς είναι δυσβάσταχτη, και φυσικά η ανεξαρτησία αποτελεί ελεύθερη επιλογή, αλλά το κόστος της επιλογής αυτής σήμερα φαίνεται πως είναι μεγάλο. 

Το άμεσο κόστος είναι ο, κατ’ευφημισμόν αποκαλούμενος, «πειθαρχικός» έλεγχος, αφού καμία ένδειξη δεν υπάρχει ότι οι δικαστές που κατηγορούνται, τέλεσαν οποιοδήποτε πειθαρχικό παράπτωμα, αλλά είναι διάχυτη η εντύπωση ότι η δίωξή τους έχει καθαρά επικοινωνιακή αφετηρία, στην καλύτερη των περιπτώσεων.

Μεγαλύτερη πίεση που ασκείται στους  δικαστές είναι στο θέμα της προαγωγής τους, και εδώ οι ευθύνες της πολιτείας αλλά και της ηγεσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου μας είναι τεράστιες. Σύμφωνα με τον κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών  σε επιθεώρηση υπόκεινται οι δικαστικοί λειτουργοί που υπηρετούν σε όλες τις βαθμίδες της δικαιοσύνης. Τα α.93 παρ.12 του Ν.4938/2022 όρίζει ότι “12.Σε επιθεώρηση υπόκεινται όλοι οι δικαστικοί λειτουργοίι έως και τον βαθμό του προέδρου εφετών επιθεωρούνται από τον πρόεδρο του Συμβουλίου Επιθεώρησης.

Επομένως από τα αρθρα 59 παρ.5 έως 7 και 93 παρ.12 προκύπτει ότι για την προαγωγή εισαγγελέα /προέδρου εφετών στον βαθμό του αντιεισαγγελέα Αρείου Πάγου/Αρεοπαγίτη , μεταξύ των κριτηρίων του νόμου είναι οι εκθέσεις επιθεώρησης του στον βαθμό του προέδρου εφετών. Έτσι το αποφασίζον ανώτατο δικαστικό συμβούλιο πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης θα πρέπει να έχει στην διάθεσή του επίκαιρα στοιχεία για την αξιολόγηση των προσόντων του Δικαστικού λειτουργού.

Όμως, δυστυχώς, με ευθύνη του Αρείου Πάγου, από το δικαστικό έτος 2022, οπότε τέθηκε σε ισχύ ο ΚΚΟΔΚΔΛ (Ν.4938/2022), δεν έχουν διενεργηθεί επιθεωρήσεις των Εισαγγελέων Εφετών και των Προέδρων Εφετών. Εξαιτίας της παράλειψης αυτής, στις κρίσεις των ετών 2023, 2024 και αυτών που θα γίνουν στο τρέχον έτος, το ΑΔΣ έκρινε προακτέους και μη προακτέους Εισαγγελείς και Προέδρους εφετών χωρίς να εξετάσει επίκαιρα στοιχεία, ήτοι πρόσφατη έκθεση επιθεώρησής τους. Η παράλειψη του ΑΠ να διεξάγει αυτές τις επιθεωρήσεις πλήττει το κύρος της διαδικασίας επιλογής δικαστών που προάγονται στον βαθμό του Αρεοπαγίτη, καθώς δεν εφαρμόζεται το κριτήριο αξιολόγησης που θέτει ο νόμος. Παράλειψη η οποία δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά στους πολίτες και στους συλλειτουργούς της Δικαιοσύνης.  

Δεν είναι άραγε αφόρητα  ενοχλητικά τα φαινόμενα αυτά   που   προσβάλλουν το σύνολο των λειτουργών της  δικαιοσύνης; Δεν μας ανησυχεί η πιθανότητα άραγε  ,πολλοί δικαστές να αρνούνται να εξαρτήσουν την προαγωγή τους από την υπακοή σε εντολές ανωτέρων τους , και να επιλέγουν την οδό του τερματισμού του υπηρεσιακού τους βίου στο βαθμό του προέδρου εφετών και εισαγγελέα εφετών; Είναι ορθό  να εξελίσσονται οι δικαστές στο ανώτατο δικαστήριο με αυτόν τον τρόπο και αυτά τα κριτήρια;

Δεν είναι δυνατόν να επιχειρείται η ποδηγέτηση της ανεξαρτησίας των δικαστών, και να βιώνουμε σκηνές ολοκληρωτισμού,  και να ακούμε, από χείλη εισαγγελέων που διενεργούν τον προσωπικό τους προεκλογικό αγώνα, ότι το πρόβλημα είναι οι δικηγόροι , οι οποίοι αποτελούν την μόνη εγγύηση αντίστασης σε τέτοιες πρακτικές.

Σε κάθε ευνομούμενη πολιτεία υπάρχει η αρχή της διάκρισης των εξουσιών – η εκτελεστική, η νομοθετική και η δικαστική εξουσία, είναι ευδιάκριτες και λειτουργούν ανεξάρτητα η μία από την άλλη. Διακριτικότερη στέκει πάντοτε η δικαστική εξουσία, η οποία θα πρέπει να επιτελεί το έργο της ανεπηρέαστη ακόμη και από τις παροδικές πολιτικές αλλαγές και κατά καιρούς μεταστροφές της κοινής γνώμης. Με αυτό τον τρόπο μόνο μπορεί να τιμήσει τον ρόλο της και έτσι να έχει την εμπιστοσύνη του λαού στην κρίση της.

Ο φυσικός δικαστής θα πρέπει να αποπνέει σεβασμό και να στέκει υπεράνω τον μικροψυχιών και των ιδιοτελών μικροφιλοδοξιών των πολιτικών αλλά και των απλών πολιτών.  Δεν θα πρέπει να προκαλεί με την ζωή του και τις πράξεις του, δεν θα πρέπει να διατηρεί διαπροσωπικές σχέσεις που να τον επηρεάζουν στην κρίση του, και θα πρέπει να εγκαταλείψει φιλοδοξίες ενεργού πολιτικής και κομματικής δράσης .

Έχουμε παρακολουθήσει κορυφαίους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς τον τελευταίο καιρό να εξαντλούν την προβληματική τους στην επιθυμία τους να μειώσουν τον αριθμό τον δικηγόρων. Δυστυχώς δεν έχουμε δει κανέναν από αυτούς, να βάζει στην θέση της την εκτελεστική εξουσία η οποία στο πρόσωπο του ίδιου του πρωθυπουργού παρεμβαίνει με δηλώσεις υποδεικνύοντας στην δικαιοσύνη τις αποφάσεις της, επιτρέπει  την προαγωγή δικαστικών   χωρίς επιθεώρηση, και νομοθετεί σύμφωνα με το τι επιτάσσει η επικαιρότητα και η δημοσιότητα.

Είναι εμφανές ότι η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο και ότι πλέον η συνέχιση λειτουργίας με αυτόν τον τρόπο συνιστά συνταγματική εκτροπή. Το δικηγορικό σώμα, όπως έχει καθήκον , ως θεματοφύλακας της δημοκρατίας, δεν θα παραμείνει σιωπηρό στην συνέχιση αυτής της παρωδίας, συμπαραστεκόμενο  στο πλευρό του ανεξάρτητου και με συνείδηση δικαστή και της κοινωνίας.

* Δικηγόρος Παρ’Αρείω Πάγω, Α’ αντιπρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης 

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr