Κατερίνα Αθ. Γιοβάνη: “Δίκαιη Δίκη: το μεγαλύτερο διακύβευμα του δικαστικού λειτουργού;”

Της Κατερίνας Αθ. Γιοβάνη*

Αναμφίβολα, σπουδαία κατάκτηση της σύγχρονης δημοκρατικής πολιτείας αποτελεί η συνταγματική διασφάλιση των δικαιωμάτων των πολιτών, μεταξύ των οποίων αναγνωρίζεται το δικαίωμα σε μία δίκαιη δίκη, ως θεμελιώδης εγγύηση για την προστασία της ανθρώπινης αξίας.

Συγκεκριμένα, εκτός από τις διαδικαστικές εγγυήσεις που συνθέτουν το περιεχόμενο της δίκαιης δίκης, κατοχυρωμένες τόσο στο Σύνταγμα όσο και σε κείμενα υπερνομοθετικής ισχύος (ΕΣΔΑ, ΧΘΔΕΕ, ΔΣΑΠΔ), όπως η αρχή της ισότητας των δικονομικών όπλων και της εκατέρωθεν ακρόασης των διαδίκων, ανεξαρτήτως της φύσης της διαφοράς, καθώς και η, επί ποινικών υποθέσεων, καθιέρωση του τεκμηρίου αθωότητας του κατηγορουμένου καθ’ όλα τα διαδικαστικά στάδια μέχρι να εκδοθεί καταδικαστική απόφαση επί της δίωξης που ασκήθηκε εις βάρος του, ουσιώδη στοιχεία της δίκαιης δίκης είναι και οι θεσμικές αρχές, εκφραστής των οποίων πρέπει να είναι ο δικαστής.

Η ταχύτατη πλην ορθή εκδίκαση της εκάστοτε υπόθεσης και η έκδοση της δικαστικής απόφασης σε εύλογο χρονικό διάστημα είναι ακρογωνιαίος λίθος της δίκαιης δίκης και ένα από τα σημαντικότερα καθήκοντα του δικαστικού λειτουργού. Το δικαίωμα του πολίτη ενώπιον του δικαστή για παροχή έγκαιρης δικαιοδοτικής κρίσης πηγάζει από την αρχή της αποτελεσματικότητας του δικαστικού μηχανισμού, προκειμένου ο αιτών τη δικαστική προστασία να αποφύγει μια πύρρειο νίκη. Τυχόν καθυστέρηση στην επιβολή του νόμου είναι μεν αποδεκτή για ορισμένο χρόνο, υπό τον όρο όμως ότι δεν υπονομεύει την επιδιωκόμενη εκτέλεση της δικαστικής απόφασης. Ουσιαστικά, η εκπλήρωση του δικαιοδοτικού έργου επιτυγχάνεται με την κατάλληλη επιστημονική επάρκεια του δικαστή, ο οποίος εφαρμόζει το νόμο με συνείδηση δικαίου. Επομένως, η εύλογη διάρκεια της δίκης, με αρωγό το δικαστή, επιτρέπει στον πολίτη να απολαμβάνει την επιδιωκόμενη έννομη προστασία.

Συγχρόνως, ο δικαστής, διαθέτοντας αμεροληψία και ανεξαρτησία, συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών, εφόσον κρίνει αντικειμενικά την υπόθεση, με γνώμονα τους ισχύοντες νόμους και το Σύνταγμα, δίχως προκατάληψη, πίεση ή επιρροή. Ο σύγχρονος δικαστικός λειτουργός οφείλει να επιδεικνύει ψυχραιμία, συναισθηματική σταθερότητα, ήθος, υψηλό αίσθημα δικαίου και ευπρέπεια. Η ακεραιότητά του αποδεικνύει έμπρακτα το κύρος του. Τότε, ο δικαστής επιτελεί την αποστολή του υποδειγματικά, συμπεριφορά η οποία προάγει τη δίκαιη δίκη.

Βέβαια, καταλυτικό ρόλο στην προστασία του δικαιώματος για γρήγορη, αξιόπιστη και δίκαιη δίκη διαδραματίζουν από κοινού ο δικαστής και ο δικηγόρος, οι οποίοι αποσκοπούν στην τήρηση των νόμων προς όφελος του πολίτη. Για το λόγο αυτό, δύνανται να εισηγηθούν τη θέσπιση ενιαίου κώδικα για την συντόμευση της δίκης με σκοπό την επιτάχυνση και διευκόλυνση της δέουσας επίλυσης των διαφορών.

Εν κατακλείδι, η δίκαιη δίκη είναι κεφαλαιώδους σημασίας αρχή και αδιαμφισβήτητο ατομικό δικαίωμα που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι κάθε ευνομούμενης πολιτείας. Η ευθύνη για την έμπρακτη διαφύλαξη της δίκαιης δίκης βαρύνει πρωτίστως το δικαστή, ο οποίος, ως ερμηνευτής και εφαρμοστής του δικαίου, της ισονομίας, της ισηγορίας και της ισότητας των πολιτών ενώπιον του και ενώπιον του νόμου, αποτελεί πρότυπο κοινωνού δικαίου.

*Δικηγόρος (Δ.Σ.Θ. ), Διπλωματούχος ΜΔΕ Αστικού, Αστικού Δικονομικού & Εργατικού Δικαίου ΑΠΘ

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr