Παρίσταμαι διά του… ΑΙ: H δικηγορία στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης – Μπορεί η μηχανή να αντικαταστήσει τον δικηγόρο;
Γιατί η νομική επιστήμη επιβάλλεται να συνεχίσει «να χτυπά σε ανθρώπινη καρδιά»- Η πρώτη απόφαση στην Ιταλία κατά δικηγόρου για χρήση του ΑΙ - Δ. Βερβεσός: Η απονομή δικαίου απαιτεί ανθρώπινη εμπλοκή
freepik Η τεχνητή νοημοσύνη έχει ήδη εισβάλει δυναμικά στην καθημερινότητα των δικηγόρων, μεταμορφώνοντας τον τρόπο που αναζητούν τη νομολογία, οργανώνουν τη δουλειά τους και προετοιμάζουν τις υποθέσεις τους. Ωστόσο, την ώρα που η Τεχνητή Νοημοσύνη συνεχώς αυτοβελτιώνεται στη νομική επιστήμη, την ίδια στιγμή αγγίζει όρια που η Δικαιοσύνη έχει θέσει εδώ και αιώνες. Η απονομή δικαίου δεν είναι μια σειρά τεχνικών ενεργειών, αλλά μια σύνθετη διαδικασία κρίσης που απαιτεί εμπειρία, ηθική ευαισθησία και κατανόηση της ανθρώπινης φύσης.
Δ. Βερβεσός: Η απονομή δικαίου απαιτεί ανθρώπινη εμπλοκή
Χαρακτηριστικό ως προς αυτό είναι άρθρο του προέδρου της Ολομέλειας των Προέδρων Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, Δημήτρη Βερβεσού. «Όταν στρέφουμε το βλέμμα στη Δικαιοσύνη, απαιτούνται προσεκτικές σταθμίσεις. Η απονομή του δικαίου δεν αποτελεί μια σειρά τεχνικών πράξεων με μαθηματικά χαρακτηριστικά, αλλά μια σύνθετη νοητική διαδικασία που συγκροτεί τον υπαγωγικό (δικανικό) συλλογισμό. Απαιτεί την αξιολόγηση αντικρουόμενων αποδεικτικών μέσων, την ερμηνεία κανόνων δικαίου και την εφαρμογή αόριστων νομικών εννοιών, όπως η αναλογικότητα, η επιείκεια, τα χρηστά ήθη και η καλή πίστη», γράφει (εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ») ο κ. Βερβεσός και τονίζει:
«Τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να είναι υποβοηθητικά στην απονομή της δικαιοσύνης, τόσο για το έργο των δικαστών, όσο και για εκείνο των δικηγόρων. Ενδεικτικά μπορεί κανείς να αναφέρει την οργάνωση του γραφείου, την έρευνα της νομολογίας, τον έλεγχο τυχόν σφαλμάτων επί κειμένων και πλείονες λειτουργίες αυτοματοποίησης, που όμως δεν άπτονται του πυρήνα της δικανικής και δικηγορικής πράξης. Διότι στην καρδιά κάθε δικαστικής απόφασης και δικηγορικής πράξης χτυπά ο παλμός της ανθρώπινης σκέψης και της δικαιοσύνης. Δεν είναι τυχαίο ότι η Θέμιδα, παρότι “τυφλή” προκειμένου να είναι αμερόληπτη, παραμένει βαθιά ανθρώπινη – μια θεά που κρατά τη ζυγαριά της δικαιοσύνης με ανθρώπινα χέρια. Αυτή η ανθρώπινη διάσταση της δικαιοσύνης δεν είναι αδυναμία – είναι η μεγαλύτερη δύναμή της. Γιατί μόνο ένας άνθρωπος μπορεί να κατανοήσει πραγματικά έναν άλλο άνθρωπο, να σταθμίσει τις λεπτές αποχρώσεις και τα κίνητρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, και εν τέλει να υπερασπιστεί έναν διάδικο ή να τάμει μια δικαστική διαφορά, επιδιώκοντας μεν την πιστή εφαρμογή του νόμου, αλλά πάντοτε με την επικουρία της σοφίας, της επιείκειας και, πάνω απ’ όλα, της ανθρώπινης ενσυναίσθησης, ex aequo et bono».
Το περιστατικό της Φλωρεντίας
Όπως εξηγεί ο κ. Καρούζος, ο δικηγόρος της εναγόμενης και αντίπαλης πλευράς κατηγόρησε τον συνήγορο του ενάγοντα για παραπλανητική τακτική, παραπλάνηση των δικαστικών αρχών και ζήτησε την επιβολή κυρώσεων για δόλο ή βαριά αμέλεια. Από την άλλη πλευρά, ο δικηγόρος του ενάγοντα ισχυρίστηκε ότι οι «ανύπαρκτες» αποφάσεις που τελικώς χρησιμοποιήθηκαν προς ισχυροποίηση των αγωγικών ισχυρισμών, προέκυψαν μετά από σχετική αναζήτηση δεδομένων συνεργάτιδάς του, με εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης ChatGPT και έγιναν χωρίς ο ίδιος να γνωρίζει την χρήση του εργαλείου και επομένως χωρίς ο ίδιος να κάνει σχετικό έλεγχο εγκυρότητας, ως όφειλε. Μάλιστα, ισχυρίστηκε ενώπιον των δικαστικών αρχών, ότι ουδεμία πρόθεση εξαπάτησης είχε και ότι το περιστατικό συνέβη λόγω αβλεψίας. Παραδεχόμενος την παράλειψη ελέγχου, ζήτησε οι επίμαχες αναφορές να διαγραφούν από τη δικογραφία, εκτιμώντας ότι η υπερασπιστική του γραμμή, ήταν ήδη θεμελιωμένη και επαρκώς τεκμηριωμένη.
Το δικαστήριο, αναγνώρισε την αμέλεια, υπογραμμίζοντας τη σοβαρότητα μη επαλήθευσης των πηγών, αλλά δεν διαπίστωσε πρόθεση εξαπάτησης, καθώς οι «ανύπαρκτες αποφάσεις», δεν επηρέασαν την ουσία της απόφασης. Ωστόσο, το δικαστήριο εισήγαγε για πρώτη φορά τον όρο «ψευδαισθήσεις της τεχνητής νοημοσύνης» καθώς, όπως λέχθηκε, τα συγκεκριμένα δεδομένα, όχι μόνο ήταν αναληθή και ανύπαρκτα, αλλά πέραν αυτού η τεχνητή νοημοσύνη, μετά την σχετική αναζήτηση της συνεργάτιδας του πληρεξούσιου δικηγόρου, κατασκεύασε νομικά δεδομένα με τόση «αυτοπεποίθηση» και παρήγαγε ανύπαρκτο νομικό προηγούμενο, το οποίο παραλίγο να επηρεάσει τη δικαστική κρίση.
Το ευρωπαϊκό πλαίσιο
Το Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Δικηγορικών Συλλόγων (CCBE) δημοσίευσε τον προηγούμενο μήνα (Οκτώβριος 2025) έναν οδηγό για χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης από νομικούς. Στον οδηγό αναγνωρίζονται τα οφέλη (ταχύτερη ανάλυση νομολογίας, βελτίωση πρόσβασης στη δικαιοσύνη) αλλά προειδοποιεί για σοβαρούς κινδύνους: παραβίαση προσωπικών δεδομένων, ψευδείς νομικές πληροφορίες, μεροληψία και απώλεια επαγγελματικής ανεξαρτησίας.
Το CCBE υπογραμμίζει ότι οι δικηγόροι πρέπει να διατηρούν επαγγελματική επάρκεια, ανεξαρτησία και σεβασμό στο απόρρητο, επαληθεύοντας κάθε αποτέλεσμα Τεχνητής Νοημοσύνης και ενημερώνοντας τους πελάτες τους για χρήση τέτοιων εργαλείων. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να είναι ισχυρός σύμμαχος, αλλά μόνο με διαφάνεια και υπευθυνότητα, επισημαίνεται.
Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr
