Ψηφιακό «άβατο» στις επικοινωνίες δικηγόρου – κατηγορούμενου: Το ΕΔΔΑ υψώνει τείχος προστασίας στα δεδομένα των κινητών τηλεφώνων

Μια κομβικής σημασίας απόφαση εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), αποσαφηνίζοντας ότι η εμπιστευτικότητα των επικοινωνιών δικηγόρου-πελάτη καλύπτει και τα δεδομένα που βρίσκονται αποθηκευμένα σε κινητά τηλέφωνα και tablet, επιβάλλοντας στα κράτη τη θέσπιση σαφών διαδικασιών διαλογής του υλικού.

Η υπόθεση Černý κ.α. κατά Τσεχικής Δημοκρατίας (απόφαση 18.12.2025) αφορούσε την κατάσχεση ηλεκτρονικών συσκευών από την οικία κατηγορουμένου στο πλαίσιο έρευνας για οικονομικά αδικήματα. Κατά την ψηφιακή ανάλυση των συσκευών, οι αρχές εξήγαγαν το σύνολο των δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της επικοινωνίας του κατηγορουμένου με τους πέντε συνηγόρους του. Παρά τις ενστάσεις των δικηγόρων, οι οποίοι επισήμαναν ότι το υλικό περιλάμβανε σημειώσεις στρατηγικής και προσχέδια δικογράφων, τα δεδομένα ενσωματώθηκαν στη δικογραφία, καθιστώντας τα προσβάσιμα στην εισαγγελική αρχή και τους συγκατηγορούμενους. Τα εθνικά δικαστήρια απέρριψαν τα αιτήματα εξαίρεσης του υλικού, κρίνοντας ότι η ανάγκη συλλογής αποδείξεων υπερτερούσε της εμπιστευτικότητας.

Αναλύοντας τη σημασία της απόφασης, ο νομικός και ειδικός σε θέματα ΕΔΔΑ, Βασίλης Χειρδάρης, επισημαίνει την εξέλιξη που επιφέρει η απόφαση στη νομολογία. Όπως σημειώνει, «η απόφαση αποκτά μια νέα τεχνολογική έδρα, καθώς διευκρινίζει ότι θα ήταν κενή περιεχομένου η προστασία της επικοινωνίας δικηγόρου-πελάτη αν περιοριζόταν μόνο στις συσκευές του δικηγόρου και δεν κάλυπτε αντίστοιχα τις ίδιες επικοινωνίες όπως αποθηκεύονται στη συσκευή του πελάτη». Με αυτή την κρίση, το ΕΔΔΑ αναγνωρίζει ότι η ιδιωτικότητα της επικοινωνίας ακολουθεί το περιεχόμενο και δεν αίρεται από το γεγονός ότι αυτό βρίσκεται στη συσκευή του λήπτη/πελάτη.

Το Δικαστήριο του Στρασβούργου εστίασε ιδιαίτερα στην «ποιότητα του νόμου», διαπιστώνοντας ότι η τσεχική νομοθεσία παρουσίαζε κενό ως προς τις εγγυήσεις προστασίας του προνομιακού υλικού κατά τις ψηφιακές έρευνες. Ο κ. Χειρδάρης υπογραμμίζει ότι η απόφαση λειτουργεί ως θεσμική κατεύθυνση προς τα κράτη-μέλη: «Στις ψηφιακές κατασχέσεις η προστασία του απορρήτου απαιτεί χειρουργική διαδικασία (filtering protocol) με ανεξαρτησία, χρονική αμεσότητα και δυνατότητα αποτελεσματικής αφαίρεσης ή καταστροφής του υλικού». Η απουσία ενός τέτοιου «φίλτρου» διαλογής πριν την ένταξη του υλικού στη δικογραφία κρίθηκε ότι παραβιάζει το Άρθρο 8 της Σύμβασης.

Επιπλέον, το ΕΔΔΑ διέγνωσε παραβίαση του δικαιώματος σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο (Άρθρο 13), καθώς δεν υπήρχε διαδικασία που να επιτρέπει στους δικηγόρους να ζητήσουν την αφαίρεση του απορρήτου υλικού. Σύμφωνα με τον κ. Χειρδάρη, αυτό αποτελεί μια σημαντική δικονομική παρακαταθήκη, καθώς «το ένδικο μέσο δεν αρκεί να είναι αποζημιωτικό εκ των υστέρων, αλλά πρέπει να είναι λειτουργικό για την αποκατάσταση της εμπιστευτικότητας, οδηγώντας στην αφαίρεση του απόρρητου υλικού από τη δικογραφία».

Τέλος, το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβίαση και του Άρθρου 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη), καθώς στο εθνικό επίπεδο δεν τηρήθηκε η αρχή της κατ’ αντιμωλία διαδικασίας κατά την εξέταση των παρεμβάσεων του Δικηγορικού Συλλόγου. Συνοψίζοντας, ο κ. Χειρδάρης τονίζει ότι η απόφαση Černý αναδεικνύει την εμπιστευτικότητα όχι ως συντεχνιακό προνόμιο, αλλά ως «προϋπόθεση αποτελεσματικής υπεράσπισης και εμπιστοσύνης στη δικαιοσύνη». Η απόφαση καλεί ουσιαστικά τα κράτη να εκσυγχρονίσουν το νομικό τους πλαίσιο, διασφαλίζοντας ότι η τεχνολογική πρόοδος δεν θα αποβεί εις βάρος των θεμελιωδών εγγυήσεων της υπεράσπισης.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr