Αποκάλυψη: Ο Εισαγγελέας Εφετών θα έχει δικαίωμα να ζητήσει την προφυλάκιση κατηγορούμενου που αφέθηκε ελεύθερος με όρους από ανακριτή

Ραγδαίες αλλαγές φαίνεται να φέρνει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης που συζητείται από σήμερα στη Βουλή όσον αφορά στα ζητήματα της προσωρινής κράτησης μετά από ανάκριση. Η αλλαγή αυτή προφανώς συνδέεται με την υπόθεση της Πολεοδομίας της Ρόδου και την απελευθέρωση με όρους των κατηγορουμένων που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων.

Με την προσθήκη στο άρθρο 290 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αλλάζει ριζικά η διαδικασία της έκδοσης απόφασης επί της προσωρινής κράτησης, καθώς αυτή θα μπορεί να κριθεί από τον Εισαγγελέα Εφετών ως εποπτεύοντα την ανάκριση. Εν ολίγοις, για πρώτη φορά, αν ένας κατηγορούμενος αφεθεί ελεύθερος με περιοριστικούς όρους και ο εισαγγελέας Εφετών διαφωνήσει μετά από μελέτη της δικογραφίας, τότε μπορεί πλέον να ζητήσει με προσφυγή του από το Συμβούλιο Εφετών  την προφυλάκισή του ή τον κατ’ οίκον περιορισμό του.

Η αιτιολογική έκθεση

Χαρακτηριστικά στην αιτιολογική έκθεση αναφέρεται πως «…επιδιώκεται ο Εισαγγελέας Εφετών που έχει την ανώτατη εποπτεία της ανάκρισης σύμφωνα με το άρθρο 32 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας να έχει το δικαίωμα άσκησης προσφυγής ενώπιον του συμβουλίου εφετών, στις περιπτώσεις που, ενώ μετά το πέρας της απολογίας και με σύμφωνη γνώμη του εισαγγελέα πρωτοδικών, επιβάλλονται στον κατηγορούμενο με διάταξη του ανακριτή περιοριστικοί όροι, εντούτοις από τη μελέτη των στοιχείων της δικογραφίας ο Εισαγγελέας Εφετών διαφωνεί με την επιβολή τους. Τούτο μπορεί να συμβαίνει, δεδομένου ότι ο Εισαγγελέας Εφετών θεωρεί ότι δεν επαρκούν οι περιοριστικοί όροι για την …αποτροπή του κινδύνου τέλεσης νέων εγκλημάτων και η διασφάλιση ότι εκείνος στον οποίο επιβλήθηκαν περιοριστικοί όροι θα παραστεί οποτεδήποτε στην ανάκριση ή στο δικαστήριο και θα υποβληθεί στην εκτέλεση της απόφασης. Αντιθέτως, μπορεί να συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την επιβολή σε βάρος του κατηγορούμενου κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση».

Η διάταξη

Συγκεκριμένα, με την ισχύουσα σήμερα διατύπωση του άρθρου 290 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας δινόταν η δυνατότητα στον κατηγορούμενο να καταθέσει προσφυγή ενώπιον του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών μετά την απόφαση του ανακριτή και εισαγγελέα για προσωρινή κράτηση.

Πλέον, όμως, δίνεται η δυνατότητα στον εισαγγελέα Εφετών να προσφύγει ενώπιον του Συμβουλίου Εφετών όχι στην περίπτωση κατά την οποία ο κατηγορούμενος κρίθηκε προσωρινά κρατούμενος αλλά στην περίπτωση στην οποία αφέθηκε ελεύθερος.

Μια τέτοια περίπτωση θυμίζει η υπόθεση με το σκάνδαλο στην Πολεοδομία Ρόδου, η οποία μονοπώλησε επί μέρες τη δικαστική επικαιρότητα μετά την παρέμβαση της προέδρου του Αρείου Πάγου, Ιωάννας Κλάπα, η οποία ζήτησε τον πειθαρχικό έλεγχο των δικαστικών αρχών Ρόδου που αποφάσισαν να αφεθούν ελεύθεροι οι εμπλεκόμενοι στο κύκλωμα μετά τις απολογίες τους. Η παρέμβαση Κλάπα προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων από δικαστές, εισαγγελείς και δικηγόρους, με τους τελευταίους να έχουν ζητήσει τον πειθαρχικό έλεγχό της από τον υπ. Δικαιοσύνης.

Kωνσταντίνος Γώγος: Κλονίζεται δυναμικά η διαδικασία της ανάκρισης

Ο ποινικολόγος Κωνσταντίνος Γώγος / Credit: dikastiko.gr

Όπως εξηγεί στο dikastiko.gr o ποινικολόγος και μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Ποινικολόγων και Μαχόμενων Δικηγόρων, Κωνσταντίνος Γώγος, το νέο νομοσχέδιο έρχεται να αλλάξει ριζικά τη διαδικασία της έκδοσης απόφασης επί της προσωρινής κράτησης και δη στις περιπτώσεις που επιβάλλονται περιοριστικοί όροι.

Συγκεκριμένα, προστίθεται στο άρθρο 290 ΚΠΔ η παρ. 4Α με το κάτωθι περιεχόμενο:

4Α. Ειδικά όταν επιβάλλονται, με διάταξη του ανακριτή πλημμελειοδικών και με σύμφωνη γνώμη του εισαγγελέα πρωτοδικών, στον κατηγορούμενο μετά την απολογία του, περιοριστικοί όροι, ο εισαγγελέας εφετών, αφού ζητήσει αντίγραφα της δικογραφίας και κρίνει πως με βάση τα στοιχεία της υπόθεσης, συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για να επιβληθεί στον κατηγορούμενο κατ’ οίκον περιορισμός με ηλεκτρονική επιτήρηση ή προσωρινή κράτηση, έχει δικαίωμα, εντός προθεσμίας πέντε (5) ημερών από την έκδοση της διάταξης, να ασκήσει προσφυγή ενώπιον του συμβουλίου εφετών, το οποίο αποφασίζει εντός προθεσμίας πέντε (5) ημερών, για τη διατήρηση των όρων ή την αντικατάστασή τους με κατ’ οίκον 40 περιορισμό με ηλεκτρονική επιτήρηση ή προσωρινή κράτηση, διατάσσοντας ταυτόχρονα την έκδοση σε βάρος του κατηγορουμένου εντάλματος σύλληψης.

Το συγκεκριμένο άρθρο έρχεται να κλονίσει δυναμικά την όλη διαδικασία της ανακρίσεως καθώς και τη μέχρι σήμερα ανέλεγκτη κρίση των αποφάσεων επί της προσωρινής κράτησης του κατηγορουμένου από τον ανακριτή και τον εισαγγελέα.

Μοναδική περίπτωση ελέγχου αυτής της κρίσης είχε το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών και αυτό αποκλειστικά και μόνο στην περίπτωση κατά την οποία ο κατηγορούμενος είχε κριθεί προσωρινά κρατούμενος, με αποτέλεσμα να έχει τη δυνατότητα προσφυγής προκειμένου να επανεξεταστεί το θέμα της προσωρινής κράτησης από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών.

Ωστόσο, το καινούριο άρθρο έρχεται να αλλάξει αυτή τη διαδικασία δίνοντας τη δυνατότητα πλέον στον εισαγγελέα Εφετών να προσφύγει ενώπιον του Συμβουλίου Εφετών όχι στην περίπτωση κατά την οποία ο κατηγορούμενος κρίθηκε προσωρινά κρατούμενος αλλά στην περίπτωση στην οποία αφέθηκε ελεύθερος.

Η συγκεκριμένη διάταξη αποτελεί μεγάλη ανατροπή στην όλη διαδικασία της ανάκρισης:

Πρώτον καθώς πλέον την υπόθεση ελέγχει ο εισαγγελέας Εφετών καταργώντας στην πραγματικότητα το ανέλεγκτο και αναλαμβάνοντας κρίση επί του συνόλου των προσωρινών κρατήσεων ή όχι.

Δεύτερον πλέον αρμοδιότητα έχει το Συμβούλιο Εφετών, ήτοι ανώτεροι δικαστές από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών, όπως και ο ανακριτής ο οποίος είναι πρόεδρος Πρωτοδικών.

Τρίτον και σημαντικότερο δίνεται πλέον η δυνατότητα ελέγχου της δικαστικής κρίσης όσον αφορά την προσωρινή κράτηση ωστόσο γεννάται η εξής απορία. Ο εισαγγελέας Εφετών έχει τη δυνατότητα να προσφύγει ενώπιον του δικαστικού συμβουλίου και μάλιστα ενώπιον του Συμβουλίου Εφετών στην περίπτωση στην οποία ο κατηγορούμενος δεν κρατηθεί. Ωστόσο η συγκεκριμένη διάταξη δεν αναφέρει το αντίθετο. Δηλαδή δεν υπάρχει περίπτωση ο ανακριτής και εισαγγελέας να σφάλλουν κατά την προσωρινή κράτηση του κατηγορουμένου, με αποτέλεσμα να υπάρχει η δυνατότητα του εισαγγελέα Εφετών να κρίνει διαφορετικά; Σε πόσες περιπτώσεις άνθρωποι προφυλακίστηκαν και εν τέλει αθωώθηκαν; Δε θα έπρεπε η κάμψη του ανέλεγκτου να περιλαμβάνει και το λάθος σε περίπτωση επιβολής προσωρινής κράτησης;

Γεννάται επομένως εύλογα το ερώτημα: Ποια η σκοπιμότητα της συγκεκριμένης διάταξης αφού δεν διασφαλίζει τη νομιμότητα αλλά επιβεβαιώνει τη δυνατότητα προφυλάκισης ακόμα και όταν ήδη δύο διαφορετικά πρόσωπα, ένας δικαστής και ένας εισαγγελέας, έχουν κρίνει διαφορετικά;

Γεννάται, δε, απορία για το πώς θα ολοκληρώνεται αυτή η διαδικασία αφού καθίσταται ως χρόνος ολοκλήρωσης το πενθήμερο με διαβίβαση της δικογραφίας. Ωστόσο είναι σε όλους γνωστό ότι τα Πρωτοδικεία είναι πολύ περισσότερα από τα Εφετεία, με αποτέλεσμα η δικογραφία στην πραγματικότητα εντός 5 ημερών να πρέπει να διαβιβαστεί στην Εισαγγελία Εφετών, ο εισαγγελέας Εφετών να διαβάσει και να μελετήσει τη δικογραφία και αφού ολοκληρωθεί αυτό να προλάβει να εκδώσει ένταλμα και να στείλει δικογραφία ενώπιον του Συμβουλίου Εφετών. Πράγμα το οποίο θα γεννήσει δικονομικά ατοπήματα αφού στην πραγματικότητα είναι ανέφικτο να γίνει η διαβίβαση της δικογραφίας σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Δεν θα ήθελα να πιστεύω ότι παρά τη ρητή διατύπωση του νόμου περί διαβίβασης της δικογραφίας θα διαβιβάζεται αποκλειστικά και μόνο το διαβιβαστικό της αστυνομίας.

Τέλος, αξίζει στο σημείο αυτό να αναφέρει κανείς πως έλεγχο των δικαστικών αποφάσεων έχουμε στα πρωτόδικα δικαστήρια πράγματι με την άσκηση έφεσης από τον εισαγγελέα Εφετών. Όμως σε αυτή την περίπτωση παραπέμπεται η υπόθεση χωρίς να αλλοιώνεται το αποτέλεσμα της δικαστικής απόφασης. Εδώ με αυτή τη διάταξη καταργείται η απόφαση του ανακριτή με την έκδοση εντάλματος. Δηλαδή με μόνη την άσκηση προσφυγής από ένα μόνο πρόσωπο, τον εισαγγελέα Εφετών. Επομένως ένας άνθρωπος προφυλακίζεται με μόνη την άσκηση προσφυγής ακόμα και αν αυτή είναι λαθεμένη, πολύ πριν κριθεί η ουσία αυτής από το δικαστικό συμβούλιο.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr