Νέα μελέτη ΚΕΦΙΜ: Πιο μεγάλοι αλλά πιο κατανοητοί ελληνικοί νόμοι –  Τα ισχυρά σημεία και οι αδυναμίες

Μια εκτενής συγκριτική μελέτη του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ) ρίχνει φως στην ποιότητα της ελληνικής νομοθέτησης, αναδεικνύοντας τόσο πρόοδο όσο και βαθιές παθογένειες του συστήματος παραγωγής νόμων στη χώρα. Η ανάλυση, με τίτλο «Η ποιότητα της νομοθέτησης στην Ελλάδα και την Ε.Ε.», εξετάζει 190 ελληνικούς νόμους και 61 Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης την τριετία 2022–2024 και καταγράφει κρίσιμες αποκλίσεις σε δείκτες έκτασης, γλωσσικής σαφήνειας, διαβούλευσης και ανάλυσης συνεπειών.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι ελληνικοί νόμοι είναι πιο εκτενείς σε άρθρα και σελίδες, αλλά ταυτόχρονα χρησιμοποιούν απλούστερη γλώσσα από τις ευρωπαϊκές Οδηγίες. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα εμφανίζει υψηλό ποσοστό τυπικής συμμόρφωσης στη δημόσια διαβούλευση και στην υποχρεωτική έκθεση συνεπειών, αλλά υπολείπεται συντριπτικά στη διάρκεια της διαβούλευσης και, κυρίως, στην ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων των ρυθμίσεων.

Η μελέτη καταγράφει ότι ο μέσος ελληνικός νόμος την περίοδο 2022–2024 είχε 54 άρθρα και 60 σελίδες, όταν οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές Οδηγίες κυμαίνονταν στις 25 σελίδες και 49 άρθρα. Παρά τη μεγαλύτερη έκταση, η ελληνική νομοθεσία χρησιμοποιεί σαφέστερο λόγο: κάθε πρόταση περιλαμβάνει κατά μέσο όρο 24 λέξεις, έναντι 36 λέξεων στα ευρωπαϊκά κείμενα.

Η πιο «ανάλαφρη» γλωσσική δομή των ελληνικών νόμων θεωρείται θετική, καθώς διευκολύνει κατανόηση και εφαρμογή. Ωστόσο, η μελέτη σημειώνει ότι το 2024 παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της γλωσσικής πολυπλοκότητας στα ελληνικά νομοθετήματα, τάση που πλησιάζει τα επίπεδα της ΕΕ.

Περισσότερες διαβουλεύσεις, αλλά σε χρόνο-εξπρές

Στο επίπεδο της διαβούλευσης, η Ελλάδα εμφανίζει θετικά στοιχεία μόνο τυπικά: το 64% των ελληνικών νόμων τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση, έναντι 56% των ευρωπαϊκών Οδηγιών. Το ουσιαστικό πρόβλημα βρίσκεται στη διάρκεια:

• 16 ημέρες μέσος χρόνος διαβούλευσης για έναν ελληνικό νόμο
• 95 ημέρες για μια ευρωπαϊκή Οδηγία

Ο χρόνος που παρέχεται στους πολίτες και τους φορείς χαρακτηρίζεται από τη μελέτη ως ανεπαρκής, λειτουργώντας συχνά εις βάρος της ουσιαστικής συμμετοχής.

Μόνο 1 στις 10 με ποσοτικά στοιχεία

Η πιο ηχηρή αδυναμία του ελληνικού συστήματος εντοπίζεται στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης (ΑΣΡ). Παρότι το 77% των ελληνικών νόμων συνοδεύεται από σχετική έκθεση —ποσοστό εντυπωσιακά υψηλότερο από το 62% των Οδηγιών της ΕΕ— οι ποσοτικές εκτιμήσεις είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Μόλις το 10% των ελληνικών εκθέσεων προσδιορίζει ποσοτικά τις συνέπειες των ρυθμίσεων. Στην ΕΕ, το ποσοστό αυτό φτάνει στο 65%.

Η έλλειψη αριθμητικών δεδομένων υπονομεύει την τεκμηρίωση της νομοθέτησης και δυσχεραίνει τον έλεγχο κόστους, αποτελεσματικότητας και επιπτώσεων κάθε ρύθμισης.

Προτάσεις για βαθιές αλλαγές

Η μελέτη του ΚΕΦΙΜ διατυπώνει σειρά παρεμβάσεων που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη νομοπαρασκευαστική διαδικασία, όπως:

• απλοποίηση της γλώσσας όλων των νόμων από ειδική επιτροπή
• μείωση της έκτασης των νομοσχεδίων με αποφυγή άσχετων διατάξεων
• υποχρεωτική δημόσια διαβούλευση όλων των νομοσχεδίων
• αύξηση του χρόνου διαβούλευσης στις 4 εβδομάδες, με ειδική πρόβλεψη για περιόδους αργιών
• αναθεώρηση του Υποδείγματος Ανάλυσης Συνεπειών Ρύθμισης με ενσωμάτωση υποχρεωτικών ποσοτικών πεδίων (οικονομικά, περιβαλλοντικά, διοικητικά βάρη).

«Χρειαζόμαστε πιο κατανοητά νομοθετήματα και ουσιαστική διαβούλευση»

Ο επικεφαλής ερευνών του ΚΕΦΙΜ και συντάκτης της μελέτης, Κωνσταντίνος Σαραβάκος, υπογραμμίζει ότι παρά την πρόοδο της τελευταίας δεκαετίας, η ουσία της καλής νομοθέτησης παραμένει προκλητικά προβληματική:

«Η διαβούλευση παραμένει από τις συντομότερες στην ΕΕ και οι ποσοτικές εκτιμήσεις στις εκθέσεις συνεπειών συχνά απουσιάζουν. Για να ενισχυθεί η ποιότητα των ρυθμίσεων –του λειτουργικού συστήματος της κοινωνίας μας– χρειάζονται συνοπτικότερα και ακόμη πιο κατανοητά νομοθετήματα, ουσιαστική διαβούλευση και συστηματική παρουσίαση των ποσοτικών εκτιμώμενων συνεπειών».

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Η ΜΕΛΕΤΗ

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr