Ευρωπαϊκό «ράπισμα» στην Ελλάδα για διπλές κυρώσεις σε λαθρεμπορία: Η δικαίωση μιας 90χρονης
H απόφαση-ράπισμα αναδεικνύει το έλλειμμα προστασίας των πολιτών απέναντι στις διπλές κυρώσεις και την επίμονη άρνηση των διοικητικών αρχών να σεβαστούν το τεκμήριο αθωότητας
Μια νέα ηχηρή καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) έρχεται να ταράξει τα νερά της ελληνικής δικαιοσύνης, φέρνοντας ξανά στο προσκήνιο το προβληματικό καθεστώς των διπλών κυρώσεων για υποθέσεις λαθρεμπορίας. Με την απόφαση «Μαλατέστα κατά Ελλάδας», το Στρασβούργο δικαίωσε μια γυναίκα που γεννήθηκε το 1936, η οποία βρέθηκε εγκλωβισμένη σε έναν δικαστικό παραλογισμό για δύο δεκαετίες, υποχρεώνοντας το ελληνικό κράτος να αποδεχθεί ότι η αθώωση από τα ποινικά δικαστήρια δεν μπορεί να αγνοείται από τις διοικητικές αρχές.
Η υπόθεση ξεκίνησε το 2005, όταν οι αρχές εντόπισαν ένα εμπορευματοκιβώτιο που είχε δηλωθεί ψευδώς ότι περιείχε «εφόδια εστιατορίου». Στην πραγματικότητα, το φορτίο ήταν γεμάτο με τεράστιες ποσότητες αδήλωτων τσιγάρων. Η προσφεύγουσα, μια 70χρονη τότε νοικοκυρά, κατηγορήθηκε ότι συμμετείχε σε ένα οργανωμένο σχέδιο του γιου της, ο οποίος εργαζόταν ως εκτελωνιστής. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, η γυναίκα επιχείρησε να αποκτήσει έγγραφα μεταβίβασης κυριότητας από ναυτιλιακή εταιρεία χρησιμοποιώντας πλαστά έντυπα, προκειμένου να διευκολυνθεί η εισαγωγή των λαθραίων.
Παρά το γεγονός ότι ο πράκτορας της ναυτιλιακής αρνήθηκε να παραδώσει τα έγγραφα και η λαθρεμπορία παρέμεινε στο στάδιο της απόπειρας, το Τελωνείο επέβαλε το 2010 στην προσφεύγουσα ένα εξοντωτικό πρόστιμο ύψους 1,3 εκατομμυρίων ευρώ. Λίγο αργότερα, το 2011, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Πειραιώς την αθώωσε πανηγυρικά από το ποινικό σκέλος, κρίνοντας ότι δεν αποδείχθηκε δόλος και ότι η ηλικιωμένη δεν είχε πρόθεση να διαπράξει αδίκημα.
Ωστόσο, η διοικητική δικαιοσύνη ακολούθησε έναν παράλληλο, εντελώς αντίθετο δρόμο. Το Διοικητικό Εφετείο Πειραιώς και αργότερα το Συμβούλιο της Επικρατείας επικύρωσαν το πρόστιμο, θεωρώντας ότι οι διοικητικές παραβάσεις είναι «αυτόνομες» και επιμένοντας στην ενοχή της παρά την αθώωση.
Αυτή ακριβώς η δυσαρμονία οδήγησε το ΕΔΔΑ στη διαπίστωση διπλής παραβίασης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης. Πρώτον, παραβιάστηκε η αρχή ne bis in idem, δηλαδή η απαγόρευση να δικάζεται και να τιμωρείται κάποιος δύο φορές για το ίδιο ακριβώς περιστατικό. Το Δικαστήριο ήταν σαφές: όταν ένα πρόστιμο είναι τόσο υψηλό και έχει αποτρεπτικό χαρακτήρα, θεωρείται «ποινική κύρωση», ακόμη και αν ονομάζεται διοικητική. Δεύτερον, υπήρξε κατάφωρη προσβολή του τεκμηρίου αθωότητας. Το γεγονός ότι τα διοικητικά δικαστήρια περιέγραψαν την προσφεύγουσα ως ένοχη λαθρεμπορίας, ενώ είχε ήδη αθωωθεί αμετάκλητα, ακυρώνει την ίδια την έννοια της δίκαιης δίκης.
Η σημασία της απόφασης «Μαλατέστα» έγκειται στο ότι δεν αποτελεί μια μεμονωμένη περίπτωση, αλλά μια υπενθύμιση ότι η Ελλάδα αρνείται να συμμορφωθεί πλήρως με την πάγια νομολογία «Καπετάνιος» που ισχύει εδώ και μια δεκαετία. Το Στρασβούργο υπογραμμίζει με νόημα ότι οι Έλληνες δικαστές έχουν την υποχρέωση να εξετάζουν αυτεπαγγέλτως αν υπάρχει αθωωτική απόφαση και να ακυρώνουν τα πρόστιμα, χωρίς να μεταθέτουν το βάρος στον πολίτη.
Η απόφαση στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: η «αυτονομία» των διοικητικών διαδικασιών δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την καταστρατήγηση θεμελιωδών δικαιωμάτων, ειδικά όταν το κράτος εξαντλεί την αυστηρότητά του σε πολίτες που η ίδια η δικαιοσύνη έχει κρίνει αθώους.
Πηγή: echrcaselaw.com
Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr