Ευθύμιος Λέκκας: Κρίσιμη προειδοποίηση για ερημοποίηση στα Κύθηρα

Ο καθηγητής προειδοποιεί για πιθανή «ταχεία ερημοποίηση» μετά τη μεγάλη δασική πυρκαγιά, επισημαίνοντας τη σοβαρή υποβάθμιση των υδάτινων πόρων και του οικοσυστήματος του νησιού.

NEWSROOM 29.07.2025 | 11:01

EUROKINISSI

DIKASTIKO.GR / ΕΙΔΗΣΗ / Ευθύμιος Λέκκας: Κρίσιμη προειδοποίηση για ερημοποίηση στα Κύθηρα

Ο καθηγητής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιος Λέκκας, εξέφρασε έντονη ανησυχία για σοβαρές περιβαλλοντικές εξελίξεις στα Κύθηρα μετά την πρόσφατη μεγάλη φωτιά. Εκτίμησε ότι η περιοχή κινδυνεύει με ταχεία ερημοποίηση, εξαιτίας της υποβάθμισης των επιφανειακών και υπόγειων υδάτινων πόρων.

Σύμφωνα με τον Λέκκα, τα επιφανειακά νερά κινδυνεύουν να δημιουργήσουν πλημμυρικά φαινόμενα αντί να υποστηρίξουν κρίσιμα οικοσυστήματα, ενώ η δυνατότητα κατείσδυσης θα περιοριστεί, επιφέροντας ποιοτική και ποσοτική υποβάθμιση των υδροφορέων. Αυτό θα οδηγήσει στην αδυναμία ανάπτυξης φυσικών διεργασιών και ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο νησί — δηλαδή στην ταχεία ερημοποίηση.

Η νέα φωτιά έπληξε σχεδόν τις ίδιες περιοχές που είχαν καεί το 2017, τότε που καταστράφηκαν πάνω από 100.000 στρέμματα. Παρά την αρχική ανάκαμψη της χλωρίδας, του οικοσυστήματος και των υπόγειων υδάτων, η φετινή καταστροφή φαίνεται να έφερε την κατάσταση σε κρίσιμο σημείο.

Επισημαίνεται ότι χωρίς ένα ολοκληρωμένο, πολυθεματικό σχέδιο δράσης από την κεντρική διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση, ο κίνδυνος για τη μελισσοκομία, τις καλλιέργειες και το γενικότερο περιβάλλον παραμένει ιδιαίτερα υψηλός. Η πρόοδος της αποκατάστασης απαιτεί συνεχή αξιολόγηση και στοχευμένες παρεμβάσεις.

Ευθύμιος Λέκκας για Κύθηρα: Αναλυτικά το κείμενο

Κρίσιμες Περιβαλλοντικές Εξελίξεις στα Κύθηρα

Τα Κύθηρα αποτελούν μια αυτοτελή περιβαλλοντική ενότητα, η οποία χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα βιο- και γεω- περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά. Η εξαιρετικά πολύπλοκη γεωλογική δομή, η έντονη νεοτεκτονική παραμόρφωση και οι γεωδυναμικές διεργασίες, οι οποίες οφείλονται στη θέση των Κυθήρων κοντά στο Ελληνικό Σεισμικό Τόξο, η μοναδική μορφολογία του εδάφους, η σύνθεση των γεωλογικών σχηματισμών, οι εδαφικοί πόροι και η μοναδική χλωρίδα και πανίδα είναι τα κυρίαρχα στοιχεία της μοναδικής περιβαλλοντικής ιδιομορφίας.

Οι πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν το καλοκαίρι του 2017 και οι οποίες έκαψαν πάνω από 100.000 στρέμματα στον κεντρικό κορμό του δασικού ιστού των Κυθήρων, σύμφωνα με έρευνες που εκπονήθηκαν αμέσως μετά από το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών και Κρίσεων» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ήταν καθοριστικές για το οικοσύστημα, τα υπόγεια και επιφανειακά νερά, τα πλημμυρικά φαινόμενα, τη θερμοκρασία του εδάφους, ενώ η χλωρίδα και η πανίδα, παρά την τεράστια καταστροφή, παρουσίαζαν τα τελευταία χρόνια σαφή ανάκαμψη λόγω ακριβώς των συγκεκριμένων πλεονεκτημάτων που αναφέρθηκαν.

Η μεγάλη δασική πυρκαγιά, η οποία είναι ακόμα σε εξέλιξη, επεκτάθηκε στην ίδια σχεδόν περιοχή, στην οποία είχε αναπτυχθεί και η πυρκαγιά του 2017, και αποτελεί ένα τεράστιο πλήγμα στην υφιστάμενη περιβαλλοντική κατάσταση των Κυθήρων. Το δάσος που κάηκε και το οποίο είχε τάσεις ανάκαμψης πολύ δύσκολα θα μπορέσει πια να διασωθεί.

Οι εδαφικοί πόροι υποβαθμίζονται σημαντικά από την νέα δασική πυρκαγιά, δεδομένου ότι το δυναμικό διάβρωσης του εδάφους αυξάνεται εκθετικά με αποτέλεσμα η φυσική χλωρίδα και οι καλλιέργειες να μην μπορούν να αναπτυχθούν, παρασύροντας σε εξαφάνιση και ένα ιδιαίτερο περιβάλλον, στο οποίο αναπτύσσεται και η μελισσοκομία.

Τα επιφανειακά νερά αντί να τροφοδοτήσουν ιδιαίτερες περιοχές, όπως για παράδειγμα τους καταρράκτες στον Μυλοπόταμο, είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσουν έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, ενώ παράλληλα οι δυνατότητες κατείσδυσης θα είναι εξαιρετικά περιορισμένες με σημαντική ποιοτική και ποσοτική υποβάθμιση των υπόγειων υδροφορέων.

Όλα αυτά συνιστούν την ταχεία ερημοποίηση των Κυθήρων δηλαδή την πλήρη αδυναμία της περιοχής να υποστηρίξει τις φυσικές διεργασίες και τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Η περαιτέρω περιβαλλοντική υποβάθμιση των Κυθήρων μπορεί να περιοριστεί μόνο μέσα από ένα πολυθεματικό πρόγραμμα δράσεων της Κεντρικής Διοίκησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η εξέλιξη του οποίου θα αποτιμάται συνεχώς, δεδομένου ότι οι ανθρώπινες παρεμβάσεις στις μετα-καταστροφικές εξελισσόμενες φυσικό–περιβαλλοντικές διεργασίες τις περισσότερες φορές δεν συμβάλλουν στην επανάκαμψη.