Πελαγία Τριχάκη: Μπορεί ο εργοδότης να παρέμβει στην εξωτερική μου εμφάνιση;

Η ελευθερία επιλογής ενδυμασίας, κόμμωσης, καθώς και απόκτησης τατουάζ και piercings αποτελεί εκδήλωση του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας του εργαζομένου. Μπορεί, όμως, το δικαίωμα αυτό να περιοριστεί, στα πλαίσια εργασίας;

Κατ΄ αρχάς, μία ενδεχόμενη παρέμβαση του εργοδότη στην εξωτερική εμφάνιση του εργαζομένου εντός της σχέσης εργασίας πρέπει να είναι σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας. Εν προκειμένω, αυτό σημαίνει ότι η παρέμβαση αυτή πρέπει να εξυπηρετεί εύλογες ανάγκες της επιχείρησης, χωρίς βέβαια να προσβάλλεται η προσωπικότητα του μισθωτού. Ενδεικτικά, έχει κριθεί (απόφαση υπ’ αρ. 21178/2009 ΜΠρΘεσ) ότι ήταν έγκυρη η απόλυση εργαζομένου που εργαζόταν σε επιχείρηση καζίνο, στην οποία υπήρχε πολιτική για τη διατήρηση συγκεκριμένου μήκους μαλλιών εκ μέρους των υπαλλήλων της· ο όρος για τη τήρηση συγκεκριμένου μήκους μαλλιών δε, επιβαλλόταν από τον  ̶  ισχύοντα για όλους τους εργαζόμενους ̶  κανονισμό που είχε καταρτισθεί στην επιχείρηση, ο οποίος μάλιστα είχε γνωστοποιηθεί στον εν λόγω εργαζόμενο τόσο κατά την πρόσληψη όσο και αργότερα. Ακόμη, ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει περιορισμούς ως προς το χτένισμα των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της εργασίας για λόγους υγιεινής και ασφάλειας. Για παράδειγμα, είναι επιτρεπτές συστάσεις του εργοδότη προς τον εργαζόμενο, μέλος του νοσηλευτικού προσωπικού κλινικής ή προσωπικού εστιατορίου, ως προς την κόμμωσή του, όταν η τελευταία δεν συμβιβάζεται με τους κανόνες υγιεινής που ισχύουν στους χώρους όπου απασχολείται.

Αντίστοιχα, ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα να θεσπίσει νομίμως κανονισμό εργασίας, με τον οποίο να προβλέπει ενδυματολογικό κώδικα («dress code»), εφαρμοζόμενο με ίσους όρους σε όλους τους εργαζόμενους, καθώς τότε τεκμαίρεται ότι εξυπηρετούνται τα συμφέροντα της επιχείρησης. Στην περίπτωση βέβαια, που δεν υφίσταται Κανονισμός Εργασίας, αλλά ο εργοδότης δίνει εντολές σε συγκεκριμένο εργαζόμενο αναφορικά με την εμφάνισή του, τότε ενδεχομένως θα μπορούσε να συναχθεί καταχρηστικότητα στην άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος εκ μέρους του εργοδότη, πόσο μάλλον όταν η επιχείρηση δεν υφίσταται κάποιου είδους βλάβη από την εμφάνιση αυτή του εργαζόμενου. Το ίδιο μπορεί να συναχθεί και για τα σκουλαρίκια που μπορεί να φέρει ένας εργαζόμενος (piercings).

Όριο στις ενδυματολογικές επιταγές εκ μέρους του εργοδότη αποτελεί πάντα η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Έτσι, δεν μπορεί ο εργαζόμενος να φοράει στολή γελοιοποιητική, εξευτελιστική ή προσβλητική προς τη γενετήσια αξιοπρέπεια, ακόμα και αν υπάρχει ρητή συμφωνία αυτού με τον εργοδότη. Δεν δύναται, για παράδειγμα, να συμφωνηθεί μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενης σε βενζινάδικο, ότι η τελευταία θα εργάζεται φορώντας μόνο το μαγιώ της, εφόσον δεν πρόκειται για αμφίεση συνηθισμένη στον χώρο εργασίας της (όπως συμβαίνει π.χ. σε beach bar).

Αναφορικά με τα τατουάζ, ο εργοδότης δεν μπορεί αντίστοιχα να επιβάλει στον εργαζόμενο να μη φέρει τέτοια στο σώμα του  ̶  και δη όταν αυτά δεν είναι σε εμφανή σημεία ̶  καθώς μία τέτοια εντολή θα αντίκειτο στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας. Όταν, όμως, αυτά φέρουν συμβολισμούς που θα μπορούσαν να προκαλέσουν συνειρμικές σκέψεις στους πελάτες μιας επιχείρησης, θίγοντας την ουδετερότητα που χαρακτηρίζει την τελευταία, ο εργοδότης μπορεί να ζητήσει από τον εργαζόμενο να μην είναι αυτά εμφανή κατά την εκτέλεση της εργασίας.

Τέλος, δεν μπορεί ο εργαζόμενος να υποχρεωθεί να διατηρεί συγκεκριμένο σωματικό βάρος ή να μην υπερβεί κάποιο όριο ή να έχει συγκεκριμένη σιλουέτα, αφού ένας τέτοιος όρος συνιστά κατ’ αρχήν προσβολή της προσωπικότητας. Εξαιρέσεις, κατά τις οποίες θα μπορούσε να επιβληθεί η τήρηση συγκεκριμένης σωματικής κατάστασης, συναντώνται σε εργασίες, για την εκτέλεση των οποίων η διατήρηση του σωματικού βάρους σε συγκεκριμένα επίπεδα αποτελεί πρακτική αναγκαιότητα (π.χ. γυμναστές σε αθλητικά κέντρα).

Επομένως, η κρίση σχετικά με την εξωτερική εμφάνιση του εργαζόμενου δεν είναι ενιαία, καθώς το κάθε ζήτημα κρίνεται κατά περίπτωση. Πάντως, ο εργοδότης δεν έχει δικαίωμα να θέτει αδικαιολόγητους περιορισμούς αναφορικά με την εμφάνιση του εργαζομένου του, πόσο μάλλον όταν δεν έχει θεσπιστεί Κανονισμός Εργασίας που να ρυθμίζει τα ζητήματα αυτά και δεν θίγονται τα συμφέροντα της επιχείρησης.

*Της Πελαγίας Τριχάκη, Νομικής Συνεργάτιδας της Δικηγορικής Εταιρείας Καρούζος Γιάννης και Συνεργάτες

**Πηγή: dikigorosergatologos.gr

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr