Πατάει… γκάζι το ΣτΕ: Μειώθηκε κατά 204 ημέρες ο χρόνος περαίωσης υποθέσεων – Αυξήθηκε κατά 12,51% το ποσοστό εκκαθάρισης

Σημαντικές επιδόσεις καταγράφει το Συμβούλιο της Επικρατείας ως προς την αποδοτικότητά του στο χρόνο περαίωσης υποθέσεων και στην εκκαθάριση αυτών. Αυτό αποτυπώνεται στην Ετήσια Έκθεση για το 2024 που δόθηκε στη δημοσιότητα, όπου ο χρόνος περαίωσης υποθέσεων από 1.170,14 ημέρες το έτος 2020 κατέβηκε στις 966,14 ημέρες, ενώ το ποσοστό εκκαθάρισης υποθέσεων από 118,34% για το έτος 2020 εκτινάχθηκε στο 130,85%.

«Από την επισκόπηση των στοιχείων φαίνεται βελτίωση στην απόδοση του Δικαστηρίου, γεγονός που οφείλεται στη διαρκή προσπάθεια δικαστών και υπαλλήλων προς επίτευξη της άριστης ισορροπίας μεταξύ ποιότητας και ποσότητας» αναφέρει ο Πρόεδρος του ΣτΕ, Μιχαήλ Πικραμένος.

Στη διάρκεια του 2024, το Ανώτατο Δικαστήριο δέχθηκε 3.050 υποθέσεις ενδίκων μέσων και βοηθημάτων. Ειδικότερα, κατατέθηκαν στο ΣτΕ 1.244 αιτήσεις ακυρώσεως, 1.313 αιτήσεις αναιρέσεως (631 διοικητικών αρχών και 682 ιδιωτών), 293 εφέσεις (106 διοικητικών αρχών και 187 ιδιωτών) και άλλες 200 που αφορούσαν λοιπά ένδικα βοηθήματα.

Παράλληλα, το ΣτΕ επεξεργάστηκε 136 Προεδρικά Διατάγματα, εκ των οποίων η μερίδα του λέοντος αφορούσε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (50 Π.Δ.), ενώ ακολουθούν το υπουργείο Εσωτερικών (21), το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη (10), το υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού (10) και το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (8).

Έμφαση δίνεται στην Έκθεση στην αποτελεσματική δικαστική προστασία. «Το δικαίωμα στην δικαστική προστασία είναι απόλυτο και συνίσταται στην απρόσκοπτη πρόσβαση του προσώπου στις δικαστικές αρχές, σε συνθήκες αμεροληψίας και ισότητας των όπλων, με σεβασμό στα δικαιώματα του προσώπου που διεκδικεί ή καλείται να υπερασπιστεί τον εαυτό του και να άρει ένα άδικο αποτέλεσμα που επήλθε σε έννομη σχέση είτε ιδιωτικού, είτε διοικητικού, είτε ποινικού δικαίου» σημειώνεται.

Και όπως τονίζεται: «Το Συμβούλιο της Επικρατείας, είτε ερμηνεύοντας τις ρυθμίσεις που τέθηκαν ενώπιόν του, στο πλαίσιο του δικαστικού ελέγχου για τη διασφάλιση της νομιμότητας της διοικητικής δράσης, είτε λειτουργώντας δικαιοπλαστικά, θωράκισε το δικαίωμα αυτό».

Στην Έκθεση εκτενής αναφορά γίνεται και στη νομολογία του 2024, όπου περιλαμβάνονται αποφάσεις σχετικές με τομείς όπως φορολογία και Σύνταγμα, έλεγχος ορθολογικής οργάνωσης και στελέχωσης της δημόσιας διοίκησης, κοινωνική ασφάλιση, προστασία οικιστικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος – Ιδιαίτερα πολεοδομικά καθεστώτα, ισότητα και αξιοκρατία καθώς και δικαίωμα στην εκπαίδευση.

Έμφαση στην ενημέρωση

Ιδιαίτερο κεφάλαιο της Έκθεσης τιτλοφορείται «Μπορεί (ακόμα) ο Δικαστής να μιλά μόνο με τις αποφάσεις του;». Σε αυτό επισημαίνεται πως «η στοχευμένη παραπληροφόρηση, οι διαρροές και η απουσία θεσμικής ενημέρωσης οδηγούν σε μακροπρόθεσμη απαξίωση του θεσμού της Δικαιοσύνης και εν τέλει σε υπονόμευση του κράτους δικαίου» και για το λόγο αυτό τονίζεται: «Καθίσταται σαφές από τα παραπάνω ότι ο καιρός που οι δικαστές μιλούσαν μόνο μέσω των αποφάσεών τους έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Η επαφή με την κοινωνία και η παροχή έγκυρης ενημέρωσης για το δικαστικό έργο, με τους αυτονόητους περιορισμούς που η ιδιαιτερότητα του λειτουργήματος επιβάλλει, πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα».

Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται αναφορά στην καθιέρωση εκπροσώπου Τύπου στα Ανώτατα Δικαστήρια. «Ο θεσμός του εκπροσώπου τύπου όχι μόνο δεν έρχεται σε σύγκρουση με την ανεξαρτησία των δικαστών, αλλά, αντίθετα, την προστατεύει. Θωρακίζει το δικαστικό σώμα απέναντι σε επικοινωνιακές κρίσεις και ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη Δικαιοσύνη» αναφέρεται και προστίθεται πως «ο εκπρόσωπος τύπου, με τα σωστά εργαλεία και την αναγκαία υποστήριξη, μπορεί να εξασφαλίσει ότι η Δικαιοσύνη θα ακούγεται με σεβασμό, σαφήνεια και αξιοπιστία».

Αιχμές για καθήκοντα εκτός αρμοδιότητας

Κριτική ασκείται στην Ετήσια Έκθεση για τα πρόσθετα καθήκοντα των δικαστών του ΣτΕ, που πολλές φορές δεν άπτονται των αρμοδιοτήτων τους. «Οι δικαστές του Συμβουλίου της Επικρατείας, πέρα από την άσκηση των βασικών δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων τους, επιβαρύνονται με έναν πολύ μεγάλο αριθμό προσθέτων καθηκόντων, για την διεκπεραίωση των οποίων απαιτείται ιδιαίτερα μεγάλη προσπάθεια και πολύς χρόνος. Σε αυτά απασχολείται το σύνολο των δικαστών του ΣτΕ, οι οποίοι, σε ποσοστό άνω του 90%, δεν λαμβάνουν καμία πρόσθετη αμοιβή και δεν έχουν καμία απαλλαγή από τα κύρια καθήκοντά τους» .

Υπογραμμίζεται όμως πως «αντιθέτως, μεγάλο μέρος από τα πρόσθετα καθήκοντα εκφεύγουν εντελώς των αρμοδιοτήτων αλλά και των ειδικότερων γνώσεων των δικαστών του ΣτΕ και ασκούνται προκειμένου να καλυφθούν η ιδιαίτερα μεγάλη έλλειψη που υπάρχει στη δικαιοσύνη σε υποστηρικτικό προσωπικό (η αναλογία δικαστών/δικαστικών υπαλλήλων είναι αυτή τη στιγμή λίγο πάνω από 1/1, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος αγγίζει το 1/3) καθώς και άλλες ανεπάρκειες της κρατικής μηχανής».

Τομείς δράσης του ΣτΕ

Αναλυτικά κεφάλαια περιέχει η Έκθεση για τις παρεμβάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου σε συγκεκριμένους τομείς. Ένας από αυτούς είναι η «διοικητική διαδικασία και σύγχρονες τεχνολογίες στην πρόσφατη νομολογία».

Όπως αναφέρεται «το Δικαστήριο είχε την ευκαιρία να θέσει τα όρια του δικαστικού ελέγχου κατά την εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών στη διοικητική διαδικασία» και μεταξύ των αποφάσεων περιλαμβάνονται η υποχρέωση της διοικήσεως να αιτιολογεί τις ατομικές αποφάσεις της, η συνταγματικότητα του νομικού πλαισίου για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, καθώς και η πρόβλεψη για πλήρη δημοσίευση όχι μόνον των τυπικών νόμων αλλά και όλων των κανονιστικών διοικητικών πράξεων, ως συστατικό στοιχείο του κύρους τους, καθώς και η επιβολή υποχρέωσης ανάρτησης στο διαδίκτυο των κανονιστικών πράξεων των οργάνων διοίκησης των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών που λειτουργούν με τη μορφή νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου.

Επίσης, μνεία γίνεται στις «διαφορές κατά το προσυμβατικό στάδιο στη νομολογία του 2024». Στο πλαίσιο αυτό – λέει η Έκθεση – «στις αρμοδιότητες του Συμβουλίου της Επικρατείας ανήκει και η παροχή δικαστικής προστασίας προς επίλυση των διαφορών που αναφύονται κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, υψηλού οικονομικού αντικειμένου, ήτοι εκτιμώμενης αξίας άνω των 15.000.000 ευρώ, καθώς και δημοσίων συμβάσεων παραχώρησης έργων και υπηρεσιών».

Έτσι, το 2024 υπήρξαν αποφάσεις με τις οποίες για παράδειγμα έκρινε ότι «η νομοθετική ρύθμιση, με την οποία θεσπίζεται συγκεκριμένο χρονικό όριο υποβολής παραίτησης από την προδικαστική προσφυγή (δέκα ημέρες από την κατάθεση αυτής), ως προϋπόθεση προκειμένου να επιστραφεί στον προσφεύγοντα το ποσό του παραβόλου, δεν είναι συμβατή με διατάξεις του ενωσιακού δικαίου».

Παράλληλα, σε παρέμβασή του αποφάνθηκε πως «οι αναθέτουσες αρχές και οι αναθέτοντες φορείς στην περίπτωση που προκηρύσσουν διαγωνιστική διαδικασία ανάθεσης συμβάσεων παραχώρησης έργων και υπηρεσιών, όπως εν προκειμένω λιμενικών υπηρεσιών συλλογής και διαχείρισης στερεών αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου των πλοίων, εκτιμώμενης αξίας κάτω των 5.225.000 ευρώ, μπορούν μεν να οργανώνουν «ελεύθερα» τη σχετική διαδικασία προσφεύγοντας, μεταξύ άλλων, και στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, πλην όμως η άσκηση της ευχέρειας αυτής πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς, με την παράθεση και τεκμηρίωση των συγκεκριμένων λόγων επείγοντος που επιβάλλουν την προσφυγή στην εν λόγω εξαιρετική διαδικασία».

Περαιτέρω, το Δικαστήριο απεφάνθη ότι «η μη διεξαγωγή δημόσιας συνεδρίασης ενώπιον της Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.), ήτοι της διοικητικής αρχής η οποία έχει επιφορτισθεί με την εξέταση διοικητικών προσφυγών στις διαφορές που ανακύπτουν κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης συμβάσεων δημοσίων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, δεν παραβιάζει την αρχή της φανερής δράσης της Διοίκησης, λαμβανομένου υπόψη ότι η διαδικασία ενώπιον της ως άνω διοικητικής αρχής καλύπτεται από πλέγμα διαδικαστικών εγγυήσεων (διεξαγωγή ακρόασης ενώπιον του Κλιμακίου κατόπιν αίτησης του προσφεύγοντος ή του παρεμβαίνοντος ή της αναθέτουσας αρχής, ανάρτηση των αποφάσεων στην ιστοσελίδα της αρχής κ.ά.), ενώ, εξάλλου, είναι συμβατή με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) περί δίκαιης δίκης, διότι εν τέλει η νομιμότητα των πράξεών της υπόκειται στον πλήρη δικαστικό έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας».

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Η ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr