Καταδίκη για αστυνομική αυθαιρεσία και βία σε βάρος ασκούμενου δικηγόρου: Επιδικάστηκε αποζημίωση 30.000 ευρώ

Ανεπαρκής έρευνα των εγχώριων αρχών. Παρά τις κατηγορίες για 31 αστυνομικούς, οι περισσότερες διώξεις σταμάτησαν λόγω παραγραφής.

NEWSROOM 08.06.2025 | 15:00

freepik

DIKASTIKO.GR / ΕΙΔΗΣΗ / Καταδίκη για αστυνομική αυθαιρεσία και βία σε βάρος ασκούμενου δικηγόρου: Επιδικάστηκε αποζημίωση 30.000 ευρώ

Για “απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση” κάνει λόγο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) κατόπιν προσφυγής του τότε ασκούμενου δικηγόρου.

Όπως αναφέρεται στην προσφυγή, μετά τη μεταφορά του σε αστυνομικό τμήμα… τόλμησε να δηλώσει ότι ήταν ασκούμενος δικηγόρος και να ρωτήσει γιατί κρατούνταν χωρίς να έχει συλληφθεί επίσημα. Ως «απάντηση» οι αστυνομικοί τον έδειραν, τον έβαλαν να γονατίσει με τα χέρια πίσω από το κεφάλι και τον υπέβαλαν σε λεκτική και σωματική κακοποίηση.

Ο προσφεύγων τότε ασκούμενος δικηγόρος συμμετείχε στις διαδηλώσεις κατά της παγκοσμιοποίησης που πραγματοποιήθηκαν στη Νάπολη τον Μάρτιο του 2001, όπου ένας μεγάλος αριθμός ατόμων τραυματίστηκε. Ο προσφεύγων, μαζί με έναν αριθμό διαδηλωτών, απομακρύνθηκε από το τμήμα επειγόντων περιστατικών ενός νοσοκομείου και μεταφέρθηκε στο αστυνομικό τμήμα Virgilio Raniero το απόγευμα της 17ης Μαρτίου 2001.

Εκεί, σημειώθηκε και το περιστατικό της κακοποίησης από τις ιταλικές αστυνομικές αρχές. Διεξήχθη έρευνα για τις κατηγορίες απαγωγής, κατάχρησης εξουσίας από κρατικούς λειτουργούς, εγκληματικού εξαναγκασμού και σωματικής βλάβης του προσφεύγοντος, μεταξύ άλλων αδικημάτων, ως αποτέλεσμα της οποίας 31 αστυνομικοί κατηγορήθηκαν. Ο προσφεύγων συμμετείχε στη διαδικασία ως πολιτικώς ενάγων.

«Ιδιαίτερα επαχθές» έκριναν το περιστατικό οι δικαστικές αρχές

Το Επαρχιακό Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο προσφεύγων είχε δεχτεί ξυλοδαρμό αρκετές φορές, μεταξύ άλλων υποχρεώθηκε να είναι γονατισμένος με τα χέρια πίσω από το κεφάλι. Το δικαστήριο έκρινε ότι αυτό ήταν «ιδιαίτερα επαχθές». Οι αστυνομικοί τον αποκαλούσαν l’avvocatino («ο μικρός δικηγόρος»).

Παράλληλα, στην απόφασή του, το Επαρχιακό Δικαστήριο της Νάπολης έκρινε ότι και άλλα άτομα που τέθηκαν υπό κράτηση υπήρξαν θύματα «εξαιρετικά σοβαρής συμπεριφοράς» (gravissime condotte), όπου μεταξύ άλλων: «αναγκάστηκαν να περπατήσουν σε έναν διάδρομο περιτριγυρισμένοι από αστυνομικούς, οι οποίοι τους χτυπούσαν, τους κλωτσούσαν, τους έριχναν κάτω, τους έφτυναν και τους κακομεταχειρίζονταν λεκτικά. Αναγκάστηκαν να γονατίσουν με τα χέρια πίσω από το κεφάλι, να παραμένουν σιωπηλοί συνεχώς και δεν τους επετράπη να επικοινωνούν με τους δικηγόρους τους ή να ενημερώσουν την οικογένειά τους, τους κατασχέθηκαν τα κινητά τους τηλέφωνα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τους τα κατέστρεψαν. Επίσης ξυλοκοπήθηκαν και υπέστησαν διάφορες μορφές σωματικής και λεκτικής κακοποίησης και απειλήθηκαν. Τους απαγορεύτηκε να φάνε, να πιούν ή να χρησιμοποιήσουν την τουαλέτα».

Ωστόσο, παρά τις ποινές από το Επαρχιακό Δικαστήριο, τον Ιανουάριο του 2013, οι καταδίκες για απαγωγή ακυρώθηκαν από το Εφετείο της Νάπολης λόγω παραγραφής, όπως και οι απομακρύνσεις από δημόσια αξιώματα. Τον Οκτώβριο του 2015 το Ακυρωτικό Δικαστήριο επικύρωσε την απόφαση αυτή. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, όλα τα αδικήματα τελικά παραγράφηκαν, εκτός από την περίπτωση τριών αξιωματικών που είχαν υποβάλει ρητή παραίτηση από τις προθεσμίες παραγραφής.

Η απόφαση του ΕΔΔΑ

Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι τα γεγονότα της κακομεταχείρισης του προσφεύγοντας από την αστυνομία είχαν διαπιστωθεί σαφώς από τα ιταλικά δικαστήρια, τα οποία τα χαρακτήρισαν ως «ιδιαιτέρως επαχθή». Επίσης, έκρινε ότι η έρευνα που διεξήχθη ήταν ανεπαρκής, δεδομένου ότι ενώ 31 αστυνομικοί είχαν κατηγορηθεί για πολλαπλά αδικήματα σε σχέση με τα γεγονότα αυτά, οι περισσότερες διώξεις είχαν σταματήσει λόγω παραγραφής.

Επανέλαβε δε ότι σε προγενέστερη απόφασή του είχε καλέσει την Ιταλία να θεσπίσει νομικούς μηχανισμούς ικανούς, μεταξύ άλλων, να αποτρέπουν τους υπεύθυνους από πράξεις βασανιστηρίων και άλλων μορφών κακομεταχείρισης ή να επωφελούνται από μέτρα ασυμβίβαστα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, συμπεριλαμβανομένης της παραγραφής, η οποία μπορεί, στην πράξη, να εμποδίσει την τιμωρία των υπευθύνων για πράξεις αντίθετες προς το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ.

Η παραγραφή των αδικημάτων στην παρούσα υπόθεση εμπόδισε τον καθορισμό της ποινικής ευθύνης – και, κατά περίπτωση, την τιμωρία – για κακομεταχείριση που τα ιταλικά δικαστήρια είχαν ήδη κρίνει ως αποδεδειγμένη.

Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 3 (απαγόρευση απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης) τόσο όσον αφορά την κακομεταχείριση του προσφεύγοντος από την αστυνομία (ουσιαστικό σκέλος) όσο και για την ανεπάρκεια της επακόλουθης έρευνας (διαδικαστικό σκέλος άρθρου 3) και επιδίκασε στον προσφεύγοντα 30.000 ευρώ για ηθική βλάβη.