Απόφαση-μήνυμα του Εφετείου για το Μάτι ενόψει δικών για άλλες τραγωδίες: Η Δικαιοσύνη μπορεί να στέλνει στη φυλακή και για πλημμελήματα

Μια δικαστική απόφαση με σαφές μήνυμα ενόψει δικών για άλλες εθνικές τραγωδίες (π.χ. Τέμπη) που έπονται, έλαβε χθες το Εφετείο Πλημμελημάτων της Αθήνας για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι. Το σαφές μήνυμα είναι πως η Δικαιοσύνη, όταν εξαντλεί τα όρια της αυστηρότητάς της, μπορεί να στείλει στη φυλακή και για πλημμελήματα. Μάλιστα εφαρμόζοντας ένα νομικό σύστημα που το 2018, όταν και διαπράχθηκαν τα αδικήματα, ήταν κατά πολύ πιο επιεικές σε σχέση με σήμερα μετά τις αλλεπάλληλες αυστηροποιήσεις των κωδίκων.

Στη φυλακή  

Το Εφετείο με την απόφασή του έστειλε στη φυλακή τους εξής:

• Σωτήρης Τερζούδης (τότε αρχηγός της Πυροσβεστικής)
• Βασίλης Ματθαιόπουλος (τότε υπαρχηγός)
• Ιωάννης Φωστιέρης (τότε επικεφαλής του ΕΣΚΕ)
• και Ιωάννης Καπάκης (τότε γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας), η συνολική ποινή φυλάκισης των οποίων έφτασε τα 340 έτη (εκτιτέα 5).

Πώς φτάσαμε στην απόφαση

Κατ’ αρχήν να καταστεί κατανοητό ότι οι κατηγορούμενοι δικάστηκαν, όπως προβλέπεται, με βάση το ευνοϊκότερο καθεστώς που ίσχυε το 2018, όταν διαπράχθηκαν τα αδικήματα. Πλέον, με τις αλλαγές που επήλθαν επί το αυστηρότερον, οι κατηγορούμενοι θα πήγαιναν φυλακή περίπου αυτονόητα.

Τα μέγιστα όρια ποινής

Αρχικά, οι κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν με πλαίσιο ποινής το οποίο έχει μέγιστο εκτιτέο τα πέντε έτη φυλάκισης. Πρόκειται για το νόμο προ της τροποποίησης του 2019 (αυτό που αναφέρουμε παλαιό ΠΚ). Άρα οποιαδήποτε αναφορά σε εκατοντάδες χρόνια είναι άνευ ουσίας.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 94 ΠΚ η συνολική ποινή δεν μπορούσε πρακτικά να ξεπεράσει τα πέντε έτη φυλάκισης. Είναι σαφές, δε, πως την πόρτα της φυλακής «άνοιξε» η μη παροχή ελαφρυντικών στους καταδικασθέντες.

Η έκτιση της ποινής

Η απόφαση για έκτιση της ποινής στους 4 κατηγορουμένους ήταν η ουσιαστική ανατροπή της απόφασης. Κι αυτό γιατί πρωτοδίκως όλες οι ποινές (μικρότερες γενικά και με λιγότερους κατηγορούμενους να κρίνονται ένοχοι) είχαν μετατραπεί σε χρηματικές.

Σύμφωνα με τον παλιό Ποινικό Κώδικα (ισχύος 2018) με τον οποίο και δικάστηκε η υπόθεση, η έκτιση της ποινής είναι δυνητική και βασίζεται στην πιθανολόγηση τέλεσης εκ νέου αδικημάτων, το προηγούμενο ποινικό παρελθόν των κατηγορουμένων κτλ.

Είναι εύλογο να δημιουργείται απορία πώς είναι δυνατόν να διαταχθεί έκτιση σε πλημμέλημα, ωστόσο ΚΑΙ με το παλαιό καθεστώς υπήρχε τέτοια πρόβλεψη. Απλώς δεν ήταν σύνηθες να επιβάλλεται έκτιση ποινής για πλημμέλημα.

Οι αλλαγές τους κώδικες

Με τις αλλεπάλληλες επί το αυστηρότερων τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα, αν οι δίκες γίνονταν με το σημερινό νομικό καθεστώς, θα ίσχυαν τα εξής:

-τα όρια ποινής έχουν αυξηθεί αφού η τροποποίηση στον ΠΚ του 2021 όρισε ως μέγιστο όριο για πολλαπλές ανθρωποκτονίες εξ αμελείας τα 8 έτη και η τροποποίηση του 2024 τα δέκα έτη.

Επομένως, θα πρέπει να κρατήσουμε ως γεγονός πως αν το αδίκημα τελούνταν σήμερα οι ποινές θα ήταν ίσως οι διπλάσιες.

-Επίσης με τις τροποποιήσεις η έκτιση της ποινής είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση ακόμα και στα περισσότερα πλημμελήματα: Αν το αδίκημα τελούνταν σήμερα, η έκτιση της ποινής θα ήταν δεδομένη, αφού ο νομοθέτης έχει προβλέψει ότι (γενική διατύπωση) από 2 έως 5 έτη η έκτιση είναι δεδομένη, είτε μερική είτε ολική. Άρα, η απόφαση για έκτιση σε ποινή πέντε ετών είναι μέσα στα επιτρεπόμενα νομικά όρια, αν δε η πράξη τελούνταν σήμερα η έκτιση θα ήταν ο κανόνας.

Η αναστολή στον 65χρονο «εμπρηστή»

Επίσης ένα ερώτημα που τίθεται είναι πώς γίνεται ο άνθρωπος που κρίθηκε ένοχος ότι έβαλε τη φωτιά να λαμβάνει τη μικρότερη ποινή και να παραμένει ελεύθερος:  

Στον συγκεκριμένο κατηγορούμενο επιβλήθηκε πρωτόδικα η ποινή των 3 ετών με αναστολή, γεννώντας εύλογες συγκρίσεις. Όμως με τον κώδικα του 2018 το αδίκημα του εμπρησμού από αμέλεια τιμωρούνταν με ποινή έως τρία χρόνια. Σε αντίθεση με το σημερινό καθεστώς όπου η αμέλεια ξεκινάει από τα τρία χρόνια, σε περίπτωση δε θανάτων μπορεί να καταλήξει σε ισόβιες καθείρξεις. Στο αδίκημα του εμπρησμού πλέον, ΔΕΝ ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΤΑΙ η ποινή.

-Παράλληλα  με το σύστημα του 2018 η χορήγηση αναστολής στο πλαίσιο έως 3 έτη για τα πλημμελήματα αποτελούσε τον κανόνα. Ήταν σχεδόν υποχρεωτική η χορήγηση της αναστολής. Φυσικά, ουδεμία σχέση έχει το σημερινό νομικό πλαίσιο που αφορά τις αναστολές. Αφού πια ποινές από ένα έτος και μία μέρα προσφέρονται για μερική και συνολική έκτιση σύμφωνα με τις αλλαγές που έλαβαν χώρα στο άρθρο 99 ΠΚ.

Eurokinissi

Πόσο θα παραμείνουν στη φυλακή

Η έκτιση της ποινής έχει άμεση σχέση και με την εκτέλεση αυτής, αφού υπάρχει ο θεσμός της υφ’ όρων απόλυσης, όπου δίνεται στον καταδικασθέντα το δικαίωμα να εκτίσει μέρος της ποινής υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις με αποτέλεσμα να αφεθεί νωρίτερα από τη φυλακή.

Συγκεκριμένα, για τα πλημμελήματα υπάρχει ο κανόνας των τριών πέμπτων, μειώνοντας τις μέρες κράτησης κατά 1/5 με βάση τα «μεροκάματα» τα οποία θα κάνει ο καταδικασθείς.

Επομένως, υπάρχει η δυνατότητα ευεργετικού υπολογισμού της ποινής που θα οδηγήσει σε πιθανή υφ’ όρων απόλυση, πολύ χονδρικά υπολογίζεται περίπου στα δύο έτη και κάτι.

Χρηματικές ποινές για 6

Το δικαστήριο χθες με βάση το ισχύον το 2018 πλαίσιο αποφάσισε τη μετατροπή της ποινής των 238 ετών προς 10 ευρώ ημερησίως για τους:

• Χρήστο Γκολφίνο, τότε διευθυντή του «199»
• Φίλιππο Παντελεάκο, τότε διευθυντή του Κέντρου Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας
• Δαμιανό Παπαδόπουλο, τότε διοικητή του Πυροσβεστικού Σταθμού Νέας Μάκρης
• Νίκο Παναγιωτόπουλο, τότε διοικητή Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Αθηνών και
• Χαράλαμπο Χιώνη, τότε διοικητή Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Ανατολικής Αττικής.

Με την ίδια απόφαση αποφάσισε τη μετατροπή της ποινής και για τον Κωνσταντίνο Αγγελόπουλο, υπαίτιο της πυρκαγιάς, προς 10 ευρώ ημερησίως.

Αναίρεση και αναστολή

Νομικές πηγές από την πλευρά των κατηγορουμένων εκφράζουν σοβαρές ενστάσεις οι οποίες θεωρούν πως δομούν αιτιολογία να αναίρεση της απόφασης:

-για τη μη χορήγηση ελαφρυντικών στους πρώην αξιωματικούς της πυροσβεστικής  -κυρίως του σύννομου βίου- θεωρώντας πως η μη αναγνώρισή του «σε ανθρώπους με λευκό ποινικό μητρώο, αποτελεί σοβαρό πλήγμα στο νομικό μας σύστημα αφού παρά τις νομοθετικές πρωτοβουλίες του παρελθόντος τα Δικαστήρια συνεχίζουν να το χορηγούν κατά το δοκούν». Υπενθυμίζουν δε πως τουλάχιστον οι αξιωματικοί δε γίνεται να μην έχουν σύννομο βίο κατέχοντας μέχρι τότε τα συγκεκριμένα αξιώματα.

-για την αιτιολογία της απόφασης περί έκτισης της ποινής: «Για τους 4 κατηγορουμένους επιβάλλεται η ποινή άνευ αναστολής, άνευ μετατροπής, καθώς θεωρούνται ύποπτοι τέλεσης νέων αδικημάτων και θα αιτιολογήσουμε στην απόφασή μας περαιτέρω», είπε η πρόεδρος.

Ο αντίλογος είναι πως τα συγκεκριμένα πρόσωπα έχουν απωλέσει ήδη τις ιδιότητές τους, συνεπώς δεν γίνεται ούτε θεωρητικά ούτε πρακτικά να διαπράξουν ανάλογα αδικήματα. Μάλιστα αυτή πιθανόν θα είναι και η αιτιολογική βάση πιθανής αίτησης αναστολής της ποινής που θα υποβληθεί από τους κατηγορούμενους μαζί με την αίτηση αναίρεσης. Δηλαδή η άσκηση αναίρεσης από μόνη της δεν οδηγεί στην αποφυλάκιση, αλλά απαιτείται πρόσθετο αίτημα αναστολής. Έτσι, σε περίπτωση χορήγησης αναίρεσης δίνεται η δυνατότητα στον καταδικασθέντα να αφεθεί ελεύθερος μέχρι την εκδίκαση της αναίρεσης.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr