Νυχτερινή εργασία: Αμοιβή και προστασία

Σύμφωνα με το άρθρο 163 του Κ.Α.Ε.Δ. «νυκτερινή περίοδος» θεωρείται το διάστημα οκτώ (8) ωρών από τις 22:00 έως τις 06:00, ενώ «εργαζόμενος τη νύχτα» κάθε εργαζόμενος που είτε απασχολείται κατά τη νυκτερινή περίοδο επί τρεις τουλάχιστον ώρες του ημερήσιου κανονικού χρόνου εργασίας του, είτε ενδέχεται να πραγματοποιεί κατά τη νυκτερινή περίοδο τουλάχιστον 726 ώρες του ετήσιου χρόνου εργασίας του εφόσον δεν προβλέπεται μικρότερος αριθμός ωρών από συλλογικές συμβάσεις ή άλλες διατάξεις.

Ο εργοδότης είναι δυνατόν στο πλαίσιο του διευθυντικού δικαιώματος να τοποθετεί τον εργαζόμενο σε νυκτερινή βάρδια, εκτός εάν βεβαίως αυτό έχει αποκλεισθεί από τη σύμβαση εργασίας. Στους εργαζομένους κάθε φύσεως, όποτε απασχολούνται κατά τη διάρκεια της νύχτας, καταβάλλονται οι νόμιμες αποδοχές που ισχύουν κάθε φορά, προσαυξημένες κατά 25%. Την προσαύξηση αυτή δικαιούνται όλοι οι εργαζόμενοι ανεξάρτητα από την ιδιότητα με την οποία υπηρετούν και από την κατά μόνιμο ή μη τρόπο απασχόλησή τους κατά τις ως άνω ώρες. Όμως, η προσαύξηση αυτή (το επίδομα νυκτερινής εργασίας) δεν οφείλεται και στους απασχολούμενους αποκλειστικά κατά τη νύκτα, εφ’ όσον ο συμφωνημένος μισθός τους υπερβαίνει τα κατώτατα όρια συμπεριλαμβάνοντας και την παραπάνω αύξηση. Με άλλα λόγια, οι εργαζόμενοι που, λόγω της φύσης της εργασίας τους, παρέχουν αυτήν αποκλειστικά κατά τις νυκτερινές ώρες, δεν δικαιούνται το επίδομα νυκτερινής εργασίας μόνο εάν οι καταβαλλόμενες σε αυτούς αποδοχές είναι τουλάχιστον κατά ποσοστό 25% προσαυξημένες σε σχέση με τα ελάχιστα όρια που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις. Αν η ανωτέρω αύξηση είναι μικρότερη του 25%, καταβάλλεται η μικρότερη διαφορά που προκύπτει.

Η προσαύξηση της νυκτερινής εργασίας εφ’ όσον αυτή παρέχεται τακτικά, συμπεριλαμβάνεται στις τακτικές αποδοχές για την εξεύρεση του ωρομισθίου της υπερωρίας ή της υπερεργασίας, όπως και για τον υπολογισμό των επιδομάτων εορτών και αδείας και της αποζημίωσης καταγγελίας. Μάλιστα, την προσαύξηση δικαιούνται να λάβουν και οι απασχολούμενοι με άκυρη σύμβαση εργασίας κατά τις νυκτερινές ώρες σύμφωνα με τις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού.

Σημειωτέον ότι όταν η παροχή της νυκτερινής εργασίας συμπίπτει με ημέρα Κυριακής ή αργίας, καταβάλλεται πέραν της προσαύξησης 25% και η προβλεπόμενη για την εργασία της Κυριακής και της αργίας προσαύξηση 75% επί του νομίμου ημερομισθίου. Αυτό σημαίνει ότι για τις ώρες που εργάστηκε ο μισθωτός κατά τις νυκτερινές ώρες της Κυριακής ή της αργίας δικαιούται να λάβει και τις δύο αυτές προσαυξήσεις αθροιστικά, πλην όμως ο υπολογισμός καθεμίας από αυτές γίνεται αυτοτελώς, και επομένως και οι δύο προσαυξήσεις υπολογίζονται χωριστά επί του νομίμου ημερομισθίου και στη συνέχεια προστίθενται στο καταβαλλόμενο ημερομίσθιο του μισθωτού.

Προβλέπονται μάλιστα ορισμένα μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων τη νύκτα. Έτσι, η διάρκεια της νυκτερινής εργασίας δεν πρέπει να υπερβαίνει κατά μέσο όρο τις οκτώ ώρες ανά εικοσιτετράωρο σε περίοδο μιας εβδομάδας, ενώ όταν η εργασία η οποία εκτελείται ενέχει ιδιαίτερους κινδύνους ή σημαντική σωματική ή πνευματική ένταση, δεν πρέπει να παρέχεται για διάστημα μεγαλύτερο των οκτώ ωρών κατά τη διάρκεια εικοσιτετράωρης περιόδου στην οποία πραγματοποιεί ο εργαζόμενος νυκτερινή εργασία (169 Κ.Α.Ε.Δ.). Επίσης, σε κάθε εργαζόμενο πριν αναλάβει εργασία κατά τη νύχτα, και στη συνέχεια κατά τακτά χρονικά διαστήματα, πρέπει να γίνονται οι απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις προκειμένου να εξετασθεί η καταλληλότητά του για την εργασία αυτή. Εφόσον αποδειχθεί ότι κάποιοι εργαζόμενοι έχουν προβλήματα υγείας που οφείλονται στη νυκτερινή εργασία, μετατίθενται σε θέση ημερήσιας εργασίας για την οποία είναι κατάλληλοι (170 Κ.Α.Ε.Δ.).

Όπως εκτέθηκε, η εργασία κατά τη νυκτερινή περίοδο δεν απαγορεύεται γενικά. Τέτοια απαγόρευση ισχύει μόνο για ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων, όπως τους ανηλίκους, για τους οποίους η απαγόρευση διατυπώνεται με έντεχνο τρόπο όταν ο Κ.Α.Ε.Δ. αναφέρεται στην ημερήσια ανάπαυση δώδεκα συνεχών ωρών που δικαιούνται, στις οποίες πρέπει να περιλαμβάνεται το χρονικό διάστημα από τις δέκα το βράδυ μέχρι τις έξι το πρωί, δηλαδή η νυχτερινή περίοδος, όπως ορίστηκε ανωτέρω.

Όσον αφορά στις εγκύους, τις λεχώνες και τις γαλουχούσες μητέρες που εργάζονται τη νύκτα, με πλήρη ή μερική απασχόληση, μετακινούνται σε αντίστοιχη θέση ημέρας, εφόσον υποβάλλουν ιατρικό πιστοποιητικό που βεβαιώνει την ανάγκη λήψης αυτού του μέτρου για λόγους που αφορούν την ασφάλεια και την υγεία τους. Στην περίπτωση δε που η μετακίνηση αυτή είναι τεχνικά ή/και αντικειμενικά αδύνατη απαλλάσσονται από την εργασία. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί η γυναίκα να υποχρεωθεί να εκτελέσει δραστηριότητα η οποία ενέχει κινδύνους για την υγεία της.

Σε περίπτωση αλλαγής θέσης ή απαλλαγής από την εργασία, η εργαζόμενη δεν στερείται πάσης φύσεως αποδοχές και λοιπά δικαιώματά της που απορρέουν από τη σχέση εργασίας. Πρακτικά εφαρμόζονται οι διατάξεις για χορήγηση επιδόματος λόγω αποχής από την εργασία, το οποίο καλείται ειδικό επίδομα μητρότητας. Το τελευταίο εξασφαλίζει στην εργαζόμενη αποδοχές τουλάχιστον ίσες με αυτές που θα ελάμβανε η εργαζόμενη σε περίπτωση αποχής της από την εργασία λόγω αναρρωτικής αδείας, και καταβάλλεται από τον φορέα ασθενείας της ασφαλισμένης. Η συμμετοχή του εργοδότη με ειδική ρύθμιση είναι το ήμισυ των αποδοχών για τον πρώτο μήνα (άρθ. 11 § 4 π.δ. 176/1997), ενώ εάν από την νομοθεσία που διέπει τον φορέα ασθένειας δεν προβλέπεται η χορήγηση επιδομάτων λόγω αποχής από την εργασία “ειδικό επίδομα μητρότητας” καταβάλει στην εργαζόμενη ο ίδιος ο εργοδότης.

Υπενθυμίζεται ότι οι διατάξεις που ρυθμίζουν την υπερωριακή, την κυριακάτικη, την νυχτερινή εργασία και την εργασία στις αργίες είναι διατάξεις με αναγκαστικό χαρακτήρα. Το χαρακτήρα αυτό τον έχουν μάλιστα όχι μόνο οι διατάξεις που καθορίζουν τα χρονικά όρια της εργασίας, αλλά και εκείνες που ρυθμίζουν την αμοιβή για την εργασία που παρέχεται σ’ αυτές. Κάθε συμφωνία που περιορίζει ή αποκλείει το δικαίωμα του μισθωτού να πάρει τις αμοιβές ή τις αποζημιώσεις που προβλέπει ο νόμος είναι άκυρη. Μάλιστα, είναι άκυρη ακόμη και η παραίτηση του μισθωτού εκ των υστέρων από τις γεννημένες αξιώσεις του.

Όμως, γίνεται δεκτό ότι δεν απαγορεύεται η συμφωνία για το συμψηφισμό μεγαλύτερων αποδοχών από τις νόμιμες με τις αξιώσεις από τη νυχτερινή εργασία.

ΠΗΓΗ: dikigorosergatologos.gr

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr