Άκυρη ως καταχρηστική συμβατική ρήτρα περί επιστροφής των δαπανών εκπαίδευσης

Απαγορεύεται και είναι άκυρη η συμφωνία με την οποία αποκλείεται εκ των προτέρων το δικαίωμα του εργαζομένου να καταγγείλει τη σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, ή η άσκηση του δικαιώματος αυτού συνδέεται με ιδιαιτέρως δεσμευτικές προϋποθέσεις σε βάρος του καταγγέλλοντος (όπως συμβατικές ποινές, αποζημιώσεις κ.λπ.) οι οποίες συνεπάγονται το ίδιο αποτέλεσμα.

Ούτε το δικαίωμα παραίτησης του εργαζομένου μπορεί να αποκλειστεί με αντίθετη συμφωνία των συμβαλλομένων μερών στη σύμβαση εργασίας, επειδή περιορίζει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη επαγγελματική ελευθερία του.

Η επαγγελματική ελευθερία του εργαζομένου προστατεύεται κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 281 Α.Κ. έναντι όρων της εργασιακής σύμβασης που δεν έχουν μεν το στίγμα της ανηθικότητας, πλην όμως χαρακτηρίζονται από μια δυσανάλογη κατανομή συμβατικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, ωφελημάτων και βαρών, οφειλόμενη στη δομική συμβατική ανισότητα των αντισυμβαλλομένων.

Στάθμιση των εκατέρωθεν συμφερόντων για τη διαπίστωση της καταχρηστικότητας βάσει της αρχής της αναλογικότητας.

Κρίσιμο είναι αν η εκπαίδευση που έλαβε ο εργαζόμενος έχει σημασία μόνο για τη συγκεκριμένη επιχείρηση ή αν, αντίθετα, αυτή βελτιώνει γενικότερα τις επαγγελματικές δυνατότητες και τη θέση του στην αγορά εργασίας.

Τυχόν ιδιαίτερα επαγγελματικά οφέλη του εργαζομένου από τη ληφθείσα εκπαίδευση ή το ιδιαίτερα υψηλό κόστος αυτής δικαιολογούν μεγαλύτερη χρονική δέσμευση, η οποία πρέπει επιπροσθέτως να είναι ανάλογη της διάρκειας της εκπαίδευσης.

Εκπαίδευση διάρκειας μέχρι δύο μήνες δικαιολογεί δέσμευση για παραμονή στην εργασία έως ένα έτος.

Εκπαίδευση διάρκειας έξι μηνών έως ένα έτος δικαιολογεί δέσμευση για παραμονή στην εργασία έως τρία έτη.

Σε καμία περίπτωση η διάρκεια της δέσμευσης του εργαζομένου για παραμονή στην εργασία δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε έτη (670 Α.Κ.).

Κρίση ότι είναι άκυρη ως καταχρηστική η ρήτρα επιστροφής των δαπανών εκπαίδευσης σε περίπτωση αποχώρησης του εργαζομένου από την εργασία του πριν από την πάροδο τριετίας.

Και τούτο διότι η εκπαίδευση που παρασχέθηκε στον εργαζόμενο μηχανικό αεροσκαφών και διήρκεσε όχι περισσότερο των δύο μηνών δεν δικαιολογούσε δέσμευση του τελευταίου για παραμονή στην εργασία πέραν του έτους, δεδομένου ότι ο εργαζόμενος δεν αποκόμισε από την εν λόγω εκπαίδευση ιδιαίτερο εφόδιο εργασίας, λαμβανομένης υπ’ όψιν της προηγηθείσας πολυετούς εμπειρίας του σε αεροπορική εταιρεία μεγάλης εμβέλειας, για την οποία μάλιστα δεν ήταν εφοδιασμένος με τη συγκεκριμένη πιστοποίηση, γεγονός που καταδεικνύει τη μικρή σημασία της γι’ αυτόν τον κλάδο εργασίας, και λαμβανομένης επίσης υπ’ όψιν της ευχέρειας του εργαζομένου να αποκτήσει τέτοια πιστοποίηση οποτεδήποτε από άλλον φορέα πιστοποίησης και σε χαμηλότερο κόστος από το απαιτούμενο από την εργοδότρια επιχείρηση, χωρίς ανάληψη από μέρους του καμίας υποχρέωσης πέραν της καταβολής των διδάκτρων.

Δυσανάλογη κατανομή συμβατικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, ωφελημάτων και βαρών των συμβαλλομένων μερών, οφειλόμενη στη δομική συμβατική ανισότητα αυτών.

Τούτο διότι η ρήτρα επιστροφής των δαπανών εκπαίδευσης σε περίπτωση αποχώρησης πριν από την πάροδο τριετίας επιβλήθηκε στον εργαζόμενο από την εργοδότρια επιχείρηση προς εξυπηρέτηση αποκλειστικά και μόνο των δικών της οικονομικών συμφερόντων, χωρίς να εξυπηρετεί ουσιαστικά τα δικά του επαγγελματικά συμφέροντα, ενώ η οικονομική επιβάρυνση που επέφερε στην άσκηση του δικαιώματος αποχώρησης από την εργασία περιόρισε σοβαρά την ελευθερία του εργαζομένου να επιλέγει θέση εργασίας (απόφαση   Μονομελούς Πρωτοδικείου Ηρακλείου, Επιθεώρησις Εργατικού Δικαίου 2020, σ. 1110).   

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr