Εκλογές ΔΣΑ: Οι οκτώ υποψήφιοι πρόεδροι απαντούν στις ερωτήσεις του dikastiko.gr πριν από τη «μάχη της κάλπης»

Στις επερχόμενες εκλογές του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, ο δημόσιος διάλογος αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς οι υποψήφιοι καλούνται να τοποθετηθούν απέναντι σε ζητήματα που αφορούν τόσο το παρόν όσο και το μέλλον του δικηγορικού σώματος.

Οι οκτώ υποψήφιοι πρόεδροι -Δ. Αναστασόπουλος, Αντ. Αντανασιώτης, Μ. Καλαντζόπουλος, Θ. Καμενόπουλος, Θ. Καμπαγιάννης, Ανδρ. Κουτσολάμπρος, Αλ. Μαντζούτσος και Θ. Σοφός- απαντούν κατά αλφαβητική σειρά στις ίδιες επτά ερωτήσεις του dikastiko.gr, φωτίζοντας τις θέσεις, τις προτεραιότητες και το όραμά τους για τον ΔΣΑ. 

Δημήτρης Αναστασόπουλος  / χωρίς συνδυασμό αλλά με τη στήριξη των σχημάτων «Δράση» και «Στην Πράξη», καθώς και τη συνεργασία του Ιωάννη Δεληγεώργη (#Διέξοδος)

Δημήτρης Αναστασόπουλος

– Ποιες θα είναι οι πρώτες προτεραιότητές σας αν εκλεγείτε; Για ποια ζητήματα δεσμεύεστε σε ενδεχόμενη θητεία σας;

Δεν μπορούμε να ευαγγελιζόμαστε ριζική αλλαγή παραδείγματος και να μην ξεκινάμε από τα του οίκου μας. Μέγιστη προτεραιότητά μας είναι η αναστήλωση του κύρους του επαγγέλματος, αλλά και του ίδιου του Συλλόγου. Και σε αυτήν εντάσσονται ο ενδελεχής έλεγχος των πεπραγμένων του Συλλόγου, η θεσμοθέτηση διαδικασιών διασφάλισης της διαφάνειας και της τακτικής λογοδοσίας. Επίσης, άμεσης προτεραιότητας είναι για εμάς η αύξηση των γραμματίων προείσπραξης και γενικά των αμοιβών των δικηγόρων.

Στις πρώτες μας κινήσεις εντάσσονται ακόμη η όξυνση της παρέμβασης για την περιστολή της πολυνομίας και της κακονομίας και την αντίστοιχη περαιτέρω προώθηση της κωδικοποίησης, όπως και για τη βελτίωση των δικαστηριακών υποδομών. Επίσης, η εκκαθάριση του μητρώου του Συλλόγου, ως το πρώτο αναγκαίο βήμα για την αντιμετώπιση του δικηγορικού πληθωρισμού. Προσθέτω στις θεσμικές πρωτοβουλίες των πρώτων ημερών και την αναμόρφωση του πειθαρχικού μας δικαίου και του τρόπου λειτουργίας του Πειθαρχικού Συμβουλίου, που θα εκπέμψει ένα ηχηρότατο μήνυμα για τις προθέσεις μας έναντι φαινομένων ευτελισμού του λειτουργήματος.

Θα προωθήσουμε άμεσα την ικανοποίηση πάγιων αιτημάτων του κλάδου. Μιλώ για την επαναφορά της υποχρεωτικής παράστασης στα συμβόλαια, και τη μείωση του ΦΠΑ στην παροχή νομικών υπηρεσιών, που τις επιβαρύνει δυσανάλογα και αποτρέπει την πρόσβαση του πολίτη στη δικαιοσύνη. Θα εξαντλήσουμε επίσης κάθε περιθώριο δράσης για την αλλαγή του νόμου περί τεκμαρτών εισοδημάτων, την κατοχύρωση και την εφαρμογή της δικηγορικής αμοιβής και της χρονοχρέωσης και την απαλλαγή από τον ΦΠΑ εισοδημάτων έως 25.000 ευρώ.

– Με ποια κριτήρια επιλέξατε τους ανθρώπους που απαρτίζουν το ψηφοδέλτιό σας και τι θέλετε να εκφράζει;

Δεν τους επέλεξα, συγκροτήσαμε από κοινού συνδυασμούς με ανθρώπους που γνωριστήκαμε, με άλλους παλαιότερα, με άλλους πιο πρόσφατα, στον στίβο του επαγγέλματος.Πρόκειται για συναδέλφους με διαφορετικές καταβολές, την ίδια όμως αγωνία για το μέλλον του λειτουργήματος. Τα δύο ψηφοδέλτια που στηρίζουν την υποψηφιότητά μου απαρτίζονται από μάχιμους συναδέλφους, κάθε ηλικίας, και συνδυάζουν την εμπειρία με τον δυναμισμό, την ωριμότητα των πολύπειρων δικηγόρων που μετρούν πολλά χιλιόμετρα στα δικαστήρια και τον δυναμισμό και τον ενθουσιασμό των νεότερων που αγωνίζονται για ένα καλύτερο αύριο. Είναι άνθρωποι με σαφείς προσωπικές πολιτικές απόψεις, ακόμη και αποκλίνουσες, τις οποίες, όμως, άφησαν έξω από τις επικείμενες εκλογές.

– Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε καταχρηστικές πρακτικές σε ασκούμενους και συνεργάτες δικηγόρους;

Δίκαιη και ίση αμοιβή για την εργασία -πολύτιμη και αναντικατάστατη- που προσφέρει ο συνεργάτης και ο ασκούμενος. Οι υποψήφιοι που με στηρίζουν και ο ίδιος δεν ξεχνάμε από πού ξεκινήσαμε, ως ασκούμενοι, και πού βρισκόμαστε τώρα, όσοι απασχολούμε συνεργάτες, στους οποίους στηρίζονται τα γραφεία μας. Ως πρώτο βήμα, θα προωθήσουμε τη θεσμοθέτηση ενιαίας ελάχιστης μηνιαίας αμοιβής για τους συνεργάτες δικηγόρους, την οποία θα πλαισιώσει η ανάπτυξη μηχανισμών ελέγχου και εποπτείας των αμοιβών εντός του Συλλόγου. Επίσης, στις κορυφαίες προγραμματικές δεσμεύσεις μας ανήκουν η αναδιοργάνωση του τμήματος ασκούμενων δικηγόρων του ΔΣΑ και η σύσταση τμήματος νέων δικηγόρων, που θα αναλάβουν την παροχή συμβουλών και την αρωγή τους σε κάθε ουσιαστικό ή διαδικαστικό ζήτημα. Σκοπός μας είναι κάθε ασκούμενος ή σημερινός συνεργάτης δικηγόρος να έχει πολύ περισσότερες ευκαιρίες να μπορέσει να χαράξει τη δική του ανεξάρτητη πορεία στο επάγγελμα. Πρέπει να επισημάνω ότι όλες οι προγραμματικές δεσμεύσεις μας -τις οποίες και θα υλοποιήσουμε χωρίς εκπτώσεις- για την περιστολή των πρακτικών αθέμιτου ανταγωνισμού στο επάγγελμα, οι οποίες αφορούν κάθε συνάδελφο, θα έχουν ακόμη ευεργετικότερα αποτελέσματα για τους ασκούμενους, τους νέους δικηγόρους και τους δικηγόρους-συνεργάτες.

– Ποιες κινήσεις προτίθεστε να κάνετε ώστε ο Δικηγορικός Σύλλογος να ενισχύσει την προστασία του κράτους δικαίου και την ανεξαρτησία των δικηγόρων;

Πέραν των διαρκών θεσμικών παρεμβάσεων, με συγκεκριμένες προτάσεις, στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και κάθε αρμόδιο φορέα για κάθε ζήτημα που αφορά την ποιότητα του κράτους δικαίου και της απονομής δικαιοσύνης, θα επανασυστήσουμε -και θα στελεχώσουμε με πρόσωπα εγνωσμένου κύρους- Επιτροπή Συνταγματικών και Ατομικών Δικαιωμάτων στον ΔΣΑ. Με καθήκον τη διαρκή προάσπιση του κράτους δικαίου και την άμεση παρέμβαση σε κάθε κρούσμα καταστρατήγησής του. Μιλάμε, ουσιαστικά, για ένα παρατηρητήριο με αυξημένα αντανακλαστικά, που θα αρθρώνει τεκμηριωμένο -και κατανοητό από κάθε πολίτη- λόγο όχι μόνο για την προάσπιση, αλλά και για την εμβάθυνση του κράτους δικαίου. Στόχος μας, όμως, δεν είναι μόνο να αντιδρούμε κατόπιν εορτής. Θα διεκδικήσουμε, ως συλλειτουργοί της δικαιοσύνης, μόνιμη, θεσμοθετημένη και ισχυρή εκπροσώπηση σε κάθε μείζονα νομοθετική πρωτοβουλία που άπτεται άμεσα του κράτους δικαίου. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, η αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα να γίνεται ερήμην των δικηγόρων. Εδώ είναι κρίσιμος ο συντονισμός μας με τους λοιπούς θεσμικούς φορείς στον χώρο της Δικαιοσύνης, τις δικαστικές ενώσεις εφόσον θέλουν ειλικρινή και ισότιμη συνεργασία, αλλά και τις ανεξάρτητες αρχές. Η αναβάθμιση δε της ανεξαρτησίας μας περνά πρωτίστως από την αποκατάσταση του κύρους του λειτουργήματος, στο οποίο ήδη αναφερθήκαμε.

– Θα θέλαμε την άποψή σας για την ίδρυση μη κρατικών νομικών σχολών στην Ελλάδα.

Η σπουδή για την ίδρυση και τη λειτουργία τους, ήδη από το τρέχον ακαδημαϊκό έτος, είναι μάλλον ακατανόητη. Όσα ελάχιστα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, σχετικά με τα προγράμματα σπουδών, το διδακτικό προσωπικό, τις υλικοτεχνικές υποδομές, δεν πείθουν ότι θα πρόκειται για Νομικές Σχολές αντάξιες του ονόματός τους. Δεν είναι τυχαίο ότι η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, ο κατά νόμον αρμόδιος φορέας, αδειοδότησε μεν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στα οποία εντάσσονται οι υπό σύσταση νομικές, χωρίς όμως να εγκρίνει τα προγράμματα σπουδών τους. Δυστυχώς, είναι εύλογος ο φόβος ότι σε λίγα χρόνια, αν και όταν λειτουργήσουν, οι ιδιωτικές νομικές θα παράγουν μαζικά, σχεδόν «βιομηχανικά», αποφοίτους με ανεπαρκείς γνώσεις, οι οποίοι, όμως, θα διεκδικούν ισότιμα επαγγελματικά δικαιώματα με τους αποφοίτους των δημόσιων ΑΕΙ, καθιστώντας τον υπερπληθωρισμό των δικηγόρων εκρηκτικό και υποβαθμίζοντας το επάγγελμα. Και εκεί πρέπει, επιτέλους, οι ίδιοι οι δικηγόροι να ασχοληθούμε σοβαρά με το κύρος του επαγγέλματος, θεσμοθετώντας επιτέλους φίλτρα για την πρόσβαση σε αυτό.

– Πώς θα θέλατε να αποτυπωθεί η «ταυτότητα» του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών στο τέλος της θητείας σας; Ποιο θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό που θα θυμούνται τα μέλη του;

Η «ταυτότητα», όπως λέτε, πρέπει να αρχίσει να γίνεται αντιληπτή, να αρχίσει να σφυρηλατείται από την 1η Ιανουαρίου 2026, την ημέρα που ευελπιστώ ότι θα αναλάβω τη μεγάλη ευθύνη της ηγεσίας του ΔΣΑ. Στην τετραετία που ακολουθεί θέλουμε να χτίσουμε, με τη συμπαράσταση και του τελευταίου συναδέλφου, έναν Σύλλογο ανοιχτό (και ανοιχτόμυαλο), παρεμβατικό, συμπεριληπτικό, δυνατό. Έναν Σύλλογο που θα ξαναδώσει στο λειτούργημα το χαμένο του κύρος, θα μειώνει ανισότητες -ενδοεπαγγελματικές και σε σχέση με άλλους επαγγελματικούς κλάδους, δείτε ας πούμε πόσο άνισης φορολογικής μεταχείρισης τυγχάνουν οι δικηγόροι- και θα συνομιλεί δημιουργικά και ισότιμα με τις παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας και της πραγματικής οικονομίας. Έναν σύλλογο ασυμβίβαστο υπερασπιστή των δικαιωμάτων και αυστηρό κριτή της εκάστοτε εξουσίας. Από τα μέλη του δεν ζητάμε να τον θυμούνται ως τέτοιον σε τέσσερα χρόνια. Ζητάμε την εντολή να τον ξαναφτιάξουμε μαζί.

– Τι θα θέλατε να πείτε απευθυνόμενος στα μέλη του Συλλόγου που θα προσέλθουν στις κάλπες;

Ότι οι υποψήφιοι σύμβουλοι που με πλαισιώνουν και εγώ προσωπικά ζητούμε τη στήριξή τους όχι για μία ή δύο ημέρες, στις αρχαιρεσίες, αλλά για κάθε ημέρα της επόμενης τετραετίας, της επόμενης θητείας. Και τη ζητούμε καθαρά, χωρίς κρυφές ατζέντες, χωρίς άδηλες επιδιώξεις, για ένα καλύτερο αύριο για τους δικηγόρους της Αθήνας. Συλλογικά, για να ξαναβρεί ο Σύλλογος τη δυνατή φωνή του και την καταλυτική παρέμβασή του στην κοινωνία και τους θεσμούς. Ατομικά, για να βελτιωθεί η θέση και οι προοπτικές και του τελευταίου συναδέλφου και να μειωθούν, επιτέλους, οι ανισότητες. Έχουμε πολλές προκλήσεις να αντιμετωπίσουμε, πολύ απαιτητικές, όχι όμως ανυπέρβλητες. Και θα τις διαχειριστούμε με αλληλεγγύη, αποτελεσματικότητα και ενότητα. Τη στήριξή τους θα τη δικαιώσουμε και θα την τιμήσου )Αγωνιστική Συσπείρωση Δικηγόρωνμε μέχρι τέλους.

Αντώνης Αντανασιώτης / Αγωνιστική Συσπείρωση Δικηγόρων

Αντώνης Αντανασιώτης

– Ποιες θα είναι οι πρώτες προτεραιότητές σας αν εκλεγείτε; Για ποια ζητήματα δεσμεύεστε σε ενδεχόμενη θητεία σας;

Εμείς αγωνιζόμαστε ήδη σήμερα, μέσα και έξω από το Δ.Σ. του ΔΣΑ, για όλα τα καίρια ζητήματα που απασχολούν τους αυτοαπασχολούμενους, μισθωτούς, ασκούμενους, ιδιαίτερα τις γυναίκες και τους νέους, δηλαδή τη μεγάλη πλειοψηφία των συναδέλφων, που πλήττονται από την πολιτική των κυβερνήσεων και της ΕΕ και υφίστανται καθημερινά τις συνέπειές της. Ενάντια στο νέο φορολογικό έκτρωμα, την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών και την απάνθρωπη στέρηση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης από χιλιάδες συναδέλφους, τις απολύσεις και την καταπάτηση στοιχειωδών δικαιωμάτων των μισθωτών συναδέλφων σε μεγάλες δικηγορικές εταιρείες, τις αντιδραστικές αλλαγές και αναδιαρθρώσεις στο δίκαιο και τη δικαιοσύνη, όπως με τους νέους Ποινικούς Κώδικες, το νέο Δικαστικό Χάρτη. Οι δυνάμεις της Αγωνιστικής Συσπείρωσης Δικηγόρων πρωτοστάτησαν στην πάλη του Σωματείου Μισθωτών Δικηγόρων, που συσπειρώνει εκατοντάδες μέλη και παλεύει για συγκροτημένα εργασιακά, ασφαλιστικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα των μισθωτών συναδέλφων, για υπογραφή ΣΣΕ, μετρώντας ήδη μικρές και μεγαλύτερες κατακτήσεις. Πήραμε τη μεγάλη πρωτοβουλία για τη συγκρότηση Συλλόγου Αυτοαπασχολούμενων Δικηγόρων, με στόχο την αναγκαία συσπείρωση και δράση των πολλών, για τις ανάγκες μας, που αγκαλιάζεται επίσης ήδη από εκατοντάδες συναδέλφους. 

Γιατί πιστεύουμε και σε αυτό δεσμευόμαστε, ότι μπορούμε να πετύχουμε μικρές και μεγάλες νίκες μόνο αν δυναμώσει ο αγώνας, εάν παλέψουμε μαζί ενάντια στον πραγματικό αντίπαλο μας, τις μεγάλες δικηγορικές εταιρείες, την ΕΕ και τις κυβερνήσεις που τις στηρίζουν. Εμείς δεν «δεσμευόμαστε» πως υπάρχουν «μαγικές» λύσεις από τα επάνω, πως αρκεί μια αλλαγή ηγεσίας στον ΔΣΑ, για να λυθούν τα προβλήματά μας. 

Πολύ πιο δυνατή Αγωνιστική Συσπείρωση Δικηγόρων σημαίνει πολύ πιο δυνατή η φωνή της πλειοψηφίας και μέσα στο Δ.Σ. του ΔΣΑ, στη μάχη για να πάρει η ίδια η πλειοψηφία την κατάσταση στα χέρια της, αντί να αναμένει ξανά, μάταια από «σωτήρες» τις «καλύτερες μέρες» που δήθεν μπορούν να φέρουν για όλους τους δικηγόρους. 

– Με ποια κριτήρια επιλέξατε τους ανθρώπους που απαρτίζουν το ψηφοδέλτιό σας και τι θέλετε να εκφράζει;

Κριτήριο για τη συγκρότηση του ψηφοδελτίου μας, εκτός από τα αυτονόητα για εμάς χαρακτηριστικά των συναδέλφων που συμμετέχουν, όπως η ανιδιοτέλεια, η εντιμότητα, η συνέπεια λόγων και έργων, είναι η αγωνιστική στάση απέναντι στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε οι δικηγόροι, μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι με τα χαμηλότερα εισοδήματα, συνολικά οι εργαζόμενοι και ο λαός μας. Γι΄ αυτό και το ψηφοδέλτιό μας απαρτίζεται από αγωνιστές και αγωνίστριες συναδέλφους, αυτοαπασχολούμενους/ες και μισθωτούς/-ές, παλαιότερους και νεότερους, που πρωτοστατούν σε μικρές και μεγάλες μάχες για τα  συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας των δικηγόρων. 

Αποτελείται από συναδέλφους που προσφέρουν καθημερινά τις γνώσεις τους,  ανιδιοτελώς από το υστέρημα του χρόνου τους, μέσα και έξω από τις δικαστικές αίθουσες, για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του λαού μας. Υπερασπιζόμενοι απολυμένους εργαζόμενους για τη συνδικαλιστική τους δράση, φοιτητές και νέους που παλεύουν για τα δικαιώματά τους και ποινικοποιείται ο αγώνας τους, φτωχούς ανθρώπους που έρχονται αντιμέτωποι με τα αρπακτικά των funds και απειλούνται με πλειστηριασμούς και εξώσεις από τα σπίτια τους, θύματα της κρατικής καταστολής και αυθαιρεσίας καθώς και της εγκληματικής ναζιστικής δράσης, όπως στη δίκη της Χρυσής Αυγής, με τη συμμετοχή μας ως Πολιτική Αγωγή.  

– Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε καταχρηστικές πρακτικές σε ασκούμενους και συνεργάτες δικηγόρους;

Θεωρούμε ότι το σοβαρό ζήτημα με τους ασκούμενους και μισθωτούς συναδέλφους, οι οποίο βαφτίζονται «συνεργάτες», πρέπει να αντιμετωπιστεί ριζικά και συνολικά, με την πλήρη κατοχύρωση των εργασιακών, ασφαλιστικών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων τους. Για το λόγο αυτό υιοθετούμε πλήρως, χωρίς «αστερίσκους» και «ναι μεν αλλά», το διεκδικητικό πλαίσιο του Σωματείου Μισθωτών Δικηγόρων. 

Είμαστε η μόνη δύναμη που παλεύουμε για το αναγκαίο: Να κατοχυρωθεί η μισθωτή δικηγορία. Για να καταργηθεί το απαράδεκτο καθεστώς της άσκησης, που προσφέρει φτηνό και ευέλικτο επιστημονικό προσωπικό σε μεγάλες δικηγορικές εταιρείες και κρατικούς φορείς και να αντικατασταθεί από ένα αναβαθμισμένο πρόγραμμα σπουδών στις Νομικές Σχολές, που θα συνδέει τη θεωρητική γνώση με την πρακτική εφαρμογή της. Και βέβαια, μέχρι τότε οι ασκούμενοι και οι μισθωτοί συνάδελφοι, να κατοχυρώσουν όλα τα  δικαιώματά τους, μέσα από την υπογραφή ΣΣΕ, όπως αγωνίζεται το Σωματείο Μισθωτών Δικηγόρων. 

Το επιχείρημα που προβάλλεται από όλες τις άλλες δυνάμεις, με παραλλαγές, ότι δεν πρέπει να αναγνωριστεί η εξαρτημένη εργασία στο χώρο μας, στο όνομα της «επιστημονικής ανεξαρτησίας», αντιπροτείνοντας άλλες μορφές «συνεργασίας», όπως η έμμισθη εντολή, αντικρούεται από την ίδια την πραγματικότητα, όπως έχει διαμορφωθεί κυρίως στις μεγάλες εταιρείες. Το ίδιο συμβαίνει σε όλα τα άλλα επιστημονικά επαγγέλματα (π.χ. μηχανικούς, γιατρούς), όπου έχει προ πολλού αναγνωριστεί η εξαρτημένη εργασία και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν, όπως το ωράριο, η υπογραφή ΣΣΕ, η κήρυξη απεργίας κλπ. Είναι ανεπίτρεπτο στο όνομα ότι είμαστε «συλλειτουργοί» της δικαιοσύνης να νομιμοποιούνται συνθήκες εργασιακού «κάτεργου». Γι’ αυτό είναι ουτοπικό και αποπροσανατολιστικό το επιχείρημα όλων των άλλων δυνάμεων, ότι μπορεί ο ΔΣΑ, όπου συστεγάζονται εργοδότες και εργαζόμενοι, να γίνει «διαιτητής» σε διαμετρικά αντίθετα συμφέροντα που συγκρούονται, πολύ περισσότερο «εγγυητής» των δικαιωμάτων των  ασκούμενων και μισθωτών συναδέλφων.

– Ποιες κινήσεις προτίθεστε να κάνετε ώστε ο Δικηγορικός Σύλλογος να ενισχύσει την προστασία του κράτους δικαίου και την ανεξαρτησία των δικηγόρων;

Όλες ανεξαιρέτως οι άλλες δυνάμεις, υψώνουν τη σημαία της «δικαιοσύνης» και του «κράτους δικαίου» της ΕΕ, υπερασπίζονται τη θέση ότι μπορούν να λειτουργήσουν δήθεν «διαφορετικά», σε φιλολαϊκή και προοδευτική κατεύθυνση. Σκόπιμα συσκοτίζουν αυτό που μόνο η «Αγωνιστική Συσπείρωση» αποκαλύπτει: Πως είναι αυτό το «κράτος δικαίου» της ΕΕ, αυτό το θεσμικό πλαίσιο, και όχι κάποια «παρέκκλιση» από αυτά, που επιτίθενται στις ζωές, τις ανάγκες, τα δικαιώματά μας. 

Έχουν τη «βούλα» της ΕΕ, για παράδειγμα, οι ιδιωτικές νομικές σχολές, η επίθεση στα μορφωτικά και επαγγελματικά δικαιώματα, η διαμόρφωση δικηγόρων «πολλών ταχυτήτων» και σε αυτή τη βάση δρομολογούνται νέα μέτρα σε βάρος μας, όπως π.χ. με αυστηροποίηση εξετάσεων για την άδεια άσκησης επαγγέλματος, προαγωγών, την υποχρεωτική ασφάλιση επαγγελματικού κινδύνου κ.ά. Είναι τα «ματωμένα πλεονάσματα» της ΕΕ και οι στόχοι πολεμικής προετοιμασίας της, που μεταφράζονται σε φοροληστεία, νόμους – πραγματικά εκτρώματα, όπως το νέο φορολογικό. Είναι οι κατευθύνσεις της ΕΕ, για την εμπορευματοποίηση και την κερδοφορία των ομίλων, που έχουν οδηγήσει στο χάλι των δημόσιων υπηρεσιών Υγείας, στο αίσχος του ΚΕΑΟ και των ανασφάλιστων επαγγελματιών. 

Αυτό, το «κράτος δικαίου» της ΕΕ δείχνει το πραγματικό του πρόσωπο στην ένταση της καταστολής, της παρακολούθησης και χειραγώγησης, που στοχοποιεί τον λαό και το κίνημά του. Γιατί υπάρχει ένα «δάσος» οδηγιών για την αλίευση δεδομένων, το σκανάρισμα του διαδικτύου. Με βάση το πλαίσιο της ΕΕ ποινικοποιούνται οι εργατικοί – λαϊκοί αγώνες, κλιμακώνεται η επίθεση ενάντια σε όποιον υπερασπίζεται τον παλαιστινιακό λαό. Νομιμοποιείται η απαγόρευση Κομμουνιστικών Κομμάτων και συμβόλων σε διάφορα κράτη – μέλη, γκρεμίζονται μνημεία της αντιφασιστικής πάλης των λαών. Επομένως, εμείς δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε τον αγώνα, ακόμη πιο αποφασιστικά, σε αναμέτρηση με αυτό το «κράτος δικαίου» που υπηρετεί τα κέρδη των λίγων, για τα λαϊκά δικαιώματα και ελευθερίες και καλούμε κάθε ριζοσπάστη και προοδευτικό συνάδελφο, να συστρατευτούμε σε αυτόν. 

– Θα θέλαμε την άποψή σας για την ίδρυση μη κρατικών νομικών σχολών στην Ελλάδα.

Η αδειοδότηση των τεσσάρων ιδιωτικών «πανεπιστημίων» από την κυβέρνηση με βάση τον άθλιο νόμο Πιερρακάκη για την ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης χωρίς καν τις ελάχιστες και αυτονόητες προϋποθέσεις, επιβεβαιώνει τον αντιεκπαιδευτικό χαρακτήρα του συγκεκριμένου νόμου, ότι είναι κομμένος και ραμμένος στις απαιτήσεις του μεγάλου κεφαλαίου, στις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων. Ειδικότερα, όσον αφορά τις τρεις νέες ιδιωτικές Νομικές Σχολές που θα λειτουργήσουν, δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς πρωτίστως ότι το περιεχόμενο σπουδών στα παραρτήματα των “πετυχημένων” ξένων πανεπιστημίων είναι ακόμη πιο υποβαθμισμένο και ελλιπές. 

Όμως, η λειτουργία περισσότερων Νομικών Σχολών αποκαλύπτει τη σαφή στόχευση για «παραγωγή» νομικών επιστημόνων, με σημαντικές διαβαθμίσεις μεταξύ τους στο γνωστικό επίπεδο της νομικής επιστήμης, όπως οι λεγόμενοι «paralegal», οι οποίοι θα καλύψουν εργασιακές ανάγκες σε μεγάλες δικηγορικές εταιρείες και επιχειρήσεις, ακόμα και με μηδαμινά επαγγελματικά δικαιώματα. Στόχος είναι ταυτόχρονα να συμπιεστούν προς τα κάτω οι όροι εργασίας συνολικά των μισθωτών δικηγόρων. Πρόκειται για στόχους – κατευθύνσεις της ΕΕ που υπηρετούν και αλλαγές που έχουν ήδη προωθηθεί και εξαγγέλλονται και στις Νομικές Σχολές των ΑΕΙ, με πρόσχημα “την προσαρμογή στις ανάγκες της αγοράς και τις απαιτήσεις του 21ου αιώνα”.

Από τις εκτεταμένες αλλαγές στο πρόγραμμα σπουδών της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ, μέχρι τα διάφορα “μνημόνια συνεργασίας”, όπως στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ, που υπογράφονται με δικηγορικούς συλλόγους, κοινή συνισταμένη είναι η προσαρμογή του επιστημονικού αντικείμενου στις ανάγκες του κεφαλαίου, αλλά και η διαμόρφωση αποφοίτων πολλών ταχυτήτων και επαγγελματικών δικαιωμάτων, με βάση τις ορέξεις των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων και των δικηγορικών εταιρειών. 

– Πώς θα θέλατε να αποτυπωθεί η «ταυτότητα» του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών στο τέλος της θητείας σας; Ποιο θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό που θα θυμούνται τα μέλη του;

Με  τη στάση μας μέσα στον ΔΣΑ, όσο και έξω από αυτόν, οι δυνάμεις της Αγωνιστικής Συσπείρωσης Δικηγόρων έχουμε αποδείξει, ότι είμαστε και θα είμαστε η φωνή της πλειοψηφίας των δικηγόρων που παλεύει για να ζήσει. Με  αποφασιστική και σταθερή υπεράσπιση των δικαιωμάτων των αυτοαπασχολούμενων και μισθωτών δικηγόρων μέσα στο ΔΣ, χωρίς μισόλογα και ήξεις – αφήξεις. Με τις διεκδικητικές προτάσεις μας, τις αγωνιστικές πρωτοβουλίες μας, που αναγνωρίζονται πλατιά από τους συναδέλφους. Το ίδιο θα συνεχίσουμε να κάνουμε, ακόμη πιο δυναμικά, γι’ αυτό καλούμε τους συναδέλφους να μας εμπιστευτούν και με την ψήφο τους.

Η εμπιστοσύνη τους θα πιάσει τόπο γιατί εμείς δεν τρέφουμε αυταπάτες ούτε καλλιεργούμε ψευδαισθήσεις για το χαρακτήρα και το ρόλο, την «ταυτότητα» του ΔΣΑ.  Από την ίδια του τη φύση, ως ΝΠΔΔ που υλοποιεί την αντιλαϊκή πολιτική και αποτελεί στέγη αγεφύρωτων συμφερόντων, όπου κυριαρχούν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, οι ισχυρές δικηγορικές εταιρείες, ούτε θέλει ούτε μπορεί να εκφράσει αποτελεσματικά τις αγωνίες και τις ανάγκες της πλειοψηφίας των συναδέλφων που πλήττονται από τα αλλεπάλληλα συντριπτικά μέτρα σε βάρος τους, πολύ περισσότερο να οργανώσει τον αγώνα τους. Είναι χαρακτηριστική η προκλητική άρνηση της ηγεσίας του και της πλειοψηφίας των άλλων δυνάμεων, στην πρόταση της Αγωνιστικής Συσπείρωσης, όπως και εκατοντάδων συναδέλφων που τη ζήτησαν ενυπόγραφα, να συγκαλέσουν τη ΓΣ του Συλλόγου, προκειμένου οι ίδιοι οι δικηγόροι, να συζητήσουν και να αποφασίσουν για τα προβλήματα που τους απασχολούν. 

Χρειάζεται οι πολλοί να εκφραστούν, να στηριχτεί και να δυναμώσει κι άλλο το Σωματείο Μισθωτών Δικηγόρων, όπως και η πρωτοβουλία για την ίδρυση Συλλόγου Αυτοαπασχολούμενων Δικηγόρων, που αγκαλιάζεται ήδη από εκατοντάδες συναδέλφους.

– Τι θα θέλατε να πείτε απευθυνόμενος στα μέλη του Συλλόγου που θα προσέλθουν στις κάλπες;

Τους καλούμε να ψηφίσουν με κριτήριο τις δικές τους ανάγκες, αξιοποιώντας και την πλούσια πείρα που έχουν συγκεντρώσει. Να πάρουμε μαζί την κατάσταση στα χέρια μας και να οργανώσουμε τον αγώνα για την κατοχύρωση συγκροτημένων δικαιωμάτων των μισθωτών δικηγόρων, την κατάργηση του νέου φορολογικού νόμου, για αφορολόγητο και άλλα μέτρα ελάφρυνσης, με αύξηση της φορολογίας των μεγάλων εταιρειών. Για να διεκδικήσουμε Κοινωνική Ασφάλιση δημόσια και δωρεάν, για να μη μείνει κανείς συνάδελφος ανασφάλιστος. Για διαγραφή χρεών, απαγόρευση πλειστηριασμών λαϊκής κατοικίας και μικρής επαγγελματικής στέγης, για μέτρα ενάντια στην ακρίβεια. Για να παλέψουμε, ως μέρος του εργατικού και λαϊκού κινήματος, και με τις γνώσεις μας, ενάντια στην ένταση της καταστολής, για να καταργηθεί το νομικό πλαίσιο που στοχοποιεί τον «εχθρό λαό».  Για να βρεθούμε ετοιμοπόλεμοι, απέναντι σε όσα νέα δεινά ετοιμάζουν, παλεύοντας ενάντια και στη βαθύτερη εμπλοκή της χώρας μας στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. 

Τους καλούμε να μην εμπιστευτούν παλιούς και νέους «σωτήρες», να μην περιμένουν «μαγικές» λύσεις από τα πάνω, αλλά να ενισχύσουν τη μόνη δύναμη, την Αγωνιστική Συσπείρωση Δικηγόρων, που κανείς δεν μπορεί να τη βάλει στο χέρι: Ούτε το σημερινό «Μαξίμου», ούτε οποιαδήποτε επόμενη κυβέρνηση. Να στηριχτεί μαζικά το ψηφοδέλτιο που δεν έχει δεσμεύσεις  αλλά αντιπαλεύει συνολικά τα μεγάλα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα, το ίδιο το σύστημα του κέρδους. Τη μόνη γνήσια ανατρεπτική δύναμη που μπορεί να εγγυηθεί την οργάνωση της αντεπίθεσης απέναντι στον πραγματικό αντίπαλό μας. Τους καλούμε να ενισχύσουν αποφασιστικά την Αγωνιστική Συσπείρωση Δικηγόρων, σε ψήφους και εκλεγμένους συμβούλους, ώστε να είναι την επομένη των εκλογών πολύ πιο δυνατή η φωνή της πλειοψηφίας, η δική μας φωνή.

Μιχάλης Καλαντζόπουλος / ΜΑΖΙ Διεκδικούμε το μέλλον μας

Μιχάλης Καλαντζόπουλος

– Ποιες θα είναι οι πρώτες προτεραιότητές σας αν εκλεγείτε; Για ποια ζητήματα δεσμεύεστε σε ενδεχόμενη θητεία σας;

Βρισκόμαστε δεκαπέντε ημέρες πριν από τις δικηγορικές εκλογές και την ανάδειξη του νέου Προέδρου και Διοικητικού Συμβουλίου του ΔΣΑ — δεκαπέντε ημέρες πριν από μια ιδιαίτερα κρίσιμη διαδικασία για το μέλλον του δικηγορικού σώματος. Επιχειρώ με κάθε τρόπο να ανοίξει ουσιαστικά ο διάλογος για τα μεγάλα ζητήματα που θα μας απασχολήσουν την επόμενη τετραετία. Κάλεσα μάλιστα δημοσίως τους συνυποψήφιούς μου σε μια ανοιχτή, θεσμική συζήτηση για όλα τα θέματα, χωρίς ωστόσο να υπάρξει ανταπόκριση.

Τα μεγάλα διακυβεύματα των επόμενων ετών είναι ο Νέος Δικαστικός Χάρτης και η ανεξαρτησία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών — και, κατ’ επέκταση, της ίδιας της Δικαιοσύνης. Από τις 16 Σεπτεμβρίου 2026, μετά την πάροδο της διετούς μεταβατικής περιόδου, στην Αττική θα λειτουργούν οκτώ Πρωτοδικεία. Η εξέλιξη αυτή θα επηρεάσει άμεσα τη λειτουργία των μικρών και μεσαίων δικηγορικών γραφείων και εταιρειών, που θα δυσκολευτούν να ανταποκριθούν.

Οι συνέπειες είναι σοβαρές και ελάχιστοι τις αναφέρουν: περίπου το 30% της δικαστηριακής ύλης θα μεταφερθεί από το Πρωτοδικείο Αθηνών στο Πρωτοδικείο Πειραιά, ενώ θα χαθεί και το 30% περίπου της νέας δικηγορικής ύλης (προσημειώσεις, διαταγές πληρωμής, σωματεία, κληρονομητήρια) που κατακτήσαμε με αγώνες και αποτελεί ζωτική επαγγελματική ανάσα για τους δικηγόρους της Αθήνας. Δεν μπορεί να δηλώνουμε ότι είμαστε «με τον δικηγόρο» και να αποσιωπούμε ζητήματα που αφορούν το σύνολο του Σώματος και αλλάζουν ριζικά την καθημερινότητά μας.

Δεσμεύομαι προσωπικά, ότι εφόσον μου δοθεί η δύναμη και εκλεγώ Πρόεδρος του ΔΣΑ, θα αγωνιστώ με κάθε τρόπο και σε όλα τα επίπεδα, ώστε να υπάρξουν οι αναγκαίες τροποποιήσεις στην καθ’ ύλην και κατά τόπον αρμοδιότητα των 8 πρωτοδικείων, καθώς και ότι θα  διασφαλιστεί με κάθε τρόπο, ότι δεν θα χαθεί το 30% περίπου της νέας δικηγορικής ύλης που με κόπο αποκτήσαμε.

Επίσης βασική προτεραιότητά μου αποτελεί η άμεση τροποποίηση του Κώδικα Δικηγόρων και ειδικότερα του άρθρου 48, ώστε να καθοριστούν ρητά τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του Συνεργάτη Δικηγόρου, και να θεσπιστεί ελάχιστη νόμιμη αμοιβή. Η μη καταβολή της αμοιβής αυτής θα αποτελεί αυτοτελές πειθαρχικό παράπτωμα. Έτσι θα  δώσουμε ένα ισχυρό μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις για την διασφάλιση των συνθηκών απασχόλησης  των συνεργατών δικηγόρων.

Το πλήρες πρόγραμμά μας για τη Δικηγορία και τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών βασίζεται σε δώδεκα θεμελιώδεις πυλώνες, που αποτυπώνουν τις προτεραιότητες και τις δεσμεύσεις μας για την επόμενη ημέρα του επαγγέλματος και του Συλλόγου: τους συνεργάτες δικηγόρους, το φορολογικό, το ασφαλιστικό, τον νέο δικαστικό χάρτη, τις σχέσεις δικηγόρων και δικαστών, τον ρόλο του Δικηγορικού Συλλόγου ως θεσμικού εγγυητή του κράτους δικαίου, την ψηφιακή δικαιοσύνη, τη νομική βοήθεια, τους έμμισθους δικηγόρους, τις δικηγορικές εταιρείες, την αξιοποίηση και απορρόφηση των προγραμμάτων ΕΣΠΑ, καθώς και τη δικηγορική καθημερινότητα, τη νέα δικηγορική ύλη, τα ασυμβίβαστα και τα πειθαρχικά συμβούλια.

– Με ποια κριτήρια επιλέξατε τους ανθρώπους που απαρτίζουν το ψηφοδέλτιό σας και τι θέλετε να εκφράζει;

Πρόταγμά μου είναι η διαγενεακή αλληλεγγύη. Η εμπειρία είναι πολύτιμη, η καινοτομία απαραίτητη — και χρειαζόμαστε και τα δύο. Με αυτό το σκεπτικό καταρτίσαμε ένα ψηφοδέλτιο που εκπροσωπεί και γεφυρώνει όλες τις γενιές του δικηγορικού σώματος. Στο ψηφοδέλτιό μας συναντιούνται οι ανάγκες, οι ανησυχίες και οι προσδοκίες όλων των συναδέλφων, όχι αντιπαραθετικά αλλά αλληλοσυμπληρωματικά και αλληλοϋποστηρικτικά.

Ζούμε μια εποχή όπου η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη εισέρχονται δυναμικά στη δικηγορία. Οι νεότεροι συνάδελφοι είναι πιο εξοικειωμένοι με αυτές τις προκλήσεις, ενώ οι παλαιότεροι διαθέτουν τη βαθιά εμπειρία της δικαστηριακής πράξης. Αυτές οι δύο δυνάμεις πρέπει να ενωθούν για να διαμορφώσουν τη δικηγορία του αύριο.

Με γνώμονα την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και έναν ισχυρό, ασυμβίβαστο ΔΣΑ, συγκροτήσαμε μια ομάδα ικανών και άξιων συναδέλφων, με γνώση, υπευθυνότητα και τεκμηριωμένες θέσεις για τα κρίσιμα ζητήματα — φορολογικό, ασφαλιστικό, νέοι και έμμισθοι δικηγόροι. Συνάδελφοι αποφασισμένοι να ενισχύσουν τη φωνή ενός Δικηγορικού Συλλόγου ισχυρού, ασυμβίβαστου, θεσμικού αντιβάρου απέναντι σε κάθε αυθαιρεσία και σταθερού πυλώνα μιας ανεξάρτητης Δικαιοσύνης και ουσιαστικού κράτους δικαίου.

–  Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε καταχρηστικές πρακτικές σε ασκούμενους και συνεργάτες δικηγόρους;

Η απάντησή μου είναι ξεκάθαρη: καμία ανοχή σε καταχρηστικές πρακτικές απέναντι σε ασκούμενους και συνεργάτες δικηγόρους. Θέλω να υπενθυμίσω ότι δώσαμε μάχη και καταφέραμε να κατοχυρώσουμε την ελάχιστη μηνιαία αμοιβή των ασκουμένων, μια κατάκτηση που ενίσχυσε έμπρακτα την αξιοπρέπεια των νέων συναδέλφων μας. Όμως δεν μπορούμε να αγνοούμε την πραγματικότητα. Το καθεστώς του συνεργάτη δικηγόρου παραμένει αρρύθμιστο, παρότι αφορά μεγάλο αριθμό συναδέλφων που εργάζονται καθημερινά σε δικηγορικά γραφεία και δικηγορικές εταιρείες. Δεν γίνεται να συνεχίσουμε να «κλείνουμε τα μάτια» στο πρόβλημα, ούτε να διολισθαίνουμε σε επικίνδυνες προσεγγίσεις περί μισθωτής δικηγορίας, που αλλοιώνουν τη φύση του επαγγέλματος.

Η πρότασή μου είναι σαφής: Άμεση τροποποίηση του Κώδικα Δικηγόρων και ειδικότερα του Άρθρου 48, ώστε:

• να καθοριστούν ρητά τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του Συνεργάτη Δικηγόρου, • να θεσπιστεί ελάχιστη νόμιμη αμοιβή.

Η μη καταβολή της αμοιβής αυτής πρέπει να αποτελεί αυτοτελές πειθαρχικό παράπτωμα για να δώσουμε ένα ισχυρό μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις.

Έτσι θα στείλουμε ένα ισχυρό μήνυμα ότι ο θεσμικός μας ρόλος δεν είναι διακοσμητικός, αλλά ουσιαστικός: προστατεύουμε τους συναδέλφους μας και διασφαλίζουμε συνθήκες απασχόλησης που συνάδουν με την αξιοπρέπεια και το κύρος του δικηγορικού λειτουργήματος.

– Ποιες κινήσεις προτίθεστε να κάνετε ώστε ο Δικηγορικός Σύλλογος να ενισχύσει την προστασία του κράτους δικαίου και την ανεξαρτησία των δικηγόρων;

Ο Δικηγορικός Σύλλογος αποτελεί θεσμικό πυλώνα του νομικού μας συστήματος και είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την έννοια του κράτους δικαίου. Δεν πρόκειται απλώς για μια επαγγελματική ένωση, αλλά για φορέα με ιδιαίτερο ρόλο στη διασφάλιση της λειτουργίας της Δικαιοσύνης, στην προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και στη διατήρηση της δημοκρατικής νομιμότητας.

Το κράτος δικαίου προϋποθέτει την ύπαρξη ανεξάρτητης και αμερόληπτης Δικαιοσύνης, την ισότητα όλων έναντι του νόμου και τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου. Στο πλαίσιο αυτό, ο δικηγόρος δεν είναι απλώς εκπρόσωπος του εντολέα του, αλλά συλλειτουργός της Δικαιοσύνης. Ως εκ τούτου, η οργανωμένη έκφραση των δικηγόρων μέσω των Δικηγορικών Συλλόγων έχει κρίσιμο θεσμικό ρόλο.

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ως ο μεγαλύτερος επιστημονικός Σύλλογος της χώρας, έχει την αποστολή: • να προασπίζεται την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, • να υπερασπίζεται την αρχή της δίκαιης δίκης, • να παρεμβαίνει δημόσια σε ζητήματα που αφορούν τις δημοκρατικές ελευθερίες, την εφαρμογή του Συντάγματος και των διεθνών συμβάσεων, • να συμμετέχει ενεργά στον δημόσιο διάλογο — είτε με νομικές παρεμβάσεις, είτε με προσφυγές στη Δικαιοσύνη, είτε με θεσμικές προτάσεις — και να αποτελεί στοιχείο δημοκρατικής εγρήγορσης και αντίβαρο σε πιθανές αυθαιρεσίες της εκτελεστικής εξουσίας.

Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτές που βιώνουμε σήμερα, όπου το κράτος δικαίου απειλείται από πολιτικές ή νομοθετικές παρεκκλίσεις, ο Δικηγορικός Σύλλογος καλείται να υψώσει θεσμικό ανάστημα και να διασφαλίσει ότι η Δικαιοσύνη παραμένει ανεξάρτητη.

Ως εκ τούτου, μεταξύ άλλων, δεσμεύομαι ότι ο Δικηγορικός Σύλλογος θα είναι θεσμικά παρών και θα έχει δημόσιο λόγο στα μεγάλα θέματα που απασχολούν τη Δικαιοσύνη, το κράτος δικαίου και την ελληνική κοινωνία. Ο ΔΣΑ θα αποτελεί ενεργό κύτταρο της ελληνικής κοινωνίας και ισχυρό αντίβαρο απέναντι σε κάθε μορφή αυθαίρετης εξουσίας.

Αναφορικά με την ανεξαρτησία των δικηγόρων, θα ήθελα να επισημάνω ότι καθημερινά γινόμαστε κοινωνοί συμπεριφορών από δικαστές που δεν συνάδουν με το κύρος του δικηγορικού λειτουργήματος — συμπεριφορές που αντιμετωπίζουν κυρίως οι νεότεροι συνάδελφοι.

Για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων προτείνω και δεσμεύομαι για:

1. την από κοινού θέσπιση Κώδικα Δεοντολογίας και Συνεργασίας μεταξύ της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων και των Δικαστικών Ενώσεων, που θα οριοθετεί επιτέλους τις σχέσεις δικηγόρων και δικαστών,
2. τη σύσταση Μόνιμης Επιτροπής στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, από διακεκριμένους συναδέλφους, η οποία θα επιλαμβάνεται των αναφορών των δικηγόρων για αντιδεοντολογικές συμπεριφορές κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους, αλλά και για την τεράστια καθυστέρηση στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων.

– Θα θέλαμε την άποψή σας για την ίδρυση μη κρατικών νομικών σχολών στην Ελλάδα;

Θέλω εξαρχής να τονίσω ότι πρόκειται για δύο διαφορετικά ζητήματα: άλλο η ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων, και άλλο η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Αυτή η διάκριση είναι κρίσιμη για την ορθή κατανόηση της δημόσιας συζήτησης.

Έχω εκφράσει δημόσια τη νομική μου άποψη, η οποία συνδέεται με το εάν απαιτείτο ή όχι συνταγματική αναθεώρηση για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα. Το Συμβούλιο της Επικρατείας πρόσφατα έκρινε το ζήτημα. Ωστόσο, επιτρέψτε μου να διατηρώ τη δική μου νομική θέση — και οι κρίνοντες, κρίνονται.

Δυστυχώς, τα προγράμματα σπουδών που δημοσιοποιήθηκαν δεν ανταποκρίνονται σε αυτό που όλοι θα θέλαμε για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση στη χώρα. Κατόπιν δικής μου εισήγησης, το θέμα συζητήθηκε στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΣΑ, όπου διαπιστώθηκε ότι τα συγκεκριμένα προγράμματα δεν είχαν εγκριθεί.

Σήμερα, σε μια περίοδο υπερπληθωρισμού στο επάγγελμά μας, όπου ήδη λειτουργούν τρεις νομικές σχολές υψηλού επιπέδου στην Ελλάδα, οφείλω να αντιμετωπίζω την ίδρυση ιδιωτικών νομικών σχολών -και όχι μη κρατικών- με ιδιαίτερο σκεπτικισμό. Η νομική εκπαίδευση δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελέσει πεδίο πρόχειρων πειραμάτων εις βάρος των νέων συναδέλφων και της ποιότητας του δικηγορικού λειτουργήματος.

– Πώς θα θέλατε να αποτυπωθεί η «ταυτότητα» του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών στο τέλος της θητείας σας; Ποιο θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό που θα θυμούνται τα μέλη του;

Θέλω ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών να αποτελεί παράδειγμα σύγχρονης, διαφανούς και αποτελεσματικής διοίκησης. Έναν Σύλλογο που στέκεται έμπρακτα δίπλα στον δικηγόρο, υπερασπίζεται την αξιοπρέπειά του και παρεμβαίνει θεσμικά, με κύρος, στα ζητήματα της Δικαιοσύνης και της κοινωνίας.

Ο ΔΣΑ, στο τέλος της θητείας μου, θα πρέπει να έχει αφήσει ένα ισχυρό αποτύπωμα διαφάνειας, κοινωνικής ευαισθησίας και θεσμικής παρουσίας. Θέλω τα μέλη του να θυμούνται έναν Σύλλογο που λειτούργησε με εντιμότητα, λογοδοσία και συλλογικότητα· έναν Σύλλογο που στάθηκε αρωγός στους αγώνες τους και υπερασπίστηκε με συνέπεια τα επαγγελματικά και θεσμικά τους δικαιώματα.

Η ταυτότητα του ΔΣΑ, κατά την άποψή μου, πρέπει να συνδέεται με τη διαγενεακή αλληλεγγύη: να ενώνει παλαιότερους και νέους συναδέλφους, να προσφέρει εργαλεία, προοπτική και φωνή σε όλους. Να δημιουργεί συνθήκες αξιοπρεπών αμοιβών και ίσων ευκαιριών για τους νέους συναδέλφους.

Έναν ΔΣΑ που δεν περιορίζεται στη διαχείριση, αλλά παράγει πολιτική, παρεμβαίνει θεσμικά και υπερασπίζεται το κύρος του δικηγορικού λειτουργήματος.

– Τι θα θέλατε να πείτε απευθυνόμενος στα μέλη του Συλλόγου που θα προσέλθουν στις κάλπες;

Ο νομικός κόσμος της χώρας υπήρξε πάντοτε — και οφείλει να παραμείνει — καταλύτης των κοινωνικών εξελίξεων και θεματοφύλακας των δημοκρατικών θεσμών. Οι συνάδελφοι καλούνται σε αυτές τις εκλογές να προσέλθουν μαζικά στις κάλπες, δίνοντας ένα ισχυρό μήνυμα ότι το Δικηγορικό Σώμα παραμένει ζωντανό κύτταρο της κοινωνίας και ουσιαστικός εκφραστής της ανεξάρτητης δικαιοσύνης.

Ζητώ την εμπιστοσύνη των συναδέλφων μου για να συνεχίσουμε με έργο, όχι με λόγια· για να διασφαλίσουμε αξιοπρεπείς αμοιβές, δικαιοσύνη στην καθημερινότητα και πραγματική στήριξη στους νέους συναδέλφους. Θέλω έναν ΔΣΑ πιο δυναμικό, πιο κοντά στα μέλη του και πιο χρήσιμο για τη Δικαιοσύνη και τη Δημοκρατία.

Η συμμετοχή όλων είναι προϋπόθεση για έναν Σύλλογο ισχυρό, δημοκρατικό και αντιπροσωπευτικό. Καλώ κάθε συνάδελφο, πριν την κάλπη, να αφιερώσει λίγο χρόνο για να μελετήσει τις θέσεις, τα προγράμματα και τα ψηφοδέλτια των υποψηφίων Προέδρων. Η συμμετοχή σε αυτή την εκλογική διαδικασία είναι πράξη ευθύνης — μια απόφαση που θα καθορίσει το μέλλον του κλάδου και τον θεσμικό ρόλο του ΔΣΑ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Θωμάς Καμενόπουλος / Πρωτοβουλία Ανεξαρτήτων Δικηγόρων Δ.Σ.Α.

Θωμάς Καμενόπουλος

– Ποιες θα είναι οι πρώτες προτεραιότητές σας αν εκλεγείτε; Για ποια ζητήματα δεσμεύεστε σε ενδεχόμενη θητεία σας;

Η Παράταξή μας «Πρωτοβουλία Ανεξαρτήτων Δικηγόρων Δ.Σ.Α.» (Π.ΑΝ.Δικ.) και εγώ προσωπικά ως Υποψήφιος Πρόεδρος έχουμε θέσει υπό την κρίση των συναδέλφων μας τις θέσεις, το σχέδιο και τις προτάσεις μας επί τη βάσει πέντε συγκεκριμένων κομβικών οραματικών αξόνων, οι οποίοι θα είναι οι πρώτες προτεραιότητές μας και επί των οποίων δεσμευόμαστε σε ενδεχόμενη θητεία μας:

– Άξονας 1ος: Αναβάθμιση του κύρους του λειτουργήματός μας. Και στις “προς τα έξω” σχέσεις (Πολιτεία – Δικαστική Λειτουργία – Κοινωνία – Τρίτοι Φορείς), αλλά και στην “προς τα έσω” κατεύθυνση (τόσο αναφορικά με συμπεριφορές της Διοίκησής μας, όσο και των ιδίων των μελών μας).

– Άξονας 2ος: Αλλαγή και εκσυγχρονισμός της λειτουργίας, αλλά και της νοοτροπίας του Δ.Σ.Α.

– Άξονας 3ος: Βελτίωση της καθημερινότητας, κυρίως του μαχόμενου Δικηγόρου, αλλά όχι μόνον – ριζική αλλαγή του συχνά δυστοπικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο καλούμαστε να δικηγορήσουμε. Αξιοποίηση του νέου ψηφιακού και τεχνολογικού περιβάλλοντος (ιδίως της Τεχνητής Νοημοσύνης) με παράλληλη περιφρούρηση του λειτουργήματός μας από τους σχετικούς κινδύνους.

– Άξονας 4ος: Ξεχωριστή στήριξη/παρέμβαση υπέρ συγκεκριμένων τμημάτων της Δικηγορίας με ειδικότερα χαρακτηριστικά [γυναίκες Δικηγόροι, νέοι Δικηγόροι, “μπλοκάκια”, συνεργάτες Δικηγόροι, έμμισθη Δικηγορία, ΑΜΕΑ, πολύτεκνοι / μονογονεϊκές οικογένειες, δικηγορικές εταιρείες, ασκούμενοι].

– Άξονας 5ος: Πραγματική και ουσιαστική αύξηση της δικηγορικής ύλης – Στήριξη του εισοδήματος του Δικηγόρου.

Ασφαλώς είναι αδύνατο να αναπτυχθούν τα ανωτέρω στις λίγες γραμμές ενός συνοπτικού ερωτηματολογίου, συνεπώς καλούμε τους συναδέλφους μας να επισκεφθούν την ιστοσελίδα μας «www.kamenopoulos.com» για περαιτέρω αναλύσεις.

– Με ποια κριτήρια επιλέξατε τους ανθρώπους που απαρτίζουν το ψηφοδέλτιό σας και τι θέλετε να εκφράζει;

Επέλεξα συναδέλφους που συνδυάζουν ανεπίληπτο ήθος, εργατικότητα, επαγγελματική συγκρότηση και πραγματική διάθεση προσφοράς στον Κλάδο.

Το ψηφοδέλτιό μας είναι ο μοναδικός πραγματικά ανεξάρτητος Συνδυασμός από  κόμματα, «χρώματα» και λοιπά «κέντρα ή πρόσωπα εξουσίας» και εκφράζει πολυφωνία (μακριά από μηχανισμούς), ανανέωση και ενότητα.

Αποτελείται από εξαίρετους συναδέλφους από όλο το φάσμα της Δικηγορίας (νέους, μεγαλύτερους, άνδρες, γυναίκες, αμίσθους, εμμίσθους, καθώς και από όλα τα αντικείμενα/εξειδικεύσεις του λειτουργήματός μας). Έτσι, έχει την ικανότητα να εκφράσει το Σώμα «ως όλον» και ενωμένο, με τις δεδομένες διαφορετικές εσωτερικές πτυχές του. Κάτι που ουδόλως μπορεί να επιτευχθεί με «μονοθεματικές» παρουσίες ή με την απόπειρα «συνδικαλιστικής οικειοποίησης ή δήθεν αποκλειστικής εκπροσώπησης» μίας μόνον «κατηγορίας» (sic) συναδέλφων, ενώ παράλληλα δεν νοείται διεκδίκηση της Προεδρίας και της Διοικήσεως του Συλλόγου χωρίς ικανή Ομάδα και χωρίς Συμβούλους.

Ο Δ.Σ.Α. είναι και πρέπει να παραμείνει η έκφραση ΟΛΩΝ των συναδέλφων και η λύση σε ΟΛΩΝ των ειδών τα ζητήματα και προβλήματα της Δικηγορίας και της Δικαιοσύνης (και όχι μόνο μιας ή ολίγων θεματικών).

Είναι ένα ψηφοδέλτιο που προέκυψε μέσα από την πραγματική Δικηγορία της πράξης, εκεί όπου καθημερινά δίνουμε τον ίδιο αγώνα με όλους τους συναδέλφους που ασκούν Δικηγορία.

– Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε καταχρηστικές πρακτικές σε ασκούμενους και συνεργάτες δικηγόρους;

Οι ασκούμενοι και οι νέοι Δικηγόροι είναι πράγματι το πιο ευαίσθητο κομμάτι του κλάδου.

Γι’ αυτό σχεδιάζω θεσμική θωράκιση με αυστηρούς κανόνες κατά των αντιδεοντολογικών πρακτικών. Ενδεικτικώς προτείνω:

– Τροποποίηση του άρθρου 48 του Κώδικα Δικηγόρων με την πρόβλεψη υποχρεωτικής έγγραφης συμφωνίας μεταξύ Δικηγόρου και συνεργάτη στις περιπτώσεις μη αποκλειστικής συνεργασίας, άλλως την εισαγωγή μαχητού τεκμηρίου περί έμμισθης εντολής. Θέσπιση κατώτατης αμοιβής.

– Λειτουργία ειδικής υπηρεσίας στο Πειθαρχικό τμήμα του Δ.Σ.Α. για τον έλεγχο αναφορών δικηγόρων – συνεργατών ή/και ασκουμένων κατά δικηγόρων που επιδεικνύουν αντιδεοντολογική συμπεριφορά, όπως απασχόληση σε εξοντωτικά ωράρια και ανάρμοστες συνθήκες, άρνηση ή καθυστέρηση καταβολής συμπεφωνημένων αποδοχών, προσβλητική συμπεριφορά κλπ. Κατάργηση της υποχρέωσης έκδοσης παραβόλου αναφοράς στις περιπτώσεις αυτές.

– Πέρα από τις αξιοπρεπείς αμοιβές, την εποπτεία της αγοράς και την προστασία της επαγγελματικής αξιοπρέπειας, θα πρέπει να υπάρξει υποστήριξη/συνοδοιπόρηση εκ μέρους του Συλλόγου («mentoring», με θεσμική κάλυψη και έμπρακτη στήριξη), διευκόλυνση πρόσβασης σε δικηγορική ύλη και κατά προτίμηση σε εξειδικευμένη, επιμόρφωση και άλλα πολλά], ώστε να δημιουργηθεί περαιτέρω και ένα αίσθημα προοπτικής, αισιοδοξίας και κινήτρου, που να οδηγεί τους νέους συναδέλφους όχι μόνο στο «απλώς να αντέξουν», αλλά και να μπορούν να ονειρευτούν αληθινή καριέρα.

Δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρός Δ.Σ.Α., όταν οι πιο νέοι συνάδελφοι παραμένουν απροστάτευτοι και χωρίς προοπτική.

– Ποιες κινήσεις προτίθεστε να κάνετε ώστε ο Δικηγορικός Σύλλογος να ενισχύσει την προστασία του κράτους δικαίου και την ανεξαρτησία των δικηγόρων;

Ο Δικηγόρος είναι θεσμικός παράγοντας της δημοκρατίας, εγγυητής του κράτους δικαίου και συλλειτουργός της δικαιοσύνης.

Πρώτη δουλειά μας, λοιπόν, σε απάντηση και των δύο υποερωτημάτων, είναι να αναβαθμίσουμε το κύρος του Συλλόγου μας. Γι’ αυτό οι βασικοί μας στόχοι εν προκειμένω είναι οι εξής:

– Λήψη υπ’ όψιν του Δ.Σ.Α. ως σοβαρού θεσμικού φορέα και συνομιλητή (από την εκτελεστική και δικαστική εξουσία κ.ο.κ.) ΠΡΙΝ από την διαμόρφωση αρνητικών τετελεσμένων και αποφάσεων για το Σώμα, ώστε με ισχυρή φωνή να δημιουργούμε και να συνδιαμορφώνουμε τις εξελίξεις και όχι απλά να τις ακολουθούμε.

​- Ουσιαστική συμβολή μας για πραγματική θεσμική αναγέννηση και ριζική μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης με αξιοπιστία και σεβασμό στον πολίτη και τον Δικηγόρο και προάσπιση των θεσμών και του κράτους δικαίου (σε μία νέα εποχή τεχνητής νοημοσύνης και σειράς καινοφανών προκλήσεων και στρεβλώσεων).

​- Σύγχρονος Κώδικας Δικηγόρων με αποφυγή αγκυλώσεων του προηγούμενου αιώνα.

​​​- Διασφάλιση και προάσπιση της αξιοπρέπειας του λειτουργήματός μας και των λειτουργών – μελών μας (και σε επίπεδο διαβίωσης και σε επίπεδο υπόστασης).

​​- Επαναπροσδιορισμός των σχέσεων Δικηγόρων – Δικαστών: i) Μόνιμη Επιτροπή Συνεργασίας και απευθείας παραγωγική επικοινωνία και συνεννόηση όποτε και όπου χρειαστεί, κυρίως για την επίλυση προβλημάτων και καταστάσεων, αλλά και για την προώθηση της ορθής απονομής δικαιοσύνης. Μνημόνιο Δεοντολογίας για τις μεταξύ μας σχέσεις. Αλλά και: ii) Στηλίτευση και άμεση δυναμική παρέμβαση σε περιπτώσεις αντιδικηγορικών και αντιδεοντολογικών/έκνομων συμπεριφορών απέναντι σε Δικηγόρους. Σύσταση οργάνου/επιτροπής στον Δ.Σ.Α. απαρτιζόμενη από διακεκριμένους συναδέλφους, η οποία θα ενεργοποιείται στις περιπτώσεις των ανωτέρω συμπεριφορών, σε εξόφθαλμα απαράδεκτες αποφάσεις (εν είδει “Μαύρης Βίβλου”) και σε υπερβολικές καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης.

​- Εξωστρέφεια – διασύνδεση και επαναπροσδιορισμός της σχέσης μας με την κοινωνία – Σοβαρή διεθνής παρουσία και επαφή με το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και τους μεγάλους Δικηγορικούς Συλλόγους του εξωτερικού και διεθνείς Οργανισμούς.

​​- Συμμετοχή στις διοικήσεις των Δικαστηρίων, τουλάχιστον με δικαίωμα διατύπωσης γνώμης.

​- Τροποποίηση προαπαιτουμένων για την συμμετοχή στις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δικαστών, με υποχρέωση πραγματικής άσκησης δικηγορίας και τήρησης προσθέτων προϋποθέσεων.

​​​- Ίδρυση παρατηρητηρίου ελέγχου της αντισυνταγματικότητας των νόμων και έκδοση αρτίων επιστημονικών πορισμάτων αλλά και ψηφισμάτων του Συλλόγου στην περίπτωση νομοθέτησης αντισυνταγματικών διατάξεων.

​​​- Διοργάνωση διεθνών επιστημονικών συνεδρίων σε μείζονος σημασίας θέματα κοινωνικού και πολιτικού ενδιαφέροντος με νομική χροιά, διεθνούς δικαίου και ευρύτερων νομικών ζητημάτων που απασχολούν όλες τις έννομες τάξεις κ.ο.κ.

Στόχος μου είναι ένας Δικηγορικός Σύλλογος:

– Που θα υπερασπίζεται την ελευθερία και ανεξαρτησία του δικηγόρου, απέναντι σε κάθε μορφής πίεση – θεσμική ή οικονομική.

Πρέπει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι πρόσφατα γίναμε δυστυχώς μάρτυρες ανεπίτρεπτης θεσμικής απρέπειας με ακατάσχετη αμετροέπεια προς ολόκληρο το Σώμα των Συλλειτουργών της Δικαιοσύνης, αλλά και προς όλους εμάς τους θεσμικούς εκπροσώπους του, οι οποίοι τοποθετηθήκαμε άμεσα και δυναμικά (ως οφείλαμε) απέναντι στο αντιδικηγορικό μένος, στις «υποδείξεις υποταγής» και στην προσπάθεια στοχοποίησης και φίμωσης Συνηγόρων.

Τα ανωτέρω αντιτίθενται σε σειρά αποφάσεων Διεθνών Δικαστηρίων [όπως του ΕΔΔΑ αναφορικά με το δικαίωμα του Δικηγόρου στην ελευθερία έκφρασης, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την υπεράσπιση των εντολέων του, ακόμη και με αιχμηρή κριτική της δικαστικής λειτουργίας (πρβλ. ήδη από την απόφαση MORICE κατά Γαλλίας της 23.04.2015 έως και την πολύ πρόσφατη ΤEŠIĆ κατά Σερβίας της 04.11.2025)], καθώς και υπερνομοθετικής ισχύος νομικών κειμένων (όπως της πρόσφατης Ευρωπαϊκής Συμβάσεως για την Προστασία του Δικηγορικού Λειτουργήματος με ρητές προβλέψεις για την αυτορρύθμισή του, καθώς και για την ελευθερία έκφρασης των Δικηγόρων).

Σε τέτοιες περιπτώσεις, όλο το Σώμα, όλοι εμείς οι εκλεγμένοι θεσμικοί εκπρόσωποι του, αλλά και υποψήφιοι των προσεχών Αρχαιρεσιών μας, πρέπει ενωμένοι να δώσουμε ηχηρή απάντηση, πέρα από ό,τι μας χωρίζει στα «εσωτερικά» μας.

– Που θα παρεμβαίνει θεσμικά και δυναμικά κάθε φορά που παραβιάζεται η αρχή της δίκαιης δίκης και η διαφάνεια στην λειτουργία της Δικαιοσύνης. Η υπεράσπιση του κράτους δικαίου είναι καθήκον για εμάς.

– Θα θέλαμε την άποψή σας για την ίδρυση μη κρατικών νομικών σχολών στην Ελλάδα.

Η συζήτηση πρέπει να γίνεται με θεσμική σοβαρότητα και όχι με εύκολα συνθήματα.

Η θέση μου ανέκαθεν ήταν υπέρ του δημόσιου πανεπιστημίου και ουδέποτε υπήρξα θετικός στην λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Όμως πρόσφατα η Πολιτεία νομοθέτησε την ίδρυση τους, το δε Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε αυτή συνταγματική.

Το ζήτημα πλέον, συνεπώς, εστιάζεται στην ποιότητα της νομικής εκπαίδευσης που θα παρέχεται από τις ιδιωτικές νομικές σχολές – αυτό είναι το πρωταρχικό ζητούμενο, μάλιστα είτε πρόκειται για δημόσιες, είτε για ιδιωτικές Νομικές.

Προσφάτως διαπιστώσαμε το πολύ χαμηλό επίπεδο των προτεινομένων από κάποιες ιδιωτικές σχολές προγραμμάτων σπουδών (σε μερικές δε πιο πολύ έμοιαζε με κακή μετάφραση από το google translate προγραμμάτων αμερικανικών κολλεγίων …), την έλλειψη σοβαρής υλικοτεχνικής/κτηριακής κλπ. υποδομής, τις μη απαιτητικές προϋποθέσεις στελέχωσης του διδακτικού προσωπικού κ.ο.κ.

Έτσι, η Πολιτεία οφείλει να διασφαλίσει ισχυρούς μηχανισμούς εποπτείας, ώστε να μην υποβαθμιστεί η διδασκαλία της νομικής επιστήμης. Δεν πρέπει να επιτραπεί καμία δομή που θα λειτουργεί ως «βιομηχανία πτυχίων».

Ο δε Δ.Σ.Α. οφείλει επίσης να παρεμβαίνει στην όλη διαδικασία. Η πρόσφατη απαίτησή μας να λάβουμε γνώση των οικείων φακέλων πιστοποίησης, ώστε αν απαιτηθεί να κινηθούμε ακόμη και νομικά, είναι προς την σωστή κατεύθυνση.

Παράλληλα, άσχετα με την ίδρυση των ιδιωτικών νομικών σχολών, η Πολιτεία οφείλει, ιδίως κατόπιν των ανωτέρω, να ενισχύσει σημαντικά τις δημόσιες νομικές σχολές, και ιδιαιτέρως την Νομική Κομοτηνής (για ευνοήτους λόγους), τόσο οικονομικά, όσο και θεσμικά και υλικοτεχνικά.

– Πώς θα θέλατε να αποτυπωθεί η «ταυτότητα» του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών στο τέλος της θητείας σας; Ποιο θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό που θα θυμούνται τα μέλη του;

Θέλω στο τέλος της θητείας μου ο Δ.Σ.Α. να έχει αποκαταστήσει την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητά του στα μάτια των συναδέλφων. Να τον θυμούνται ως έναν Σύλλογο που στάθηκε πραγματικά δίπλα στον Δικηγόρο, έναν Σύλλογο με κύρος, που η φωνή του ακούγεται και υπολογίζεται από όλους, έναν Σύλλογο σύγχρονο, λειτουργικό, που αξιοποιεί το νέο ψηφιακό και τεχνολογικό περιβάλλον περιφρουρώντας παράλληλα το λειτούργημά μας από τους σχετικούς κινδύνους, έναν Σύλλογο που εξυπηρετεί και δεν ταλαιπωρεί τα μέλη του, έναν Σύλλογο ανεξάρτητο, που δεν φοβάται να συγκρουστεί όταν χρειάζεται, για την εξυπηρέτηση του συνόλου των μελών του και όχι με βάση προσωπικές ατζέντες και στρατηγικές.

Αν οι συνάδελφοι αισθανθούν ότι ο Σύλλογος ήταν «η φωνή» του συνόλου του Σώματος, αλλά και «η ασπίδα» των πιο αδυνάτων, τότε η θητεία μου θα έχει πετύχει.

– Τι θα θέλατε να πείτε απευθυνόμενος στα μέλη του Συλλόγου που θα προσέλθουν στις κάλπες;

Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,

Ζούμε σε μία δύσκολη εποχή για την Δικηγορία, όπου η εικόνα της καθημερινότητάς μας και της απονομής της Δικαιοσύνης παραμένει δυστοπική και καθίσταται κάθε μέρα όλο και πιο δυσβάσταχτη. Στο «τσουνάμι» των αντιδικηγορικών μέτρων των τελευταίων ετών, έρχονται να προστεθούν εξαγγελίες ακόμη πιο δυσοίωνων εξελίξεων.

Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα στις κρίσιμες Εκλογές της 30ης Νοεμβρίου και 1ης Δεκεμβρίου 2025 το Σώμα καλείται να αποφασίσει ποιος θα ηγηθεί ως Πρόεδρος του Δ.Σ.Α. και της Ολομέλειας τα επόμενα χρόνια. Ποιος είναι ικανός και έτοιμος για κατά μέτωπο επίθεση και σύγκρουση αν απαιτηθεί (εφόσον θέλουμε να μιλάμε για μια Προεδρία χωρίς εξαρτήσεις και δεσμεύσεις, η οποία θα προτάξει έναντι όλων το συμφέρον των Δικηγόρων και του Συλλόγου).

Στο πλαίσιο αυτό, θέτω την υποψηφιότητά μου υπό την κρίση σας, μετά από 26 συναπτά έτη αδιάλειπτης και συνεπούς παρουσίας στα όργανα και στα τεκταινόμενα του Συλλόγου μας [ξεκινώντας από την κορυφή και στο «τιμόνι» (Αντιπρόεδρος και Πρόεδρος) της ΕΑΝΔΑ από το 1999 και την εκλογή μου στο Δ.Σ. του Δικηγορικού Συλλόγου μας το 2002 (καίτοι πρωτοεμφανιζόμενος σε Εκλογές Δ.Σ.Α.), ακολούθως δε με συνεχείς και αλλεπάλληλες πρωτιές και κορυφαίες θέσεις εκλογής έως σήμερα, καθώς και μία ευδόκιμη θητεία Αντιπροέδρου του Δ.Σ.Α.].

Η οποία συνεπής και αποτελεσματική πολυετής πορεία μου στα συνδικαλιστικά πράγματα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών συνοδεύτηκε πιστεύω [όπως αποδεικνύεται, αν μη τι άλλο, από την δεδομένη και διαχρονικά (επί τόσα πολλά έτη) εκπεφρασμένη (όχι, δηλαδή, ευκαιριακά ή άπαξ ή εν είδει «πυροτεχνήματος») προτίμηση και κρίση των συναδέλφων] από ένα έργο πολυποίκιλο και χρήσιμο για όλους τους συναδέλφους και όλες τις «κατηγορίες» εντός του λειτουργήματός μας.

Κατά την άποψή μου, ένας υποψήφιος Πρόεδρος Δ.Σ.Α. πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις παραπάνω προκλήσεις:

– Αναμφίβολα σημαντικότατη εμπειρία στο Δ.Σ./Δ.Σ.Α. και στις διάφορες δραστηριότητες/λειτουργίες του, σε συνδυασμό, πάντα, με την πραγματική άσκηση Δικηγορίας στην πράξη. Είναι αδύνατο να διοικηθεί με επάρκεια και αποτελεσματικότητα αυτός ο πολυσχιδής και δαιδαλώδης Οργανισμός, με τα 25.000 μέλη και τα αναρίθμητα ακανθώδη προβλήματα του κλάδου μας (ιδίως στην εποχή μας – γνωστά σε όλους μας, όπως και το μέγεθός τους), χωρίς μία ιδιαιτέρως έμπειρη διοίκηση. Οι καλές προθέσεις από μόνες τους δεν αρκούν.

Ο δε Πρόεδρος του Δ.Σ.Α. ως κύριο και πρωταρχικό μέλημά του πρέπει να έχει την ενασχόληση με τον Σύλλογο και τα προβλήματα του Σώματος (καθώς και την σχετική δυνατότητα βέβαια). Όχι (πρωτίστως) με θέματα γενικότερου ενδιαφέροντος (κοινωνικού, πολιτιστικού κ.ο.κ.).

– Ικανότητα να εκφράσει το Σώμα «ως όλον» και ενωμένο, με τις δεδομένες διαφορετικές εσωτερικές πτυχές του. Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί με «μονοθεματικές» παρουσίες ή με την απόπειρα «συνδικαλιστικής οικειοποίησης ή δήθεν αποκλειστικής εκπροσώπησης» μίας μόνον «κατηγορίας» (sic) συναδέλφων.

– Ανεξαρτησία από κόμματα, «χρώματα» και λοιπά «κέντρα ή πρόσωπα εξουσίας». Απαιτείται ικανότητα δυναμικής διεκδίκησης και χαρακτήρας απέναντι σε κάθε μορφής εξουσία.

– Και φυσικά, δεν νοείται υποψηφιότητα χωρίς θέσεις. Αλλά και μία δυνατή «Ομάδα», η οποία θα πλαισιώσει την προσπάθεια αυτή. Δεν νοείται διεκδίκηση της Προεδρίας και της Διοικήσεως του Συλλόγου χωρίς ικανή Ομάδα και χωρίς Συμβούλους.

Ο Δ.Σ.Α. δεν ανήκει σε κόμματα, δεν ανήκει σε παρατάξεις, δεν ανήκει σε πρόσωπα ή κέντρα εξουσίας – ανήκει σε εμάς. Και μαζί, όλοι μαζί, μπορούμε να τον ξανακάνουμε δύναμη κύρους και αξιοπρέπειας, φωνή ουσίας και πράξης.

Σας καλώ να δώσουμε αυτή την μάχη, να την κερδίσουμε. Η ώρα είναι τώρα – η ευκαιρία είναι μπροστά μας. Ας σηκώσουμε το βλέμμα μας ψηλά. Ένας νέος, σύγχρονος, δυνατός Δ.Σ.Α. είναι εφικτός. Αρκεί να το πιστέψουμε και να το τολμήσουμε. Και το λέω καθαρά και δεσμεύομαι σε αυτό: θα το πιστέψουμε, θα το τολμήσουμε και θα το πετύχουμε! Γιατί είμαστε όλοι μαζί και όλοι μπροστά!

Θανάσης Καμπαγιάννης / Εναλλακτική Παρέμβαση – Δικηγορική Ανατροπή

Θανάσης Καμπαγιάννης

– Ποιες θα είναι οι πρώτες προτεραιότητές σας αν εκλεγείτε; Για ποια ζητήματα δεσμεύεστε σε ενδεχόμενη θητεία σας;

Στην εκλογική μας διακήρυξη (διαθέσιμη στο epda.gr) παρουσιάζουμε ένα σύνολο θέσεων και δράσεων που μπορούν να ανακουφίσουν τα πληττόμενα κομμάτια των δικηγόρων, ιδίως αυτοαπασχολούμενων και μισθωτών. Όμως, οι πρώτες εκατό μέρες έχουν σημασία. Βάζουμε λοιπόν προτεραιότητες:

1) Αποκατάσταση της δημοκρατικής λειτουργίας του Συλλόγου με την άμεση σύγκληση Γενικής Συνέλευσης.

2) Υιοθέτηση από το σώμα προγράμματος διεκδικήσεων και μαζικών δράσεων με αιχμές την κατάργηση των φορολογικών τεκμηρίων Χατζηδάκη, την ελάφρυνση των ασφαλιστικών εισφορών και νέα ρύθμιση 120 δόσεων, την επίτευξη νέας, υπερασπιστικής δικηγορικής ύλης και την αναθεώρηση του Κώδικα Δικηγόρων.

3) Άμεση πρωτοβουλία για ρύθμιση της μισθωτής δικηγορίας στην κατεύθυνση συλλογικής διαπραγμάτευσης για τα δικαιώματα όσων εργάζονται για λογαριασμό τρίτου και επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων σε όσους τα παραβιάζουν.

4) Άνοιγμα του Συλλόγου στην κοινωνία για μείζονες υποθέσεις όπως τα Τέμπη, με επανασύσταση της Επιτροπής συνταγματικών θεσμών και δημοκρατικών δικαιωμάτων.

5) Αδελφοποίηση του ΔΣΑ με τον Παλαιστινιακό Δικηγορικό Σύλλογο σε συνέχεια αποστολής της Εναλλακτικής Παρέμβασης στη Ραμάλα. Στόχος μας θα είναι μια ταχεία και αισθητή αναβάθμιση της δημόσιας εικόνας και του διεκδικητικού ρόλου του Συλλόγου τόσο στα μάτια των μελών μας όσο και της κοινωνίας, έχοντας πλήρη συναίσθηση ότι αυτή η προσπάθεια δεν θα είναι μια ζαριά.

– Με ποια κριτήρια επιλέξατε τους ανθρώπους που απαρτίζουν το ψηφοδέλτιό σας και τι θέλετε να εκφράζει;

Σε αντίθεση με τις περισσότερες παρατάξεις που είναι προσωποκεντρικές και γι’ αυτό εφήμερες, η Εναλλακτική Παρέμβαση Δικηγόρων Αθήνας είναι το μακροβιότερο σχήμα που παρεμβαίνει αδιαλείπτως στα συνδικαλιστικά πράγματα του Συλλόγου από το 1990 οπότε και ιδρύθηκε, εφαρμόζοντας πάγια την αρχή της εναλλαγής στις θητείες των εκλεγμένων συμβούλων. Η επιλογή, λοιπόν, των υποψηφίων δεν είναι προσωπική υπόθεση του επικεφαλής, αλλά συλλογική διαδικασία με κριτήριο τη συμμετοχή, την αγωνιστική δράση και την υπεράσπιση της κοινωνίας μέσα και έξω από τις δικαστικές αίθουσες.

Φέτος, το ψηφοδέλτιό μας είναι πιο έμπειρο από ποτέ καθώς συμμετέχουν οκτώ διατελέσαντα μέλη του ΔΣ του ΔΣΑ, ενώ εκπροσωπούνται όλες οι γενιές με έμφαση στις νέες ηλικίες. Διαθέτει επίσης τις περισσότερες γυναικείες υποψηφιότητες (12) από κάθε άλλο ψηφοδέλτιο, επιτυγχάνοντας όπως και στο παρελθόν ισότιμη εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών. Τέλος, το σημαντικότερο: συμμετέχουν αποκλειστικά αυτοαπασχολούμενες/οι και μισθωτές/οί που ζουν από τη δουλειά τους και μόνο. Και αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη εγγύηση για όσες και όσους θα μας ψηφίσουν. 

– Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε καταχρηστικές πρακτικές σε ασκούμενους και συνεργάτες δικηγόρους;

Για να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά τα ζητήματα ασκούμενων και μισθωτών δικηγόρων, πρέπει να αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο. Ο θεσμός της άσκησης είναι απαρχαιωμένος και έχει εξελιχθεί σε μαθητεία στην απληρωσιά και στην εκμετάλλευση. Το άρθρο 48 του Κώδικα Δικηγόρων περί συνεργασίας είναι ένας φερετζές συγκάλυψης των όρων γαλέρας με τους οποίους εργάζονται, ιδίως οι νέες και οι νέοι δικηγόροι για λογαριασμό δικηγορικών γραφείων και εταιρειών.

Στο πρόγραμμά μας περιγράφουμε ακριβώς τα νομοθετικά βήματα που πρέπει να γίνουν. Όμως εμείς δεσμευόμαστε ότι τυχόν εκλογή μας στην προεδρία του ΔΣΑ θα σημάνει αλλαγές στο εδώ και τώρα. Ο Σύλλογος θα λειτουργήσει ελεγκτικά και πειθαρχικά: θα αποκτήσει πραγματικό μητρώο, θα γνωρίζει ποιός δουλεύει πού και με ποιές συνθήκες, θα πηγαίνει στους χώρους συγκέντρωσης της δικηγορικής ύλης και θα επιβάλει τα δικαιώματα έστω και αξιοποιώντας τις ισχύουσες ελλιπείς προβλέψεις της έμμισθης εντολής. Και όλα αυτά θα αφορούν όχι μόνο τα εργασιακά δικαιώματα, αλλά και αντιμετώπιση κακοποιητικών συμπεριφορών κάθε είδους που δυστυχώς είναι διαδεδομένες. Όλος ο κόσμος της δικηγορίας το ξέρει: εμείς δεν το λέμε απλώς. Θα το κάνουμε.

– Ποιες κινήσεις προτίθεστε να κάνετε ώστε ο Δικηγορικός Σύλλογος να ενισχύσει την προστασία του κράτους δικαίου και την ανεξαρτησία των δικηγόρων;

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη τείνει να πάρει χαρακτηριστικά καθεστώτος, με την παρακολούθηση των πολιτικών της αντιπάλων, τον έλεγχο του τύπου, τη στοχοποίηση των υπερασπιστών δικαιωμάτων και των ανεξάρτητων αρχών, το μπλοκάρισμα της ποινικής λογοδοσίας των υπουργών της ακόμα και όταν οι δικογραφίες στέλνονται στη Βουλή από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδης στοχοποιεί ανοιχτά τους δικηγόρους και πισωγυρίζει τον νομικό πολιτισμό με ασταμάτητο ποινικό λαϊκισμό.

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών υπό τη δική μας προεδρία θα είναι το θεσμικο αντίβαρο που λείπει σήμερα από τη χώρα. Η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου χρησιμοποιεί συχνά τη λέξη watchdog για τον τύπο. Δεσμευόμαστε ότι θα είμαστε ακριβώς αυτό: ένας κέρβερος για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες τόσο των δικηγόρων όσο και ολόκληρης της κοινωνίας. Το Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζει τον κίνδυνο μιας μη ελεγχόμενης ηγεσίας στον ΔΣΑ, γι’αυτό και δίνει τα ρέστα του για να τον ελέγξει αδιαμεσολάβητα.      

– Θα θέλαμε την άποψή σας για την ίδρυση μη κρατικών νομικών σχολών στην Ελλάδα.

Είμαστε από θέση αρχής ενάντια στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων και στηρίξαμε μέσα και έξω από τις δικαστικές αίθουσες την υπεράσπιση του άρθρου 16 του Συντάγματος που η κυβέρνηση Μητσοτάκη σκανδαλωδώς κατάργησε με κοινό νόμο, χωρίς να επιχειρήσει καν συνταγματική αναθεώρηση. Η μειοψηφία των 7 δικαστών του ΣτΕ έσωσε την τιμή της νομικής επιστήμης και της δικαστικής ανεξαρτησίας.

Όσο για τις τρεις ιδιωτικές νομικές σχολές, επιβεβαιώνουν τις χειρότερες προβλέψεις μας τόσο από άποψης προγραμμάτων σπουδών, υψηλών διδάκτρων (18.000 έως 25.000 ευρώ ετησίως) και ελλιπών υποδομών σύμφωνα με τα δημοσιεύματα. Ίσως μια από τις πιο μαύρες σελίδες του απολογισμού της απερχόμενης Διοίκησης του ΔΣΑ είναι η στήριξη των ιδιωτικών πανεπιστημίων, πάντα με τη συναίνεση της κυβερνητικής παράταξης, και η για το θεαθήναι καθυστερημένη αντίδραση. Και τώρα, κάποιοι τολμάνε να μιλάνε για “υπερπληθυσμό” των δικηγόρων. Ζητάμε από τις συναδέλφισσες και τους συναδέλφους που μόχθησαν για να εισαχθούν και να σπουδάσουν στο δημόσιο Πανεπιστήμιο να κάνουν τα “Χάρβαρντ της Ιπποκράτους” κριτήριο της ψήφου τους. 

– Πώς θα θέλατε να αποτυπωθεί η «ταυτότητα» του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών στο τέλος της θητείας σας; Ποιο θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό που θα θυμούνται τα μέλη του;

Θα θέλαμε να μας θυμούνται: γιατί διεκδικήσαμε και ανακουφίσαμε τον αυτοαπασχολούμενο στη μάχη να μείνει στο επάγγελμα. Γιατί κάναμε εφικτή τη μισθωτή δικηγορία με δικαιώματα και βάλαμε τέλος στο καθεστώς της αρρύθμιστης γαλέρας. Γιατί περιφρουρήσαμε τα δικαιώματα και τις ελευθερίες της κοινωνίας, πιστοί στις φιλελεύθερες και δημοκρατικές παραδόσεις του σώματος. Γιατί αφήσαμε έναν Σύλλογο με θεσμική λειτουργία, χωρίς πελατειακά καπετανάτα που ανταλλάσσονται με ψήφους και χωρίς ούτε ένα ευρώ χαμένο. Γιατί ήμασταν εκεί στις δυσκολίες της καθημερινότητας. Γιατί τελικά το παλέψαμε, ακόμα και όταν δεν νικήσαμε, δίνοντας περηφάνεια στα μέλη μας και στην κάρτα που έφεραν με την υπογραφή μας. Αυτό θα είναι για μας το έπαθλο: η συλλογική ανατίμηση της δικηγορίας τόσο στους όρους εργασίας μας όσο και για το συμφέρον της κοινωνίας.

– Τι θα θέλατε να πείτε απευθυνόμενος στα μέλη του Συλλόγου που θα προσέλθουν στις κάλπες;

Η ανάγκη να αλλάξουμε πορεία και να αποκτήσουμε έναν Σύλλογο πιο διεκδικητικό, για τα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας των δικηγόρων και της κοινωνίας, είναι προφανής. Στις φετινές εκλογές, όμως, η λέξη κλειδί είναι η λέξη ευκαιρία. Το 2021, το 15% των δικηγόρων μάς έφερε στην τρίτη θέση, ενώ οι νέες κάλπες από 27 έως 40 ανέδειξαν τον υποψήφιο της Εναλλακτικής πρώτο. Σήμερα, το βήμα αυτό μπορεί να ολοκληρωθεί. Ένας αυτοαπασχολούμενος δικηγόρος μπορεί να βρεθεί στον δεύτερο γύρο και να εκφράσει τα υλικά συμφέροντα της πλειοψηφίας του κλάδου, απέναντι στον υπαρκτό κίνδυνο να ελεγχθεί ο Σύλλογος από την κυβερνητική παράταξη και, τελικά, από το Μέγαρο Μαξίμου.

Γι’ αυτό και στις επικείμενες εκλογές του ΔΣΑ, κάθε ψήφος μετράει. Πιστεύουμε ότι η πιο χρήσιμη και στρατηγική ψήφος είναι σήμερα το ψηφοδέλτιο της Εναλλακτικής, τόσο στην προεδρική κάλπη όσο και στην κάλπη των συνδυασμών, ώστε αν εκλεγούμε να έχουμε θετικό συσχετισμό στο Συμβούλιο για να εφαρμόσουμε το πρόγραμμά μας. Αυτή η ευκαιρία δεν πρέπει να πάει χαμένη.

Ανδρέας Κουτσόλαμπρος  / ανεξάρτητος

Ανδρέας Κουτσόλαμπρος

– Ποιες θα είναι οι πρώτες προτεραιότητές σας αν εκλεγείτε; Για ποια ζητήματα δεσμεύεστε σε ενδεχόμενη θητεία σας;

Συμμετέχουμε στις εκλογές με μια σαφή στρατηγική που δίνει έμφαση στην οικονομική στήριξη των δικηγόρων, την θεσμική ανεξαρτησία του κλάδου, και την κοινωνική ευαισθησία. Προτεραιότητα, επομένως, είναι ο αγώνας για κατάργηση των άδικων τεκμηρίων, για πάγωμα των αυξήσεων των ασφαλιστικών εισφορών και για επαναφορά βιώσιμων ρυθμίσεων για χρέη προς δημόσιο και e-ΕΦΚΑ. Στα πλαίσια της συζήτησης για την τροποποίηση του Κώδικα Δικηγόρων επιδιώκουμε άμεση αύξηση των γραμματίων προκαταβολής εισφορών που προσδιορίζουν την ελάχιστη αμοιβή των δικηγόρων, θέσπιση τεκμηρίου υπέρ της έμμισθης εντολής για την απασχόληση των δικηγόρων με πάγια αμοιβή, θέσπιση ικανοποιητικής κατώτατης αμοιβής για εμμίσθους στον ιδιωτικό τομέα και χορήγηση μισθολογικών προαγωγών για αυτούς του δημόσιου τομέα. Διεκδικούμε μεγαλύτερη στήριξη μητρότητας και γονεϊκότητας. Δεν σταματάμε την προσπάθεια για βελτίωση της καθημερινότητας όσων μάχονται στα Δικαστήρια με σύγχρονες υποδομές, επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, αξιοπρεπείς συνθήκες, αναβάθμιση και εκπαίδευση σε ηλεκτρονικές διαδικασίες.

– Με ποια κριτήρια επιλέξατε τους ανθρώπους που απαρτίζουν το ψηφοδέλτιό σας και τι θέλετε να εκφράζει;

Η παράταξη με την οποία εξελέγην στις προηγούμενες εκλογές και δη ως πρώτος σε σταυρούς σύμβουλος πανελληνίως, κατέρχεται σε ευρεία συμμαχία με το ψηφοδέλτιο «ΟΜΟΔΙΚΙΑ-ΕΝΙΑΙΟ ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΟ – ΠΑΡΙΣΤΑΜΑΙ ΥΠΕΡ-ΣΥΝΕΝΩΣΗ» χωρίς επίσημη στήριξη συγκεκριμένου προέδρου. Επέλεξα στις εκλογές αυτές να μην κατέλθω ως επικεφαλής ψηφοδελτίου, γιατί σκοπός μου είναι να ενώσω και να συνθέσω τις απόψεις όλων των συναδέλφων που θα απαρτίζουν το επόμενο Διοικητικό Συμβούλιο. Πιστεύω πως έχω την ικανότητα να το κάνω αυτό εξασφαλίζοντας τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση, όπως και στο παρελθόν έχω πράξει. Θυμίζω ότι εξελέγην Α΄ Αντιπρόεδρος του ΔΣ του ΔΣΑ, με τις θετικές ψήφους 21 συναδέλφων επί 24 παρόντων μελών του Διοικητικού Συμβουλίου. Η απουσία δε οποιασδήποτε κομματικής διασύνδεσης, μου επιτρέπει να υπερβώ τις κομματικές γραμμές με μοναδικό μου μέλημα την υπηρεσία προς τη Δικαιοσύνη και το Δικηγορικό Σώμα.

– Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε καταχρηστικές πρακτικές σε ασκούμενους και συνεργάτες δικηγόρους;

Με τον ίδιο τρόπο που έχω πράξει μέχρι σήμερα. Ως ΔΣΑ αλλά και εγώ προσωπικά έχουμε σταθεί δίπλα σε συναδέλφους που έχουν αντιμετωπίσει τέτοιες πρακτικές από δικηγορικές εταιρείες ή νομικά πρόσωπα στα οποία απασχολούνται. Θυμίζω τις αποχές μας στην Τράπεζα Πειραιώς, στην Α.Ε.Π.Π. με επιτυχές αποτέλεσμα, τις παρεμβάσεις μας σε αγωγές συναδέλφων για διεκδίκηση των αμοιβών τους ή της αναγνώρισης της έμμισθης εντολής, η σε συναδέλφους που αντιμετώπισαν αγωγές από δικηγορικές εταιρείας για επιστροφή των πιστωτικών γραμματίων από τον e-ΕΦΚΑ (επίσης επιτυχώς). Την ίδια πρακτική θα ακολουθήσουμε στο μέλλον, με καλλιέργεια της δεοντολογίας, της προστασίας των δικαιωμάτων των ασκουμένων και συνεργατών δικηγόρων και ιδίως των μητέρων και εγκύων συναδέλφων. Δεν θα υπάρξει καμία ανοχή σε όσους παραβιάζουν τον Κώδικα Δικηγόρων και τον Κώδικα Δεοντολογίας.

– Ποιες κινήσεις προτίθεστε να κάνετε ώστε ο Δικηγορικός Σύλλογος να ενισχύσει την προστασία του κράτους δικαίου και την ανεξαρτησία των δικηγόρων;

Πρόθεσή μου είναι να συνεχίσει ο Δ.Σ.Α. στην ίδια πορεία, να παραμείνει μια νησίδα υπεράσπισης της Δικαιοσύνης και του Κράτους Δικαίου, ανεξάρτητη από την Κρατική Εξουσία, τα κόμματα και κάθε είδους συμφέροντα. Τα σχέδια του Υπουργείου για ουσιαστικό περιορισμό της αυτορρύθμισης του δικηγορικού λειτουργήματος, με αφαίρεση σειράς αρμοδιοτήτων (όπως διεξαγωγή εξετάσεων, προαγωγές κλπ.) αποβλέπουν στο να πλήξουν την ανεξαρτησία και αυτοδιοίκηση των δικηγορικών συλλόγων αλλά μπορώ να σας πω, με τη δύναμη που μου δίνει η ανεξαρτησία μου από κομματικές διασυνδέσεις, ότι θα μας βρουν αντίθετους.   

– Θα θέλαμε την άποψή σας για την ίδρυση μη κρατικών νομικών σχολών στην Ελλάδα

To Συμβούλιο Επικρατείας αποφάνθηκε (με ισχυρή μειοψηφία και πολλές επιφυλάξεις από εμάς και την επιστημονική κοινότητα) ότι δεν υπάρχει συνταγματικό κώλυμα για τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημιακών σχολών, η ίδρυση όμως αυτών των νέων ιδιωτικών νομικών σχολών θα όφειλε να έχει σκοπό όχι τη διοχέτευση περισσότερων νέων στη νομική εκπαίδευση αλλά την αντιμετώπιση πραγματικών αναγκών της κοινωνίας σχετικά με την αποτελεσματική λειτουργία της Δικαιοσύνης. Ήδη βλέπουμε ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στην έγκριση των προγραμμάτων σπουδών νομικής που μας δημιουργεί την υποψία, σε συνδυασμό με σχετικά δημοσιεύματα, ότι αυτά που προτάθηκαν δεν έχουν υψηλό επιστημονικό επίπεδο. Αλλά και πέραν ακόμη αυτού, ποιες θα είναι οι συνέπειες στην επαγγελματική θέση των Δικηγόρων; Θα προκύψει υπερπληθυσμός αποφοίτων, που θα είναι αδύνατον να απορροφηθούν από τα ήδη κορεσμένα νομικά επαγγέλματα.

Δυστυχώς το Υπουργείο Δικαιοσύνης, αντί να ρίχνει το βάρος του στο τι τύχη θα έχουν όλοι αυτοί οι νέοι επιστήμονες, αποπροσανατολίζει τη συζήτηση με σχέδια για αυστηροποίηση των εξετάσεων για την άδεια δικηγορίας, που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Λέει δηλαδή υποκριτικά στους νέους να σπουδάσουν μεν Νομική, αλλά να μην ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να ασκήσουν δικηγορία! Εννοείται βεβαίως ότι θα αποκρούσουμε κάθε προσπάθεια που θα πλήττει την αυτοδιοίκηση των Συλλόγων μας, αλλά είμαστε έτοιμοι να κάτσουμε στο ίδιο τραπέζι με τους λοιπούς παράγοντες της Δικαιοσύνης και το Υπουργείο, σε μια ειλικρινή συζήτηση για την απορρόφηση των πτυχιούχων Νομικής και εν γένει για το μέλλον των νομικών επαγγελμάτων σε συνδυασμό με την βελτίωση των συνθηκών απονομής της Δικαιοσύνης και βελτίωση του χρόνου απονομής της.

– Πώς θα θέλατε να αποτυπωθεί η «ταυτότητα» του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών στο τέλος της θητείας σας; Ποιο θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό που θα θυμούνται τα μέλη του;

Ονειρεύομαι ένα Δικηγορικό Σύλλογο πλήρως διαφανή και αξιοκρατικό με δυνατή, ανεξάρτητη φωνή μακριά από κάθε είδους εξουσίες, κομματικούς μηχανισμούς και συμφέροντα. Αλλά και ένα Σύλλογο χωρίς δογματισμούς, αποκλεισμούς και μιζέρια. Ένα Σύλλογο που υπηρετεί την Κοινωνία και την Δικαιοσύνη.  Ένα Σύλλογο σύγχρονο και συμμετοχικό, που αγκαλιάζει και συνδράμει όλους τους δικηγόρους, με ιδιαίτερη έμφαση στα πιο ευάλωτα τμήματα του Κλάδου, όπως είναι οι συνάδελφοι με αναπηρίες, οι μητέρες και οι συνάδελφοι με οικονομικά προβλήματα. Ένα Σύλλογο που κοιτά στο μέλλον στηρίζοντας τους νέους συναδέλφους με δίκαιες αμοιβές, προστασία από καταχρηστικές πρακτικές, μείωση οικονομικών βαρών και κατανόηση του νέου τεχνολογικού περιβάλλοντος, ώστε να μπορούν να ξεκινήσουν την καριέρα τους με αξιοπρέπεια και ασφάλεια. Το γραφείο μου και οι υπηρεσίες του Συλλόγου θα είναι ανοιχτές για όλους, με σκοπό «Κανείς να μη νιώθει μόνος».

– Τι θα θέλατε να πείτε απευθυνόμενος στα μέλη του Συλλόγου που θα προσέλθουν στις κάλπες;

Στις προηγούμενες δικηγορικές εκλογές η συμμετοχή των συναδέλφων κυμάνθηκε σε χαμηλά επίπεδα (55%). Θέλω να καλέσω όλες και όλους τους συναδέλφους που ένιωθαν μακριά το Σύλλογο από τα προβλήματά τους και για το λόγο αυτό δεν συμμετείχαν στις διαδικασίες και στις εκλογές, να με εμπιστευτούν και να προσέλθουν στις εκλογές, επιλέγοντας τους καλύτερους και τις καλύτερες. Έχω αποδείξει τα προηγούμενα χρόνια ότι ήμουν δίπλα σε όλους τους συναδέλφους που είχαν ανάγκη, σε όσους μου ζήτησαν βοήθεια ή συμβουλές. Το ίδιο θα συνεχίσω να πράττω και στο μέλλον και καλώ όλες και όλους τους συναδέλφους να αυξήσουν τη συμμετοχή τους στα κοινά, με νέα πρόσωπα και νέες ιδέες, ώστε να δυναμώσουμε περισσότερο τη φωνή μας. Ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί η επόμενη μέρα να είναι καλύτερη για τους Δικηγόρους, καλύτερη για τη Δικαιοσύνη και την Κοινωνία.

Αλέξανδρος Μαντζούτσος / Νέα εκπροσώπηση – Έμπρακτα Δίπλα στο Δικηγόρο

Αλέξανδρος Μαντζούτσος

– Ποιες θα είναι οι πρώτες προτεραιότητές σας αν εκλεγείτε; Για ποια ζητήματα δεσμεύεστε σε ενδεχόμενη θητεία σας;

Ως νέος Πρόεδρος του ΔΣΑ και της Ολομέλειας, θα δρομολογήσω άμεσα την κατάργηση των παρωχημένων και αναχρονιστικών ασυμβιβάστων, την αντικατάσταση του Παραρτήματος Ι του Κώδικα Δικηγόρων για τη συνολική αύξηση των δικηγορικών αμοιβών, που εδώ και δύο δεκαετίες έχουν παραμείνει στάσιμες, την επαναφορά της υποχρεωτικής παράστασης στα συμβόλαια, που είναι απολύτως αναγκαία για την ασφάλεια των συναλλαγών και την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών. 

Εξίσου σημαντικό, το οποίο θα πράξω άμεσα, είναι η αντιμετώπιση της υφαρπαγής αντικειμένων μας από άλλους κλάδους, όταν παρανόμως αναλαμβάνουν να «διεκπεραιώνουν» διαδικασίες που αποτελούν αποκλειστικό έργο του Δικηγόρου.

Σε ό,τι αφορά το φορολογικό, παράλληλα με τη διαρκή ανάδειξη του θέματος, αναμένω την καθαρογραφή της απόφασης του ΣτΕ προκειμένου, από κοινού με τους εκπροσώπους των άλλων επαγγελματικών φορέων, να ετοιμάσουμε την προσφυγή μας στο ΕΔΔΑ. Ειδικά για το ΦΠΑ, πρώτη μας προτεραιότητα αποτελεί η επέκταση της απαλλαγής στα 25.000 ευρώ, που σημειωτέον αποτελεί και «μνημονιακή» υποχρέωση της Κυβέρνησης.

Για τις δυσβάσταχτες ασφαλιστικές εισφορές, θα παλέψουμε, ομοίως σε συνεργασία με τους εκπροσώπους των άλλων επιστημονικών φορέων, ώστε να υπάρξουν επιμέρους ευνοϊκές ρυθμίσεις για τους χαμηλοεισοδηματίες, τους νέους επαγγελματίες, τους νέους γονείς, τους πολυτέκνους, τους γονείς μονογονεϊκών οικογενειών και τους συναδέλφους με αναπηρία.

– Με ποια κριτήρια επιλέξατε τους ανθρώπους που απαρτίζουν το ψηφοδέλτιό σας και τι θέλετε να εκφράζει;

Σε αυτές τις αρχαιρεσίες, αποφάσισα να κατέλθω ως ανεξάρτητος υποψήφιος Πρόεδρος και όχι ως «επικεφαλής συνδυασμού», με την πεποίθηση ότι ο Πρόεδρος του ΔΣΑ πρέπει να είναι Πρόεδρος όλου του ΔΣ, όχι μόνο ενός συνδυασμού, και κατ’ επέκταση Πρόεδρος όλων των δικηγόρων.

Επιπλέον, σύμφωνα με το ισχύον εκλογικό σύστημα, μολονότι ψηφίζουμε σε διαφορετικές κάλπες για Πρόεδρο και για Συμβούλους, ο επικεφαλής συνδυασμού που αποτυγχάνει να εκλεγεί Πρόεδρος ή έστω να εισέλθει στο β΄ γύρο καταλαμβάνει έδρα από το συνδυασμό του, σε βάρος του υποψηφίου Συμβούλου που εξελέγη με την ψήφο των συναδέλφων στην αντίστοιχη κάλπη. Αυτό είναι καταφανώς άδικο. 

Μετά από δύο θητείες, ως Αντιπρόεδρος και μέλος του ΔΣ του ΔΣΑ, αν οι συνάδελφοί μου δεν με κρίνουν άξιο για το αξίωμα του Προέδρου, δεν έχω λόγο να επανεκλεγώ ούτε ως Σύμβουλος.

Από τον ανεξάρτητο συνδυασμό «ΝΕΑ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ – ΕΜΠΡΑΚΤΑ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΔΙΚΗΓΟΡΟ», τον οποίο ιδρύσαμε το 2021 και σήμερα στηρίζει ανοιχτά την υποψηφιότητά μου, ζήτησα να περιλάβει αποκλειστικά συναδέλφους που διακρίνονται μέσα από την επαγγελματική και επιστημονική τους δράση, ώστε να εκφράζουν το δικηγορικό σώμα, και όχι επαγγελματίες συνδικαλιστές και κομματικούς υποψηφίους, που αντιστοίχως παλεύουν είτε για τον εαυτό τους είτε για τα συμφέροντα των κομμάτων τους.

Εκπροσωπώ συναδέλφους και όχι παράγοντες.

– Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε καταχρηστικές πρακτικές σε ασκούμενους και συνεργάτες δικηγόρους;

Όταν λέμε ότι στις σχέσεις μεταξύ δικηγόρων δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του εργατικού δικαίου, δεν σημαίνει ότι ο «συνεργάτης» δικηγόρος πρέπει να έχει όλες τις υποχρεώσεις του εργαζόμενου και κανένα από τα δικαιώματά του! Σημαίνει ότι όλα τα σχετικά θέματα πρέπει να ρυθμίζονται στον Κώδικα Δικηγόρων με ειδικές διατάξεις.

Όπως παγίως αναγνωρίζει η νομολογία, θα προβλέψουμε ότι η παροχή υπηρεσιών από δικηγόρο στο γραφείο άλλου δικηγόρου συνιστά έμμισθη εντολή με πάγια αντιμισθία.

Συγχρόνως, θα επανακατοχυρώσουμε τις ελάχιστες αμοιβές των Εμμίσθων Δικηγόρων, συνδεόμενες με εύλογο χρόνο απασχόλησης που επιτρέπουν την ανάπτυξη προσωπικής και οικογενειακής ζωής («work-life balance»). 

Ομοίως για τους Ασκούμενους Δικηγόρους, θα προβλέψουμε την υπογραφή σύμβασης για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους και ιδίως της αμοιβής, συναρτώμενης προς το νόμιμο κατώτατο μισθό, για απασχόληση έως 40 ωρών εβδομαδιαίως.

Και προκειμένου αυτά να τηρούνται στην πράξη, θα επιδιώξουμε την τροποποίηση του Κώδικα Δικηγόρων ώστε οι Σύλλογοι να εξοπλιστούν με αρμοδιότητες εποπτείας των συνθηκών απασχόλησης.

Τέλος, φαινόμενα σεξισμού, ρατσισμού, ομοφοβίας, μισαλλοδοξίας, κάθε μορφή διάκρισης, βίας, εκφοβισμού, παρενόχλησης ή κακοποίησης θα αποτελούν βαρύτατα πειθαρχικά παραπτώματα και θα τιμωρούνται παραδειγματικά. Στο πλαίσιο αυτό, θα ορίσουμε και υπεύθυνο πρόσωπο στο Πειθαρχικό του ΔΣΑ, που θα παραλαμβάνει τέτοιες καταγγελίες και θα καθοδηγεί τα θύματα για τις επόμενες ενέργειές τους.

– Ποιες κινήσεις προτίθεστε να κάνετε ώστε ο Δικηγορικός Σύλλογος να ενισχύσει την προστασία του κράτους δικαίου και την ανεξαρτησία των δικηγόρων;

Θέλουμε έναν Σύλλογο που αναδεικνύει έμπρακτα τον θεσμικό ρόλο του δικηγόρου ως συλλειτουργού της Δικαιοσύνης και υπερασπιστή των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Έναν Σύλλογο που ομοίως αναδεικνύει τον επιστημονικό χαρακτήρα του λειτουργήματός μας, όπως αυτό πρέπει να αποτυπώνεται όχι μόνο στο πλαίσιο υψηλής ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά συνολικά μέσα από τη δημόσια εικόνα μας.

Ο Σύλλογος οφείλει να παρεμβαίνει δημόσια με θεσμικό, τεκμηριωμένο και απολύτως υπερκομματικό λόγο κάθε φορά που τίθενται ζητήματα Δικαιοσύνης, Δημοκρατίας, συνταγματικών ελευθεριών ή καταχρηστικών νομοθετικών πρωτοβουλιών. 

Ο Δικηγόρος πρέπει να είναι ένα βήμα μπροστά από την κοινωνία, όχι ένα βήμα πίσω. Το ίδιο ισχύει -κατά μείζονα λόγο- και για το Σύλλογο που τον εκπροσωπεί.

Βασικές προϋποθέσεις για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας του Δικηγόρου είναι η κατοχύρωση των αμοιβών και η διαμόρφωση αξιοπρεπών συνθηκών απασχόλησης, τόσο στα Δικηγορικά Γραφεία όσο και στα Δικαστήρια και ενώπιον των δημοσίων υπηρεσιών. Εξίσου σημαντική είναι η αναβάθμιση και ο εμπλουτισμός της Τράπεζας Νομικών Πληροφοριών «Ισοκράτης», ώστε να καλύπτεται πλήρως ο Δικηγόρος σε επίπεδο νομοθεσίας, νομολογίας και αρθρογραφίας, αλλά και η δια βίου εκπαίδευσή του, όπως με τα σεμινάρια που ετοιμάζουμε τώρα με τους συνεργάτες μου για την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και των σύγχρονων εργαλείων οργάνωσης και λειτουργίας ενός δικηγορικού γραφείου.

– Θα θέλαμε την άποψή σας για την ίδρυση μη κρατικών νομικών σχολών στην Ελλάδα.

Οι ιδιωτικές Νομικές Σχολές, αν δεν εφαρμοστούν στην πράξη κριτήρια εισαγωγής, σπουδών και αποφοίτησης αντίστοιχα των δημοσίων Νομικών Σχολών της Χώρας, θα εξελιχθούν σε υπαρξιακή απειλή για την ίδια την υπόσταση του δικηγορικού λειτουργήματος, όταν πλημμυρίσουμε από «αποφοίτους Νομικής» χαμηλών επιστημονικών προσόντων και επαγγελματικών δυνατοτήτων. Όποιος διακηρύσσει ότι η λύση είναι να διεκδικήσουμε περισσότερες θέσεις ΠΕ Νομικών στο Δημόσιο, είτε δεν έχει στοιχειώδη αντίληψη των αριθμητικών συσχετισμών (θέσεων ΠΕ Νομικών και αποφοίτων Νομικών Σχολών) είτε πιστεύει ότι τα όνειρα των παιδιών που σπουδάζουν Νομική πρέπει να συμβιβαστούν με μια θέση δημοσίου υπαλλήλου είτε για κάποιο λόγο φαντάζεται ότι στις διαδικασίες προσλήψεων δημοσίων υπαλλήλων θα επικρατήσουν οι απόφοιτοι των ιδιωτικών και όχι οι αριστούχοι των δημοσίων Νομικών Σχολών! Ο μόνος τρόπος να θωρακίσουμε το λειτούργημά μας είναι να αναλάβουμε επιτέλους την ευθύνη της διεξαγωγής σοβαρών εξετάσεων, ώστε την άδεια του δικηγόρου να λαμβάνει μόνο όποιος διαθέτει τουλάχιστον τα βασικά προσόντα. Προς το σκοπό αυτό, θα οργανώσουμε και εκστρατεία ενημέρωσης της κοινωνίας, ώστε οι μαθητές που προτίθενται να εισέλθουν σε μια ιδιωτική Νομική Σχολή να γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι για να γίνουν δικηγόροι θα πρέπει να περάσουν εξετάσεις που θα αντιστοιχούν στο επίπεδο των αποφοίτων δημοσίων Νομικών Σχολών.

– Πώς θα θέλατε να αποτυπωθεί η «ταυτότητα» του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών στο τέλος της θητείας σας; Ποιο θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό που θα θυμούνται τα μέλη του;

Θέλω να αφήσω πίσω μου έναν Σύλλογο ισχυρό, διεκδικητικό και πραγματικά ανεξάρτητο, που ακούει τα μέλη του, που λειτουργεί με ανοιχτές πόρτες, διαφάνεια και ουσιαστική συμμετοχή, που υπερασπίζεται τα δικαιώματα όλων, με έμφαση στους πιο αδύναμους.

Έναν Σύλλογο που θα έχει αποκαταστήσει τη θεσμική ισχύ και το «locus standi» έναντι της Πολιτείας, ώστε να συνδιαμορφώνουμε τις εξελίξεις που μας αφορούν.

Και βεβαίως, το μεγάλο έργο που οραματίζομαι όλα αυτά τα χρόνια, την ανέγερση ενός νέου, σύγχρονου κτηρίου στο οικόπεδο που διαθέτει ο Σύλλογος στη διασταύρωση των οδών Μαυρομιχάλη & Διδότου, το οποίο θα αποτελέσει τη Λέσχη των Μελών του ΔΣΑ. Θα περιλαμβάνει λέσχη εστίασης με ποιοτικό φαγητό σε συμβολικές τιμές, σύγχρονους χώρους μελέτης, εργασίας και συναντήσεων, νέες αίθουσες Βιβλιοθήκης και πολυμέσων, πλήρως ψηφιοποιημένες και εμπλουτισμένες, με στόχο τη λειτουργία σε 24ωρη βάση, όπως συμβαίνει με πολλές μεγάλες βιβλιοθήκες του εξωτερικού. Θα διαθέτει επίσης συνεδριακό και πολιτιστικό κέντρο, με μεγάλες και μικρές αίθουσες, ικανές να φιλοξενούν εκδηλώσεις αντάξιες ενός Συλλόγου 25.000 μελών, να καλύπτουν τις ανάγκες των ψυχαγωγικών, πολιτιστικών και αθλητικών ομάδων μας και να μπορούν να στηρίξουν νέες δραστηριότητες. Έτσι ο Σύλλογος θα εξελιχθεί σε έναν πραγματικό πυρήνα επιστημονικής, επαγγελματικής και κοινωνικής ζωής.

– Τι θα θέλατε να πείτε απευθυνόμενος στα μέλη του Συλλόγου που θα προσέλθουν στις κάλπες;

Ο Πρόεδρος και οι εκλεγμένοι Σύμβουλοι οφείλουν να λειτουργούν αποκλειστικά με γνώμονα τα συμφέροντα και τα δικαιώματα των δικηγόρων, χωρίς εξαρτήσεις, σκοπιμότητες, πολιτικές ή άλλες στοχεύσεις που αλλοιώνουν τον ρόλο του Συλλόγου. Ο Πρόεδρος του ΔΣΑ και της Ολομέλειας δεν πρέπει να έχει καμία θέση ή σχέση που δημιουργεί υπόνοιες σύγκρουσης συμφερόντων ή εξωτερικής επιρροής, δεν πρέπει να λαμβάνει κανενός είδους αμοιβές από το Δημόσιο, Τράπεζες, Οργανισμούς και εν γένει από κανέναν φορέα ο οποίος συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με το πολιτικό σύστημα

Στις 30 Νοεμβρίου & 1 Δεκεμβρίου 2025, καθεμία και καθένας από εσάς καλείστε να αποφασίσετε με την ψήφο σας αν η μετάβαση στη «μετά Βερβεσό εποχή» θα σημάνει την άλωση του πρώτου επιστημονικού Συλλόγου της Χώρας από πολιτικά κόμματα ή άλλες «οργανωμένες» μειοψηφίες ή προσωπικές στρατηγικές, με επικράτηση υποψηφίων που αντικειμενικά αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της εκπροσώπησης και της καθημερινής άσκησης διοίκησης, ή  θα διασφαλίζει τον ανεξάρτητο και διεκδικητικό χαρακτήρα του Συλλόγου και της Ολομέλειας, μέσα από μια αυθεντική εκπροσώπηση ολόκληρου του δικηγορικού σώματος, με τη γνώση και την εμπειρία της καθημερινής ενασχόλησης, που συγχρόνως θα σηματοδοτεί τη «φυσιολογική» μετάβαση στην επόμενη γενιά.

Θέμης Σοφός / Εργατικοί

Θέμης Σοφός

– Ποιες θα είναι οι πρώτες προτεραιότητές σας αν εκλεγείτε; Για ποια ζητήματα δεσμεύεστε σε ενδεχόμενη θητεία σας;

Οι προγραμματικές θέσεις και κάποιες από τις πρώτες προτεραιότητες των ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ είναι οι εξής:

1. Θεσμοθέτηση «ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗ ΔΙΚΑΙΗΣ ΔΙΚΗΣ» και «ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ», με την αξιοποίηση Δικηγόρων που παρίστανται σε Δικαστήρια με άμεση παρέμβαση σε περίπτωση παραβίασης θεσμικών αρχών. 
2. Σύσταση δέκα (10) διαρκών Επιτροπών παρακολούθησης νομοθετικού έργου και άμεσης συμμετοχής σε αυτό 50 δικηγόρων ανά Επιτροπή ειδικά επιλεγμένων με κριτήρια εξειδίκευσης ανά δικαιϊκό κλάδο. 
3. Σύσταση Επιτροπής παρακολούθησης λειτουργίας των Υπηρεσιών του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών και e-ΕΦΚΑ. 
4. Νέοι δικηγόροι ως ειδικοί επιστήμονες (βοηθοί Εισαγγελέων και Ανακριτών). 
5. «Σπίτι του παιδιού» του Δ.Σ.Α. Διαρκής επιτροπή αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας, έμφυλης βίας και κακοποίησης. 
6. Σύσταση επιτροπής διευκόλυνσης καθημερινότητας δικηγόρων με αναπηρία. 
7. Σύσταση διαρκούς επιτροπής τεχνητής νοημοσύνης και παρακολούθησης συνθηκών λειτουργίας και υποδομών δικαστηρίων. 
8. Καθιέρωση αναπληρωτή «ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ» για τη Διοίκηση του Δ.Σ.Α. και την εποπτεία των Πειθαρχικών Οργάνων του Δ.Σ.Α. 
9. Σύσταση διαρκούς Επιτροπής Δικηγορικών Εταιρειών του Δ.Σ.Α. 
10. Λειτουργία γραμμής λεωφορείου (Lawyer City Shuttle) που θα εκτελεί κυκλική διαδρομή Ευελπίδων – Εφετείο – Κέντρο, για την αποκλειστική εξυπηρέτηση Δικηγόρων 
11. Σύσταση επιτροπής εποπτείας θεσμών διαμεσολάβησης και Σύσταση επιτροπής διαιτησίας και Ινστιτούτου ποινικής διαπραγμάτευσης. 
12. Πραγματική άσκηση εποπτείας εμμίσθων δικηγόρων επί των όρων λειτουργίας και σύνταξης των συμβάσεων. 
13. Διαρκής επιτροπή δικηγόρων παρακολούθησης της Διοίκηση κι επιθεώρησης των Δικαστηρίων. 
14. Ουσιαστική αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δ.Σ.Α. 

– Με ποια κριτήρια επιλέξατε τους ανθρώπους που απαρτίζουν το ψηφοδέλτιό σας και τι θέλετε να εκφράζει;

Με βάση την ανεξαρτησία και ευσυνειδησία τους, δηλ. να μην είναι ετερόφωτοι. Να τους ψηφίζει ο κόσμος επειδή τους αναγνωρίζει μέσα από τη δουλειά μας. 

– Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε καταχρηστικές πρακτικές σε ασκούμενους και συνεργάτες δικηγόρους;

Δυστυχώς κάποιες φορές εντοπίζονται συμπεριφορές προς ασκουμένους και συνεργάτες δικηγόρους που ενέχουν προσβολή της προσωπικότητάς τους και απαξίωσή τους. Αυτές μπορούν να αντιμετωπισθούν με την διαρκή ενημέρωση των ασκουμένων και συνεργατών δικηγόρων, ότι μπορούν να υποβάλουν αναφορά στο πειθαρχικό συμβούλιο. Θεωρώ ότι θα πρέπει και η Ε.Α.Ν.Δ.Α. να συμβάλει σε αυτό με συστάσεις και προτάσεις συνεργασίας με τον Δ.Σ.Α.

Με στενότερη συνεργασία του Δ.Σ.Α. με τις ενώσεις νέων δικηγόρων και τα επιστημονικά σωματεία, το αποτέλεσμα θα είναι σίγουρα καλύτερο. Επειδή όμως τις περισσότερες φορές φοβάται ένας νέος ή μια νέα δικηγόρος να προβεί σε αναφορά, για την αποτροπή τέτοιων φαινομένων μπορεί να συμβάλει μια Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας του Δικηγορικού Συλλόγου. 

– Ποιες κινήσεις προτίθεστε να κάνετε ώστε ο Δικηγορικός Σύλλογος να ενισχύσει την προστασία του κράτους δικαίου και την ανεξαρτησία των δικηγόρων;

Πρέπει να συμπληρώσω στο ερώτημά σας: «…και την ανεξαρτησία των εκπροσώπων των δικηγόρων…» Δεν πιστεύω ότι υπάρχει συνυποψήφιός μου σήμερα, που να έχει παλέψει περισσότερο προς το σκοπό αυτόν. Οι τοποθετήσεις μου κινούνται κυρίως με γνώμονα τις αρχές του κράτους δικαίου και την ανεξαρτησία των δικηγόρων. Έχω φτάσει στο σημείο να έχω σαφή τοποθέτηση ως προς το βαθμό ανεξαρτησίας καθενός μας, αλλά σε αυτό το θέμα επικρατεί μια περίεργη σιωπή. Οι κινήσεις μου θα είναι ξεκάθαρες, χωρίς υπονοούμενα και διπλωματικές προσεγγίσεις. Προτεραιότητά μας είναι η προστασία του κράτους δικαίου και η ανεξαρτησία μας. Και για να είναι σε θέση ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, που είναι και Πρόεδρος της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, να αντιμετωπίσει κάθε μορφής ζήτημα που αφορά στο δικηγορικό σώμα, θα πρέπει να μην έχει κανενός είδους εξάρτηση, υπηρεσιακή ή επαγγελματική με δημόσιους οργανισμούς. Έχω θέσει το ζήτημα αυτό σε δημόσιο διάλογο και συναντώ τη σιωπηρή άρνηση. Γι΄αυτό λοιπόν θα εκλάβω αυτή τη συλλογή συνεντεύξεων ως ένα άτυπο debate:

Υπάρχουν ζητήματα, που σχετίζονται με τη σύγκρουση συμφερόντων που μπορεί να έχει κανείς κατά την άσκηση των καθηκόντων του ως Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Μπορεί ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου να ασκεί το καθήκον εκπροσώπησης του δικηγορικού σώματος παράλληλα με συμβατικές ή άλλες υποχρεώσεις του έναντι τρίτων, και ειδικά έναντι της Κυβέρνησης; Για παράδειγμα, πώς συνδυάζονται Υπερταμείο και Δ.Σ.Α.; Πώς γίνεται να ασκούνται καθήκοντα στο Υπερταμείο με χαρτοφυλάκιο σε δημόσιες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε καίριους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, (ΕΤΑΔ, ΓΑΙΑΟΣΕ, ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ, ΔΕΘ-HELEXPO, ΔΕΗ, 23 Περιφερειακά Αεροδρόμια, ΟΛΠ, ΟΛΘ, Περιφερειακοί Λιμένες, ΕΛΤΑ, συμμετοχές κλπ.), παράλληλα με καθήκοντα εκπροσώπησης του δικηγορικού σώματος ; ΚΑΛΩ όλους τους συνυποψηφίους μου να δηλώσουν εάν έχουν τέτοιας φύσης παράλληλα καθήκοντα και πώς θα αντιμετωπίσουν μια τέτοια εν δυνάμει σύγκρουση συμφερόντων.

Δεν έχω συμφέροντα ή καθήκοντα σε κομματικό ή δημόσιο οργανισμό. Όπου χρειαστεί, ασκώ κριτική στην εκάστοτε Κυβέρνηση δημοσίως, αν και ανήκω στον ιδεολογικοπολιτικό χώρο της κεντροδεξιάς. Φυσικά δεν έχω ανασφάλεια με την προκοπή κανενός.

Oραματίζομαι έναν Δικηγορικό Σύλλογο με Πρόεδρο ανεξάρτητο, αδέσμευτο, ακλόνητο, απλησίαστο από οιουδήποτε είδους συμφέροντα, υπηρεσιακά ή πολιτικά. Δεν πρέπει να είμαστε μόνον αλλά και να φαινόμαστε ανεξάρτητοι. Με «βαρίδια» στα πόδια, δεν θα υπάρχει Δικηγορικός Σύλλογος, και το δικηγορικό σώμα θα σύρεται σε διαρκή επιδείνωση. Δείτε πώς η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων μας κάνει τώρα τον «γκιουλέκα» με προτάσεις φρονηματικών διώξεων κι εμείς αρκούμαστε σε στείρες ανακοινώσεις και δήθεν πύρινους σχολιασμούς!

– Θα θέλαμε την άποψή σας για την ίδρυση μη κρατικών νομικών σχολών στην Ελλάδα

Έζησα «στο πετσί μου» τις διαδικασίες επιλογής ΔΕΠ στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο. Βλέπω όμως και τα ιδιωτικά ιδρύματα που αυτοσυστήνονται ως μη κρατικές νομικές σχολές, χωρίς επαρκείς αναγνωρίσεις, χωρίς επαρκή προγράμματα, χωρίς την ακαδημαϊκή ελευθερία που γνωρίζουμε από το Δημόσιο Πανεπιστήμιο. Από τη μια τα ελληνικά κρατικά Πανεπιστήμια με καταλήψεις κι έλλειψη υποδομών κι από την άλλη τα σούπερ μάρκετ της εκπαίδευσης. Θα εμπιστευθώ το Δημόσιο Πανεπιστήμιο, προς το παρόν. Δεν εμπιστεύομαι κάποιον που θα πάρει από το ράφι ένα πτυχίο και θα μπει στην αγορά εργασίας αύριο με ελλιπή παιδεία και εκπαίδευση.

– Πώς θα θέλατε να αποτυπωθεί η «ταυτότητα» του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών στο τέλος της θητείας σας; Ποιο θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό που θα θυμούνται τα μέλη του;

Αδέσμευτος και θεσμικός. Παρεμβατικός και πρωτοπόρος. Αρωγός του Πολίτη και της Πολιτείας. Να μην μπορεί να νομοθετήσει η Κυβέρνηση χωρίς την θεσμική προηγούμενη γνωμοδότηση του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και της Ολομέλειας.  

– Τι θα θέλατε να πείτε απευθυνόμενος στα μέλη του Συλλόγου που θα προσέλθουν στις κάλπες;

Κατ΄αρχάς να έλθουν οι Συνάδελφοί μου να ψηφίσουν, διότι η αποχή του 45% οδηγεί σε κόλουρη εκπροσώπησή τους. Να είναι όλες και όλοι αισιόδοξοι ότι δεν θα υπάρχει μόνον Πρόεδρος, αλλά και Συμβούλιο που θα τον ελέγχει, γι΄αυτό ας μην προβληματιστούν μόνον για τον Πρόεδρο, αλλά και για τους Συμβούλους που θα επιλέξουν ως μέλος του Δ.Σ.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr