Κωνσταντίνος Χ. Γώγος: Πώς φτάσαμε στην έκτιση πλημμεληματικών ποινών στη δίκη για το Μάτι

Η ποινική διαδικασία είναι μία ζωντανή διαδικασία στην οποία το Δικαστήριο πρέπει να σταθμίσει όσα διαδραματίστηκαν στην αποδεικτική διαδικασία και αφού τελικώς ακούσει τους κατηγορουμένους, μετά την πρόταση της Εισαγγελίας, καταλήγει στην απόφαση αρχικώς επί της ενοχή ή μη για κάθε κατηγορούμενο. Είναι δεδομένο, ότι είναι υποχρέωση του Δικαστηρίου να κρίνει κάθε κατηγορούμενο ξεχωριστά, μία διαδικασία βέβαια που δυστυχώς ειδικά σε πολύκροτες και πολυπληθείς δίκες δε φαίνεται να γίνεται σεβαστή όπως νομικά προβλέπεται.

       Από εκεί και πέρα ακολουθεί η διαδικασία προβολής των ελαφρυντικών περιστάσεων και εν συνεχεία η επιβολή ποινής, αφού προηγουμένως έχει γίνει διά της διασκέψεως η σχετική επιμέτρηση. Εν συνεχεία, το Δικαστήριο καταλήγει αν η ποινή θα χορηγηθεί με αναστολή, αν θα μετατραπεί σε χρήμα, αν κατόπιν αιτήσεως του κατηγορουμένου μετατραπεί σε κοινωφελή εργασία ή αν θα εκτιθεί.

       Λαμβάνοντας υπόψη επομένως τα σχετικά δημοσιεύματα για την πρόσφατη Δικαστική απόφαση θα πρέπει να διακρίνουμε:

Αρχικά όσον αφορά το μέγιστο της επιβαλλόμενης ποινής, ήτοι τα 5 χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Δικαστήριο ανέφερε ποινές εκατοντάδων ετών, οι οποίες όμως εν τέλει κατέληξαν στο εκτιτέο πλαίσιο των 5 ετών. Είναι επομένως λογικό να υπάρχει απορία στο μέσο πολίτη. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι επρόκειτο για τη διαδικασία της συγχώνευσης ποινών και μάλιστα για το συγκεκριμένο αδίκημα, το οποίο ορίζεται ότι η μέγιστη ποινή είναι τα πέντε έτη. Δεν αποτελεί έκπληξη αλλά είναι μία νομική διάταξη που αφορά όλες τις περιπτώσεις, αν και αυτή η διάταξη τροποποιήθηκε ξανά και ξανά.

Επομένως, πρακτικά η αναφορά σε ποινές εκατοντάδων ετών, μόνον εντυπωσιασμό μπορεί να προκαλέσει αφού δε θα μπορούσε πρακτικά να επιβληθεί νομίμως μία τέτοια ποινή. Άρα λοιπόν το μέγιστο εκτιτέο των 5 ετών είναι το τελευταίο όριο που ορίζει ο νομοθέτης και αυτό επιβλήθηκε στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Ωστόσο, ζήτημα προκύπτει στη συγκεκριμένη απόφαση όσον αφορά στα ελαφρυντικά.

Όπως προκύπτει από τα δημοσιεύματα προτάθηκαν τα ελαφρυντικά του σύννομου έντιμου βίου, τα μη ταπεινά αίτια, η μετέπειτα καλή συμπεριφορά, η μακρά διάρκεια της δίκης.

Η μη αναγνώριση του σύννομου βίου σε ανθρώπους με λευκό ποινικό μητρώο, αποτελεί σοβαρό πλήγμα στο νομικό μας σύστημα και παρά τις νομοθετικές πρωτοβουλίες του παρελθόντος τα Δικαστήρια συνεχίζουν να χορηγούν κατά το δοκούν. Ή θα αλλάξουμε ρότα ή θα καταλήξουμε και σε αυτό να καταδικαζόμαστε ως χώρα στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια.

Από εκεί και πέρα τα μη ταπεινά αίτια είναι ένα ελαφρυντικό το οποίο γενικά χορηγείται πάρα πολύ δύσκολα και περιορισμένα. Προσωπική άποψη του γράφοντος είναι ότι σε αυτή την περίπτωση ορθώς δε χορηγήθηκε.

Η μετέπειτα καλή συμπεριφορά του κατηγορουμένου όμως είναι ένα ελαφρυντικό το οποίο κακώς δε χορηγήθηκε αφού η υπόθεση δικάσθηκε μετά από πάρα πολλά χρόνια και οι κατηγορούμενοι ουδέν αδίκημα τέλεσαν μετά. Η αιτιολογία δε περί αποδεδειγμένης ηθικής μεταστροφής είναι ένα ακόμα παράδειγμα εσφαλμένης δικαστηριακής πρακτικής που οδηγεί σε ανασφάλεια δικαίου και το ελαφρυντικό καταλήγει να χορηγείται κατά το δοκούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο νομοθέτης στο άρθρο 84 αναφέρει: «το ότι συμπεριφέρθηκε καλά για σχετικά μεγάλο διάστημα μετά την πράξη του». Ούτε μεταστροφές ούτε επιπλέον ενέργειες και μάλιστα έχει προστεθεί και η έκφραση ότι μπορεί να λάβει το ελαφρυντικό ακόμα και κατά την κράτησή του.

Η μακρά διάρκεια της δίκης είναι ένα ελαφρυντικό το οποίο και αυτό δίνεται με πάρα πολύ φειδώ αφού ο κατηγορούμενος ζητά να αναγνωρισθεί ότι οι Εισαγγελικές και Δικαστικές Αρχές καθυστέρησαν στην εκδίκαση της υπόθεσης. Θέλει πολύ καθαρή και αντικειμενική νομική σκέψη για να γίνει δεκτό ένα τέτοιο ελαφρυντικό.

Άρα σε γενικές γραμμές η μη αναγνώριση ελαφρυντικών φρονώ ότι πάσχει στη συγκεκριμένη περίπτωση, γεννώντας σοβαρές αναιρετικές πιθανότητες.

Από εκεί και πέρα έχουμε να κάνουμε με την επιλογή των Δικαστών στη χορήγηση αναστολής, στην έκτιση ή στη μετατροπή σε χρήμα.

Η χορήγηση της αναστολής έχει αρχικά να κάνει με το μέγεθος της ποινής. Η επιβολή 5 ετών είναι μία ποινή η οποία δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε έκτιση.

Ωστόσο, η έκτιση διατάσσεται σε ακραίες περιπτώσεις και όταν υπάρχει κίνδυνος τέλεσης νέων αδικημάτων, είναι απολύτως αναγκαία ή ο κατηγορούμενος έχει προηγούμενες καταδίκες.

Θα ήθελα να κατανοήσουμε ότι κυριολεκτικά και μεταφορικά στις δίπλα αίθουσες του Δικαστηρίου που δίκαζε την επίδικη υπόθεση καθημερινά δικάζονται για παράδειγμα άνθρωποι με σωρεία καταδικαστικών αποφάσεων και πάλι ποτέ δε χορηγείται το μέγιστον της ποινής και σχεδόν ποτέ σε διατάσσεται η έκτιση (με βάση τον προηγούμενο ΠΚ που εφαρμόζεται και σε αυτή την υπόθεση).

Την αναγκαιότητα επομένως έκτισης στη συγκεκριμένη περίπτωση θα ήθελα πραγματικά να τη διαβάσω την απόφαση. Καθώς, πλην του πολύκροτου της υπόθεσης άλλη αναγκαιότητα νομικά δε διαφαίνεται με βάση τα πραγματικά περιστατικά τα οποία διατυπώθηκαν στην διαδικασία στο ακροατήριο. Και αυτό καθώς μιλάμε για ανθρώπους χωρίς ποινικό παρελθόν, χωρίς μετέπειτα ποινικό παρελθόν, με κοινωνικό και οικογενειακό υπόβαθρο και σταθερή και μόνιμη διαμονή. Άρα τι είναι αυτό που οδήγησε αφενός στη μη αναγνώριση ελαφρυντικών και στην επιβολή έκτισης της ποινής;

* Κωνσταντίνος Χ. Γώγος, Δικηγόρος Αθηνών, Διαχειριστής νομικής ιστοσελίδας thegreeklawyer.gr

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr