Χρήστος Ι. Θεοδωρόπουλος: Υφιστάμενο καθεστώς προστασίας κύριας κατοικίας, έκτακτα μέτρα λόγω Covid-19 και διαφαινόμενες προοπτικές στο δίκαιο της αφερεγγυότητας
Του Χρήστου Ι. Θεοδωρόπουλου*
Δημοσιεύθηκε εν μέσω κορωνοϊού και με την αγωνία των δανειοληπτών να έχει «χτυπήσει κόκκινο» η Π.Ν.Π. της 1ης Μαΐου (Φ.Ε.Κ. Α’ 90), στο πρώτο άρθρο της οποίας ορίζεται ότι ο Ν.4605/2019 παρατείνεται για τρεις (3) μήνες, ήτοι μέχρι την 31/7/2020. Με τον τρόπο αυτό το –μόλις 1 έτους- διάδοχο καθεστώς του Ν.3869/2010 (ή «Νόμου Κατσέλη», όπως έγινε γνωστό μεταξύ οφειλετών, δικηγόρων και Δικαστών), το οποίο λαμβάνει χώρα και ολοκληρώνεται μέσω της οικείας ηλεκτρονικής πλατφόρμας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, εξακολουθεί να αποτελεί τον πρώτο και κύριο μηχανισμό διάσωσης της κύριας κατοικίας των δανειοληπτών, των οποίων το εμπραγμάτως εξασφαλισμένο δάνειο έχει παράξει ληξιπρόθεσμες οφειλές μέχρι την 31/12/2018 (οι εναλλακτικές είναι είτε η διμερής διαπραγμάτευση με το τραπεζικό ίδρυμα-δανειστή είτε η τραπεζική διαμεσολάβηση, η οποία –ωστόσο- δεν υποστηρίζεται αρκούντως από τις 3 εκ των 4 συστημικών Τραπεζών).
Μην αμελώντας τις ιδιαίτερα αυστηρές προϋποθέσεις που θέτει ο Ν.4605/2019 (α) υπόλοιπο οφειλής για στεγαστικά δάνεια μέχρι 130.000€ ανά πιστωτή και για επιχειρηματικά μέχρι 100.000€, β) δάνειο συνδεδεμένο με την πρώτη κατοικία, γ) αντικειμενική αξία κύριας κατοικίας μέχρι 250.000€ για τα στεγαστικά δάνεια και μέχρι 175.000€ για τα επιχειρηματικά, δ) αξία λοιπής περιουσίας δανειολήπτη, συζύγου και εξαρτώμενων μελών μέχρι 80.000€, ε) καταθέσεις δανειολήπτη, συζύγου και εξαρτώμενων μελών μέχρι 15.000€, στ) ετήσιο εισόδημα αιτούντος μέχρι 12.500€ για άγαμο, 21.000€ για έγγαμο και προσαύξηση κατά 5.000€ για κάθε εξαρτώμενο μέλος, με ανώτατο όριο τα 36.000€ και ζ) μη ύπαρξη απορριπτικής απόφασης Ν.3869/2010, λόγω δόλιας περιέλευσης σε μόνιμη και γενική αδυναμία πληρωμών ή ύπαρξης επαρκούς περιουσίας) και πρέπει να πληρούνται σωρευτικώς προκειμένου να κριθεί ο αιτών επιλέξιμος, κύρια αιτία για τον μικρό όγκο αιτήσεων που έχουν υποβληθεί επιτυχώς και διαβιβασθεί προς εξέταση στις πιστώτριες Τράπεζες, το υφιστάμενο καθεστώς διάσωσης της κύριας κατοικίας προσφέρει προφανή οφέλη, συνιστάμενα στην επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής, το «κούρεμα» του υπολοίπου της οφειλής και την επιδότηση μέρους της μηνιαίας δόσης (μέχρι 50% για στεγαστικά δάνεια και 30% για επιχειρηματικά), ανάλογα με το εισοδηματικά και εν γένει οικονομικό προφίλ του δανειολήπτη. 
Παράλληλα με τα ανωτέρω και σε συνδυασμό με το ότι οι πλειστηριασμοί έχουν ανασταλεί μέχρι και 15/5 (εν αναμονή –πιθανότατα- περαιτέρω παράτασης μη διενέργειάς τους), το μεγάλο στοίχημα για την ανάσχεση του οικονομικού «Αρμαγεδώνα», που αναμένεται να αφήσει πίσω της η πανδημία του κορωνοϊού, παραμένει το προς ολοκλήρωση νέο πρόγραμμα υποστήριξης των δανειοληπτών που επλήγησαν από τη σοβούσα υγειονομική κρίση. Και τούτο διότι η σχετική επιδότηση των μηνιαίων δόσεων χάριν διάσωσης της κύριας κατοικίας των δανειοληπτών θα αφορά σε όλους τους οφειλέτες, ήτοι τόσο εκείνους που είδαν το δάνειό τους να «κοκκινίζει» μετά την 31/12/2018 (και, άρα, κείνται εκτός πεδίου ρύθμισης του Ν.4605/2019) όσο και τους ενήμερους (αίροντας και μία διαχρονική εξόφθαλμη αδικία), υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι αποδεδειγμένα πλήττονται από την κρίση του COVID-19. Το ύψος της σχετικής επιδότησης, το χρονικό εύρος αυτής, καθώς και τα εισοδηματικά και εν γένει οικονομικά κριτήρια (κρίσιμο π.χ. εάν θα ενταχθούν –τελικά- στην περίμετρο του σχετικού προγράμματος και καταγγελμένα δάνεια) αποτελούν το αντικείμενο της διελκυστίνδας μεταξύ των Θεσμών και του Υπουργείου Οικονομικών, δεδομένου ότι ελλοχεύει πάντα το «moral hazard» της διασάλευσης της «κουλτούρας πληρωμών».
Δεν πρέπει, εξάλλου, να ξεχνάμε ότι, παρά τις δεδομένες (και, εν μέρει, ήδη υλοποιηθείσες) μεταβολές στον αρχικό σχεδιασμό –ελέω της πανδημίας του κορωνοϊού και των νέων επιτακτικών αναγκών που αυτή δημιούργησε- επίκειται η θέσπιση του νέου πτωχευτικού δικαίου, σε αντικατάσταση του υπάρχοντος κατακερματισμένου πλαισίου αφερρεγυότητας (Ν.4605/2019, Ν.3869/2010, Ν.4469/2017, ρυθμίσεις για χρέη προς Δημόσιο κ.λπ.) και χάριν ενσωμάτωσης της Κοινοτικής Οδηγίας 1023/20.6.2019 (Οδηγία για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα), το οποίο θα θέτει –μετά βεβαιότητας- ακόμα αυστηρότερες προϋποθέσεις για τη διάσωση της κύριας κατοικίας του οφειλέτη. Ως εκ τούτου, το ως άνω οριοθετούμενο και περιγραφόμενο ισχύον θεσμικό πλαίσιο αποτελεί –αυτόματα- και την τελευταία «ζαριά» των δανειοληπτών που επιθυμούν να διασώσουν την κύρια κατοικία τους με ευνοϊκούς όρους.
*Δικηγόρος, LL.M, ΜΔΕ, Πρόεδρος Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής
Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr
