Μέλος της ΑΔΑΕ στη δίκη για υποκλοπές: «Θα υπήρχε πληρέστερη διερεύνηση αν οι 92 της περιβόητης λίστας είχαν προσφύγει στην ΑΔΑΕ»

Στη δίκη για τις παράνομες παρακολουθήσεις συνεχίστηκε ο κύκλος των καταθέσεων με τον μάρτυρα Στέφανο Γκρίτζαλη, μέλος της ΑΔΑΕ την επίμαχη περίοδο. Η μαρτυρία του επικεντρώθηκε τόσο στα πρώτα ευρήματα σχετικά με το λογισμικό Predator όσο και στον τρόπο με τον οποίο η ΑΔΑΕ προσπάθησε να ελέγξει τις επίμαχες υποθέσεις παρακολουθήσεων.

Ο κ. Γκρίτζαλης περιέγραψε ότι η πρώτη επίσημη καταγγελία που έφτασε στην ΑΔΑΕ για το Predator ήταν αυτή του Νίκου Ανδρουλάκη το 2022. Η ομάδα ελέγχου μετέβη τότε στη Nova, όπου διαπιστώθηκαν νομότυπες εντολές της ΕΥΠ, χωρίς όμως να προκύπτει άμεσα ίχνος του κακόβουλου λογισμικού. Όπως εξήγησε, με διαδικασία trace back εντοπίστηκε ο αριθμός κινητού που είχε αποστείλει το μολυσμένο SMS, καθώς και η πιστωτική κάρτα που είχε χρησιμοποιηθεί για την αγορά του πακέτου αποστολών. Τα στοιχεία αυτά διαβιβάστηκαν στην Εισαγγελία. Αποκαλυπτικό ήταν ότι την ίδια ημέρα αποστάλθηκαν αντίστοιχα SMS και σε άλλα πρόσωπα, γεγονός που, σύμφωνα με τον μάρτυρα, θα μπορούσε να είχε ανοίξει σημαντικό πεδίο έρευνας αν υπήρχαν κι άλλα θύματα που προσέφευγαν στην ΑΔΑΕ.

Αναφερόμενος στη συνεργασία με την τότε νέα διοίκηση της ΕΥΠ, ο μάρτυρας σημείωσε ότι αρχικά τους ειπώθηκε πως δεν ήταν δυνατό να δοθούν πληροφορίες σχετικά με φακέλους Ανδρουλάκη και Κουκάκη. Σε επόμενη συνάντηση η απάντηση άλλαξε, με την ΕΥΠ να επικαλείται απόρρητο και να αποφεύγει να επιβεβαιώσει την ύπαρξη οποιουδήποτε εγγράφου. Ο κ. Γκρίτζαλης υπογράμμισε μάλιστα ότι η ΑΔΑΕ ουδέποτε έλαβε φάκελο από την ΕΥΠ στο πλαίσιο ελέγχου, παρά μόνο αντιστοιχούσε αριθμούς παρακολουθούμενων με εισαγγελικές διατάξεις — κάτι που δεν συνέβη για Ανδρουλάκη και Κουκάκη, αφού δεν τους επιδόθηκαν τα σχετικά έγγραφα.

Η αντιπαράθεση επικεντρώθηκε και στο ΚΕΤΥΑΚ, όπου η ΑΔΑΕ πραγματοποίησε αυτοψία μετά τα δημοσιεύματα πως εκεί φιλοξενούνταν συστήματα υποστήριξης του Predator. Ο μάρτυρας εξήγησε ότι δεν υπήρχε ρεαλιστική πιθανότητα να εντοπιστούν τέτοια συστήματα σε προαναγγελθέντα έλεγχο. «Αν ήμουν διοικητής», σχολίασε, «θα είχα το predator στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου μου». Στον χώρο δεν ανοίχθηκε κανένας υπολογιστής, καθώς —όπως τόνισε— ένα πραγματικό σύστημα Predator θα μπορούσε να έχει μεταφερθεί οπουδήποτε, ενώ η επιθεώρηση όλων των υπολογιστών ενός πολυώροφου κτιρίου θα ήταν πρακτικά αδύνατη και αλυσιτελής.

Ο κ. Γκρίτζαλης έκανε διάκριση μεταξύ νομότυπης παρακολούθησης από την ΕΥΠ και χρήσης κατασκοπευτικού λογισμικού. Η πρώτη περιορίζεται σε καταγραφή συνομιλιών, ενώ το Predator προσφέρει πλήρη πρόσβαση στη συσκευή: κάμερα, αρχεία, ζωντανή παρακολούθηση. Εξήγησε ότι, αν υπήρχε πραγματική επιχειρησιακή ανάγκη, η ΕΥΠ θα μπορούσε να στραφεί πρώτα στη νόμιμη παρακολούθηση και μόνο εφόσον έβρισκε κάτι ουσιώδες να αξιοποιούσε λογισμικό όπως το Predator, το οποίο ούτως ή άλλως αποτελεί δαπανηρό εργαλείο.

Σχολιάζοντας μαρτυρίες άλλων μελών της ΑΔΑΕ που υποστήριξαν ότι δεν βρέθηκε κανένα στοιχείο, ο μάρτυρας απάντησε ειρωνικά ότι τέτοιου είδους απόλυτα συμπεράσματα «είναι για βράβευση». Επιπλέον υπογράμμισε ότι κομβικό ζήτημα ήταν η απουσία εντολής ελέγχου για τους 92 στόχους της περιβόητης λίστας. Αν είχαν κατατεθεί στοιχεία για τον χρόνο λήψης των SMS από τα ενδεχόμενα θύματα, θα ήταν εφικτό να υπάρξει πληρέστερη διερεύνηση.

Αναφερόμενος στο τεχνικό σκέλος, τόνισε ότι σε τέτοιες υποθέσεις δεν έχει γνώση μόνο αυτός που στέλνει τα SMS, αλλά και η εταιρεία που υποστηρίζει το σύστημα Predator, αφού τα δεδομένα αποθηκεύονται και από το λογισμικό. Αυτό καθιστά το πρόβλημα πολύ πιο σοβαρό, ιδίως όταν στόχος μπορεί να είναι υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος, όπως υπουργός Εξωτερικών.

Κατά την εξέταση από την Εισαγγελέα, ο μάρτυρας εξήγησε ότι η πλατφόρμα αποστολής των μολυσμένων SMS βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη και απαιτούσε κανονική εγγραφή, γεγονός που κατά τη γνώμη του δείχνει ότι ο δράστης ήταν «άνετος και με θράσος», εφόσον δεν επέλεξε ανώνυμη υπηρεσία. Για τους πολίτες στους οποίους η ΑΔΑΕ απαντούσε ότι δεν είχε διαπιστωθεί παραβίαση, ανέφερε ότι η υπηρεσία ήταν δεσμευμένη από οδηγία του Αρείου Πάγου, η οποία δεν επέτρεπε ενημέρωση αν δεν υπήρχε απόδειξη παρακολούθησης.

Σε ό,τι αφορά το ΚΕΤΥΑΚ, σημείωσε πως οι μόνοι υπάλληλοι της ΕΥΠ που παρουσιάστηκαν ως εργάζομενοι εκεί ήταν η γραμματέας του διοικητή· οι υπόλοιποι ήταν προσωπικό του ίδιου του ΚΕΤΥΑΚ, το οποίο φαινόταν να βρίσκεται σε διαδικασία προετοιμασίας κάποιας υποδομής.

Ολοκληρώνοντας, ο μάρτυρας δήλωσε ότι η ΑΔΑΕ δεν αναζητούσε το ίδιο το λογισμικό Predator αλλά το φυσικό πρόσωπο που απέστειλε τα SMS. Το όνομα της Intellexa το έμαθαν από τον Τύπο και όλα τα στοιχεία που συγκέντρωσαν εστάλησαν επισήμως στην Εισαγγελία. Δεν επιβλήθηκαν κυρώσεις στην ΕΥΠ, λόγω αλλαγής στη σύνθεση της Ολομέλειας της ΑΔΑΕ.

Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε το σχόλιό του για την προπληρωμένη κάρτα που χρησιμοποιήθηκε στις αποστολές. Χαρακτήρισε αδιανόητο τον ισχυρισμό ότι κάποιος τρίτος πήρε την κάρτα και πραγματοποίησε αγορά χωρίς γνώση του κατόχου, επισημαίνοντας ότι «pin και κάρτα πάνε μαζί» και ότι τέτοιοι ισχυρισμοί δεν θα γίνονταν δεκτοί «ούτε σε προπτυχιακό επίπεδο». Ανέφερε μάλιστα πως διαφορετικά η Εθνική Τράπεζα θα έμοιαζε με «ξέφραγο αμπέλι», κάτι που η ίδια η τράπεζα είχε ήδη διαψεύσει επισήμως, επιβεβαιώνοντας ότι η ενεργοποίηση προπληρωμένων καρτών γίνεται μόνο με ταυτοποίηση μέσω SMS στον κάτοχο.