Απαντήστε κ. υποψήφιε πρόεδρε: Δ. Αναστασόπουλος και Ανδρ. Κουτσόλαμπρος σε άτυπο “ντιμπέιτ” στο dikastiko.gr

Πριν από την τελική εκλογική αναμέτρηση για την προεδρία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, οι δύο διεκδικητές του αξιώματος, Δημήτρης Αναστασόπουλος και Ανδρέας Κουτσόλαμπρος, απαντούν σε πέντε ερωτήσεις του dikastiko.gr, αποτυπώνοντας τα διαφορετικά οράματα, τις προτεραιότητες και τις φιλοσοφίες τους για το μέλλον του μεγαλύτερου συλλόγου της χώρας.

Με αιχμή του δόρατος τα κρίσιμα ζητήματα της οικονομικής βιωσιμότητας των δικηγόρων, της ανεξαρτησίας του Συλλόγου, της ενίσχυσης των νέων συναδέλφων και της ενότητας του κλάδου, οι δύο υποψήφιοι παρουσιάζουν τις θέσεις και τις δεσμεύσεις τους μόλις δύο μέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες του δεύτερου γύρου.

Άτυπο “ντιμπέιτ” Αναστασόπουλου – Κουτσόλαμπρου

1. Ποια είναι η κεντρική φιλοσοφία και το όραμά σας για τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών κατά τη διάρκεια της θητείας σας; Ποια είναι τα τρία (3) πιο σημαντικά ζητήματα που θεωρείτε ότι . πρέπει να αντιμετωπίσει ο Σύλλογος άμεσα για να βελτιώσει την καθημερινότητα και το κύρος του Έλληνα δικηγόρου;

Δ. Αναστασόπουλος: Η δραστική βελτίωση της καθημερινότητας του Έλληνα δικηγόρου περνά πρωτίστως από την αναβάθμιση της οικονομικής του κατάστασης. Επομένως, από την 1η Ιανουαρίου 2026 θα θέσουμε με τον πιο εμφατικό τρόπο -και είμαι βέβαιος ότι θα το πετύχουμε- την αύξηση των γραμματίων προείσπραξης δικηγορικής αμοιβής, που είναι καθηλωμένα στο ίδιο επίπεδο επί δεκαετίες, την καθολική κατοχύρωση της δικηγορικής αμοιβής και της χρονοχρέωσης, την επαναφορά της υποχρεωτικής παράστασης στα συμβόλαια, η οποία θωρακίζει και την ασφάλεια των συναλλαγών. Στην ίδια λογική, της βελτίωσης των υλικών όρων της δουλειάς μας, αλλά και της αναβάθμισης συνολικά του επαγγέλματος, εντάσσονται και μείζονα φορολογικά μας ζητήματα: η κατάργηση της ρύθμισης για τα τεκμαρτά εισοδήματα, η απαλλαγή από τον ΦΠΑ εισοδημάτων έως 25.000 ευρώ ετησίως και η μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ από 24% σε 13% για την παροχή νομικών υπηρεσιών. Κινήσεις που θα στείλουν το μήνυμα ότι η δικηγορία δεν είναι το βολικό υποζύγιο για τις εκάστοτε δημοσιονομικές ανάγκες.

Θα υλοποιήσουμε επίσης την κεντρική προεκλογική δέσμευση για τη δημιουργία κέντρων εξυπηρέτησης των συναδέλφων σε κάθε δικαστηριακό χώρο. Ένα μικρό hub, δηλαδή, που θα βοηθά τους συναδέλφους με ενημέρωση, συμβουλές, έγγραφα και όποια άλλη πρακτική λύση χρειάζονται και θα διαμεσολαβεί μεταξύ των δικηγόρων και των δικαστηριακών υπηρεσιών. Ένα πρώτο βήμα για μια διαφορετική καθημερινότητα, με ουσιαστική και συμβολική αξία.

Α. Κουτσόλαμπρος: Η φιλοσοφία μου για τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών είναι ξεκάθαρη: κανένας συνάδελφος να μη νιώθει μόνος. Ο Σύλλογος πρέπει να είναι δίπλα σε κάθε δικηγόρο, ανεξαρτήτως ηλικίας, εμπειρίας ή επαγγελματικής διαδρομής. Το όραμά μου είναι ένας ΔΣΑ ανοιχτός, συμμετοχικός, που συνδιαμορφώνει το μέλλον της δικηγορίας με όλους τους συναδέλφους, με διαφάνεια, αξιοπρέπεια και κοινωνική ευθύνη.

Τα τρία πιο σημαντικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε άμεσα είναι:

1. Βελτίωση των εργασιακών και οικονομικών συνθηκών – Ειδικά για τους νέους και ασκούμενους δικηγόρους, αλλά και για όσους εργάζονται με μπλοκάκι, τις μητέρες, τους συναδέλφους με αναπηρίες και με έντονα οικονομικά προβλήματα. Προτεραιότητα η διασφάλιση αξιοπρεπών αμοιβών και συνθηκών εργασίας.
2. Φορολογικά και ασφαλιστικά ζητήματα – Απλοποίηση διαδικασιών, μείωση γραφειοκρατίας, διαφάνεια και προβλεψιμότητα στις εισφορές, ώστε να μπορεί ο κάθε δικηγόρος να σχεδιάζει το μέλλον του με σιγουριά.
3. Θεσμικές μεταρρυθμίσεις και αναβάθμιση της δικαιοσύνης – Επιτάχυνση της δικαιοσύνης, νέα δικηγορική ύλη, αναβάθμιση της εκπαίδευσης και των υποδομών, παρατηρητήριο καθυστερήσεων και κακοδικίας για καταγγελία σχετικών περιστατικών και παρέμβαση του Συλλόγου, ώστε να ενισχυθεί το κύρος του δικηγορικού επαγγέλματος και να βελτιωθεί η καθημερινότητα όλων μας.

2. Έχοντας αμφότεροι μακρά θητεία στο Δ.Σ. του ΔΣΑ, ποια θεωρείτε την πιο ουσιαστική παρέμβαση ή στιγμή από αυτή τη διαδρομή που πιστεύετε ότι σας εκφράζει πλήρως και αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεστε τον ρόλο του Συλλόγου;

Δ. Αναστασόπουλος: Ο ρόλος του προέδρου του Συλλόγου είναι να υπερασπίζεται, και εντός και εκτός αυτού, το κύρος του λειτουργήματος και, ασφαλώς, τα συμφέροντά του. Να αναλαμβάνει εφικτές πρωτοβουλίες, αλλά, μην το ξεχνάμε, και να προλαμβάνει επιλογές που φαινομενικά εκπέμπουν αγωνιστικότητα, αλλά τελικά είναι καταστροφικές για τη μεγάλη πλειονότητα των συναδέλφων. Επί έντεκα χρόνια θητείας στο Διοικητικό Συμβούλιο, ως απλό μέλος, συγκρούστηκα, με σαφή και τεκμηριωμένο λόγο, με κυβερνητικών πολιτικών που υπονόμευαν ευθέως το κύρος και το μέλλον του λειτουργήματος. Όταν, μάλιστα, άλλοι συνάδελφοι στο ΔΣ, όψιμοι αντικυβερνητικοί, σιωπούσαν. Είχα, όμως, και το θάρρος να αντιπαρατεθώ με λαϊκίστικες τακτικές που αποδείχθηκαν καταστροφικές. Οι ατέρμονες αποχές όλα αυτά τα χρόνια δεν ήταν παρά άσφαιρα πυρά που αγνοήθηκαν από κάθε κυβέρνηση, οδήγησαν όμως χιλιάδες δικηγόρους, τους μάχιμους, τους νεότερους και τους και πιο αδύναμους, σε μια ζοφερή καθημερινότητα, αφού στερήθηκαν επί μήνες τις αμοιβές τους. Η αγωνιστικότητα δεν εξαντλείται στον δρόμο, χτίζεται με κόπο και με ουσιαστική παρέμβαση και, ασφαλώς, όχι εις βάρος των συναδέλφων. Οι μεγάλες κορόνες και οι μαχητικές, υποτίθεται, πρακτικές το μόνο που έφεραν ήταν η απομόνωση των δικηγόρων από την κοινωνία και την οικονομική τους υποβάθμιση. Από τη θέση του προέδρου θα πορευθώ αταλάντευτα στην ίδια τακτική, κοντά στον δικηγόρο, μακριά από τον λαϊκισμό. 

Α. Κουτσόλαμπρος: Η πιο ουσιαστική στιγμή της διαδρομής μου στο ΔΣΑ ήταν όταν κατάφερα να ενώσω διαφορετικές φωνές και να προωθήσω δράσεις που είχαν πραγματικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα των συναδέλφων. Πιστεύω στη συλλογικότητα και στη δύναμη της συμμετοχής. Για μένα, ο ρόλος του Προέδρου είναι να ακούει, να συνθέτει και να υλοποιεί – όχι να επιβάλλει. Αυτή η αντίληψη με εκφράζει πλήρως και θα είναι οδηγός μου ως Πρόεδρος.

3. Το ζήτημα της κομματικής ταυτότητας των υποψηφιοτήτων και της πολιτικής επιρροής στον Σύλλογο τέθηκε στο επίκεντρο της προεκλογικής συζήτησης. Ποια είναι η απάντησή σας στο αίτημα για απόλυτη ανεξαρτησία του ΔΣΑ; Πώς, ως Πρόεδρος, δεσμεύεστε έμπρακτα ότι ο Σύλλογος θα λειτουργεί ανεξάρτητα από οποιαδήποτε κυβερνητική ή κομματική γραμμή, διαφυλάσσοντας τον θεσμικό του ρόλο ως αυτόνομο αντίβαρο στην εκτελεστική εξουσία;

Δ. Αναστασόπουλος: Προσωπικά δεν έχω την παραμικρή κομματική, ή οποιαδήποτε άλλη, εξάρτηση. Έχω μόνο δύο ιδιότητες: μάχιμος δικηγόρος και μέλος του απερχόμενου Διοικητικού Συμβουλίου. Όταν μάλιστα κάλεσα τους συνυποψηφίους μου να δημοσιοποιήσουμε όλοι μας την προσωπική μας πορεία, τα οικονομικά μας, τις συνεργασίες μας, όπως και να δηλώσουμε αν είμαστε εγγεγραμμένα μέλη πολιτικών κομμάτων δεν πήρα ούτε μια απάντηση! Από την άλλη, η μέχρι σήμερα πορεία μου δείχνει ποιος στράφηκε με συγκροτημένες παρεμβάσεις κατά όλων των κυβερνήσεων, και της σημερινής, όταν πλήττονταν κατάφωρα τα συμφέροντα του κλάδου. Μετρώ 73 δικές μου αντικυβερνητικές παρεμβάσεις, όταν ψάχνω και δεν βρίσκω καμία, ούτε καν στο ΔΣ, άλλων υποψηφίων. Ποιος λοιπόν εγγυάται περισσότερο την πορεία του Συλλόγου μακριά από κομματικές σειρήνες;  Η πορεία μου χθες δείχνει και την πορεία μου αύριο, δείχνει ποιος θα πορευθεί μακριά όχι μόνο από κομματικές, αλλά και από παραταξιακές γραμμές: με αυτά τα πεπραγμένα και το πρόγραμμά μου διεκδικώ άλλωστε την ψήφο των συναδέλφων. Γιατί εξαρτήσεις και κρυφές ατζέντες υφαίνονται και εντός του Συλλόγου και μπορεί να είναι ολέθριες για το μέλλον του, να μας καθηλώσουν και πάλι στη στασιμότητα, και μάλιστα στην πιο κρίσιμη στιγμή για τη δικηγορία. 

Για να το πω ξεκάθαρα: από την άλλη πλευρά προκρίνεται η λύση ενός μεταβατικού Προέδρου, για να επανέλθει ο νυν. Το λένε όλοι στους διαδρόμους του ΔΣΑ, και εκτός αυτού, το λένε και οι ίδιοι. Αυτές, λοιπόν, είναι οι χειρότερες εξαρτήσεις και δεσμεύσεις, που θα αποβούν εις βάρος του Συλλόγου μας και των δικηγόρων.

Α. Κουτσόλαμπρος: Η ανεξαρτησία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών ήταν, είναι και θα είναι για μένα θεμελιώδης αξία και αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα. Πιστεύω βαθιά ότι ο Σύλλογος πρέπει να λειτουργεί ως αυτόνομος θεσμός, μακριά από κομματικές ή κυβερνητικές επιρροές, υπερασπίζοντας τα συμφέροντα όλων των δικηγόρων και της κοινωνίας. Η δική μου δέσμευση είναι να υπηρετήσω τον ΔΣΑ με διαφάνεια, συλλογικότητα και θεσμική ευθύνη, ώστε κάθε απόφαση να λαμβάνεται με γνώμονα το κοινό καλό και όχι κομματικές σκοπιμότητες. Η ενότητα και η ανεξαρτησία είναι το θεμέλιο για έναν ισχυρό και αξιόπιστο Σύλλογο – και αυτό είναι το μήνυμα που θέλω να στείλω σε όλους τους συναδέλφους, ανεξαρτήτως επιλογών του πρώτου γύρου.

4. Από την έρευνα προκύπτει ότι οι ανισότητες και η κατάσταση των νέων δικηγόρων είναι ένα κεντρικό θέμα συζήτησης. Ποιες συγκεκριμένες δράσεις σκοπεύετε να αναλάβετε για τη μείωση των οικονομικών και επαγγελματικών ανισοτήτων εντός του κλάδου και πώς θα ενισχύσετε έμπρακτα την επαγγελματική βιωσιμότητα των νέων συναδέλφων, δεδομένης της συρρίκνωσης του εισοδήματος και των προκλήσεων της ψηφιακής εποχής;

Δ. Αναστασόπουλος: Η διεύρυνση των ανισοτήτων είναι κορυφαίο ζήτημα που, επιτρέψτε μου, δεν είχε όση προσοχή του αναλογούσε στον προεκλογικό διάλογο. Ο συνάδελφος που κάνει σήμερα τα πρώτα του βήματα στο επάγγελμα έχει πολύ λιγότερες προοπτικές από έναν δικηγόρο της ηλικίας μου, που ξεκίνησε περίπου μια εικοσαετία νωρίτερα. Και η δυσανάλογη κατανομή της ύλης πλήττει πρωτίστως τους δικηγόρους που μετρούν λίγα χρόνια στον εργασιακό στίβο. Έχουμε ένα πλήρες πρόγραμμα δράσεων για τούτη την κατηγορία συναδέλφων, οπότε θα αναφερθώ συνοπτικά στις σημαντικότερες. Πρώτο μας μέλημα θα είναι η θεσμική κατοχύρωση και η δραστική αύξηση της ελάχιστης κατώτατης αμοιβής για τους νέους δικηγόρους και τους ασκούμενους. Επίσης, θα δημιουργήσουμε, στον Σύλλογο, ειδική δομή που θα υποστηρίζει τους νέους δικηγόρους στην οργάνωση συνεργατικών σχημάτων, αλλά και, με την αρωγή έμπειρων συναδέλφων, σχολή για ασκούμενους και νέους δικηγόρους, ώστε να τους βοηθά στην επίλυση πρακτικών καθημερινών ζητημάτων. Όπως επίσης και Γραφείο Διασύνδεσης για την εύρεση κατάλληλης εργασίας σε ασκούμενους και νέους δικηγόρους. Το κλειδί, όμως, βρίσκεται στη διαχείριση ζητημάτων που αφορούν το σύνολο του κλάδου. Η ελάφρυνση, για παράδειγμα, των δικηγόρων από τα τεράστια και άδικα φορολογικά βάρη τα οποία του έχουν φορτώσει διαδοχικές κυβερνήσεις θα δώσει πολύ μεγαλύτερη ανάσα στους νεότερους δικηγόρους.

Α. Κουτσόλαμπρος: Η κατάσταση των νέων δικηγόρων είναι στο επίκεντρο του προγράμματός μου. Προτείνω μεταξύ άλλων:

• Ειδικά προγράμματα στήριξης για νέους δικηγόρους, με στόχο τη μείωση των οικονομικών ανισοτήτων.
• Δράσεις για αξιοπρεπείς αμοιβές, ασφαλιστική κάλυψη και εργασιακή προστασία.
• Ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης, ώστε οι νέοι συνάδελφοι να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής.
• Προώθηση της προστασίας της ψυχικής υγείας και της ισορροπίας επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Ξέρω ότι για πολλούς νέους δικηγόρους τα πράγματα είναι δύσκολα και συχνά νιώθουν ότι παλεύουν μόνοι τους σε μια αγορά που αλλάζει συνεχώς. Δεν υπόσχομαι θαύματα, αλλά δεσμεύομαι να παλέψω για να ακουστεί η φωνή των νέων. Θέλω ο ΔΣΑ να είναι κάτι ζωντανό, όχι απλά μια σφραγίδα ή μια υποχρέωση. Να είναι ο χώρος που μπορείς να απευθυνθείς, να βρεις λύσεις, να δικτυωθείς, να εξελιχθείς. Αν κάποιος είναι νέος τον θέλω μαζί μου – να αλλάξουμε μαζί το τοπίο, να κάνουμε τον Σύλλογο πραγματικά Σύλλογο για όλους. 

5. Μετά από έναν εκλογικό αγώνα, ο οποίος ολοκληρώνεται σε δεύτερο γύρο, η ενότητα του κλάδου αποτελεί προτεραιότητα. Ποια είναι τα πρώτα βήματα που θα κάνετε ως Πρόεδρος για να γεφυρώσετε τις διαφορές, να ενσωματώσετε τις διαφορετικές απόψεις και να εξασφαλίσετε τη συλλογική λειτουργία του Διοικητικού Συμβουλίου, προς όφελος όλων των Αθηναίων δικηγόρων;

Δ. Αναστασόπουλος: Η ενότητα πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού. Δυστυχώς, ενώ προσωπικά έμεινα αταλάντευτος σε μια προγραμματική αντιπαράθεση, χωρίς προσωπικές επιθέσεις, βλέπω τις τελευταίες να πολλπλασιάζονται εναντίον μου τις τελευταίες ημέρες. Θα απαντήσω, αλλά δεν θα ακολουθήσω, γιατί, όποια και αν είναι η έκβαση του δεύτερου γύρου, την άλλη μέρα θα είμαστε όλοι συνάδελφοι με κοινά προβλήματα.   Πρόθεσή μου είναι η συγκρότηση ενός δυνατού προεδρείου, που θα αντανακλά τη σύνθεση απόψεων και την ετοιμότητα για ουσιαστική δράση και θα πιάσει αμέσως δουλειά. Προωθώντας πάγια αιτήματα, που κινδυνεύουν πλέον να ξεχαστούν και θέτοντας αμέσως τις βάσεις για τη διαχείριση των νέων προκλήσεων που επηρεάζουν άμεσα το μέλλον του επαγγέλματος. Η ενότητα δεν διασφαλίζεται με ανέξοδες κορόνες, ούτε με δηλώσεις. Χτίζεται μέρα με τη μέρα, θεμελιώνεται σε απτά αποτελέσματα προς όφελος των δικηγόρων. Και επιτρέψτε μου να επαναλάβω ότι εξαρχής τόνισε ότι δεν έχω κρυφές ατζέντες, ούτε πολιτικές ούτε προσωπικές, και για τον λόγο αυτόν αισθάνομαι πανέτοιμος να κλείσω ρήγματα που μας έχουν χωρίσει. Η δική μου προεδρία θα έχει προοπτική και σκληρή δουλειά, δεν θα είναι διεκπεραιωτική με ημερομηνία λήξης.

Α. Κουτσόλαμπρος: Η ενότητα είναι προτεραιότητα. Τα πρώτα βήματα που θα κάνω ως Πρόεδρος στις πρώτες 90 μέρες της θητείας μου:

• Άμεση πρόσκληση σε όλους τους εκλεγμένους συμβούλους, σε ανοιχτή συζήτηση για τη διαμόρφωση των δράσεων του Συλλόγου.
• Συγκρότηση ομάδων εργασίας από όλες τις παρατάξεις και μεμονωμένους συναδέλφους, ώστε κάθε φωνή να ακούγεται και να αξιολογείται.
• Διαρκής ενημέρωση και διαφάνεια στις αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου.
• Δέσμευση για συλλογική λειτουργία, με συντονισμό και ευθύνη του Προέδρου, ώστε να υλοποιούνται δράσεις που ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες όλων των Αθηναίων δικηγόρων.

Για εμάς, αυτή η εκλογική διαδικασία δεν είναι απλώς μια επιλογή προσώπων, αλλά μια ευκαιρία να ξαναβρούμε τη συλλογικότητα και τη δύναμη του κλάδου μας. Όλοι μαζί, ανεξάρτητα από παρατάξεις, εμπειρία ή ηλικία, μπορούμε να χτίσουμε έναν Δικηγορικό Σύλλογο που θα μας ενώνει, θα μας στηρίζει και θα μας δίνει φωνή. Η συμμετοχή όλων είναι το κλειδί – και ξεκινάει με τη συμμετοχή στην ψηφοφορία του δεύτερου γύρου!