Γιάννης Γλύκας – Ευαγγελία Καπλανίδου: Χορήγηση υφ’ όρον απόλυσης

Κατά το αρ. 106 παρ. 1 προϊσχύσαντος ΠΚ :

“1. Η απόλυση υπό όρο χορηγείται οπωσδήποτε, εκτός αν κριθεί με ειδική αιτιολογία ότι η διαγωγή του καταδίκου, κατά την έκτιση της ποινής του, καθιστά απολύτως αναγκαία τη συνέχιση της κράτησής του για να αποτραπεί η τέλεση από αυτόν νέων αξιόποινων πράξεων.

2. Στον απολυόμενο μπορούν να επιβληθούν ορισμένες υποχρεώσεις που θα αφορούν τον τρόπο της ζωής του και ιδίως τον τόπο διαμονής του. Οι υποχρεώσεις αυτές μπορούν πάντοτε να ανακληθούν ή να τροποποιηθούν με αίτηση του απολυμένου.

“3. Οι διατάξεις των παραγράφων 2 έως και 4 του άρθρου 100Α εφαρμόζονται αναλόγως”.»

Κατά το ομοιάριθμο άρθρο του νέου ΠΚ:

« 1. Η απόλυση υπό όρο μπορεί να μη χορηγηθεί αν κριθεί με ειδική αιτιολογία ότι η διαγωγή του καταδικασθέντος, κατά την έκτιση της ποινής του, καθιστά απολύτως αναγκαία τη συνέχιση της κράτησής του για να αποτραπεί η τέλεση από αυτόν νέων αξιόποινων πράξεων. Μόνη η επίκληση πειθαρχικού παραπτώματος κατά την έκτιση της ποινής δεν αρκεί για τη μη χορήγηση της απόλυσης.

2. Στον απολυόμενο μπορούν να επιβληθούν ορισμένες υποχρεώσεις που θα αφορούν τον τρόπο της ζωής του και ιδίως τον τόπο διαμονής του, με ανάλογη εφαρμογή των περιπτώσεων δ` έως στ` της παραγράφου 2 του άρθρου 99. Οι υποχρεώσεις αυτές μπορούν πάντοτε να ανακληθούν ή να τροποποιηθούν με αίτηση εκείνου που απολύθηκε.

3. Η εποπτεία για την τήρηση των κατά την προηγούμενη παράγραφο υποχρεώσεων μπορεί να ανατεθεί και σε εταιρεία προστασίας αποφυλακιζομένων.»

Εκ της συγκριτικής αντιπαράθεσης των ομοιάριθμων διατάξεων παλαιού και νέου ΠΚ προκύπτει ότι η διάταξη του νέου ΠΚ, περιέχουσα και το ότι η επίκληση πειθαρχικού παραπτώματος κατά την έκτιση της ποινής δεν αρκεί για τη μη χορήγηση της απόλυσης είναι ευμενέστερη της προϊσχύσασας ομοιάριθμης διάταξης διότι απλά καθιστά νομοθετικό περιεχόμενο εκείνο το οποίο, ενώ δεν προεβλέπετο από τον παλαιό ΠΚ, εν τούτοις νομολογιακά ηκολουθείτο παγίως.

Με βάση αυτή τη σκέψη το αποτέλεσμα είναι ότι επίκληση πειθαρχικών παραπτωμάτων, που μάλιστα κατά τον χρόνον υποβολής της αίτησης της υφ’ όρων απόλυσης έχουν διαγραφεί προκειμένου να απορριφθεί η αίτηση, είναι εσφαλμένη.

-Οι διατάξεις που αφορούν τη χορήγηση της υφ’ όρον απόλυσης είναι θεσμός ουσιαστικού ποινικού δικαίου και επ’ αυτής εφαρμόζεται το άρθρο 2 ΠΚ (Ζησιάδης ΠΟΙΝΧΡ Β – 417 ΠλΚερκ 265/63 ΓνωμΕισΠλΛιβ 2295/55 ΠΟΙΝΧΡ Ε 398 και 2371/2019 ΤρΠλΑθ).

Ο νομοθέτης για τη χορήγηση της υπό όρους απόλυσης, δεν κάνει λόγο για άψογη ή άμεμπτη διαγωγή του καταδίκου (Συμβ ΕφΠατρών 102/1996 Ποιν Χρον 1996, 685, ΣυμβΠλημΘηβ 174/2003 ΠοινΔικ 2004, 681, ούτε προβαίνει σε χαρακτηρισμό της λέξης «διαγωγή» με οποιοδήποτε επιθετικό προσδιορισμό. Επομένως η συχνότατη αναφορά στην προϋπόθεση της επίδειξης αποδεδειγμένης «καλής» διαγωγής είναι μία κατασκευή από κεκτημένη ταχύτητα που δεν έχει έρεισμα στο Νόμο (Μαργαρίτης Λ. Ποινολογία, 2016, 745). Αυτό σημαίνει ότι ο Νομοθέτης αρκείται σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά , αντιληπτά στον εξωτερικό κόσμο που αποτελούν δείγματα γραφής περί μη επικινδυνότητας του καταδίκου για τα έννομα αγαθά (Συμβ. Πλημ Πειραιά 1574/2004 Ποιν Χρον).

Η επικινδυνότητα νοείται ως προγνωστικά πιθανολογούμενη τέλεση αξιόποινων πράξεων μετά την αποφυλάκιση, που δεν συνδέεται με την απαξία της αξιόποινης πράξης για την οποία έχει επιβληθεί η εκτιόμενη ποινή: Η ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΜΕΝΗ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟ ΟΡΟ ΑΠΟΛΥΣΗΣ ΔΙΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΔΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΕΚΤΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΝΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΩΝ ΠΑΡΑΠΤΩΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΩΣ ΕΧΟΥΝ ΤΕΛΕΣΘΕΙ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΓΥΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΛΥΣΗ ΥΠΟ ΟΡΟ (ΣΥΜΒ ΕΦ ΠΕΙΡΑΙΑ 179/2001, ΣΥΜΒ ΕΦ ΠΕΙΡΑΙΑ 76/2002 ΠΟΙΝ ΔΙΚ 2002).

ΕΤΣΙ Η «ΚΑΛΗ» ΔΙΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ ΔΕΝ ΑΝΑΙΡΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΑ ΠΑΡΑΠΤΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ (ΣΥΜΒ ΠΛΗΜ ΠΕΙΡΑΙΑ 1574/2004 Ποιν Χρον 2005, 557 ΣΥΜΒ ΠΛΗΜ ΗΡΑΚΛ 237/2006 Ποιν ΔΙΚ 2006, 1147).

Κριτήριο διάγνωσης της επικινδυνότητας του καταδίκου υπάρχει ήδη στον (παλαιό και νέο) ΠΚ και αυτό είναι η εν γένει διαγωγή του κατά την έκτιση της ποινής, ως ουσιαστική προυπόθεση για την απόλυση υπό όρο, επομένως αυτό που μένει να καθοριστεί εξατομικευμένα είναι ΠΟΙΑ ΔΙΑΓΩΓΗ ΚΑΘΙΣΤΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΡΡΙΠΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ, ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ Η ΕΚΤΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΝΗΣ ΣΤΗ ΦΥΛΑΚΗ, ΔΙΟΤΙ ΕΤΣΙ ΘΑ ΑΠΟΦΕΥΧΘΕΙ Η ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΑ ΠΙΘΑΝΟΛΟΓΟΥΜΕΝΗ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΔΙΚΟΥ ΣΕ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ, ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ.

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

Ενδεικτικά οι παρακάτω αποφάσεις αποφάνθησαν υπέρ της χορήγησης της υφ’ όρον απόλυσης παρά την ύπαρξη πειθαρχικών παραπτωμάτων :

1) Aπόφαση 983/2019 ΑΠ σε ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ (Ε ΠΟΙΝΙΚΕΣ) όπου ο Άρειος Πάγος αναίρεσε το βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών, το οποίο απέρριψε την έφεση του κρατούμενου για την υπό όρους απόλυση του εξαιτίας συνεχόμενων πειθαρχικών, για εσφαλμένη ερμηνεία με την αιτιολογία ότι οι πειθαρχικές ποινές που έχουν επιβληθεί στους κρατούμενους (κατά την έναρξη ισχύος του νόμου 3904/2010- άρθρο 33) δεν λαμβάνονται υπόψη για τη χορήγηση της υφ όρον απόλυσης και ότι μόνη η πειθαρχική ποινή δεν είναι ικανή να επιβάλλει την συνέχιση της κράτησης του.

Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι: μόνη η πειθαρχική ποινή δεν είναι αρκετή για τη συνέχιση της κράτησης, αλλά απαιτείται και συναξιολόγηση με άλλα στοιχεία… εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή της διάταξης της παρ. 10 του άρθρου 33 του ν. 3904/2010, αφού η πειθαρχική ποινή από μόνη της δεν είναι αρκετή να επιβάλλει τη συνέχιση της κράτησης, αλλά απαιτείται συναξιολόγηση και με άλλα στοιχεία που σκιαγραφούν τον χαρακτήρα του κατάδικου.

2) ΑΠΟΦΑΣΗ 76/2002 ΕΦ ΠΕΙΡΑΙΑ (ΠΟΙΝ) όπου έκρινε ότι το μοναδικό πειθαρχικό παράπτωμα που τέλεσε κατά την παραμονή του στη φυλακή δεν αρκεί για να χαρακτηρισθεί αυτός επικίνδυνος για την τέλεση νέων εγκλημάτων

3) Αριθμ 1574/2004 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΛΗΜ. ΠΕΙΡΑΙΑ σύμφωνα με το οποίο «η καταφατική κρίση περί ύπαρξης καλής διαγωγής δεν αναιρείται από την ύπαρξη πειθαρχικών παραπτωμάτων που δεν είναι κατ’ αντικειμενική κρίση δηλωτικά επικινδυνότητας του χαρακτήρα του καταδίκου και ερριζωμένης εγκληματικής ροπής (Συμβ Εφ Πειραιά 76/2002, 509, ΕΦ ΠΑΤΡΩΝ 102/1996 Ποιν Χρον ΜΣΤ/685»

4) Αριθμ 202/2002 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΦΕΤΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ σύμφωνα με το οποίο «μόνη η απόπειρα αυτού να αποδράσει δεν συνιστά διαγωγή που καθιστά αναγκαία την συνέχιση της κράτησης του ώστε να αποτραπεί η τέλεση νέων πράξεων.»

5) ΑΠΟΦΑΣΗ 359/1999 ΠΛΗΜΜ ΛΑΡ σύμφωνα με την οποία «¨ελαφρά πειθαρχικά παραπτώματα δεν αποκλείουν την καλή διαγωγή. Χορήγηση δεύτερης απόλυσης για τον ίδιο κρατούμενο»

6) ΑΠΟΦΑΣΗ 1484/1999 ΠΛΗΜΜ ΠΕΙΡΑΙΑ σύμφωνα με την οποία «δεκτή η ένδικη αίτηση και χορήγηση απόλυσης με όρους του κρατούμενου παρά τη διάπραξη πειθαρχικού παραπτώματος.»

Επιπλέον υπάρχουν νομοθετήματα τα οποία ρητά κατευθύνουν στα Συμβούλια να μην απορρίπτουν την υφ’ όρον απόλυση, έστω και αν υπάρχουν πειθαρχικά παραπτώματα πλην ελαχίστων εξαιρέσεων πράξεων βίας (αρθρο 33 παρ. 10 Ν. 3904/2010, άρθρο 68 Σωφρονιστικού Κώδικα, άρθρο 69 του Σωφρονιστικού Κώδικα)

Ειδικότερα σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 69 Σωφρονιστικού Κώδικα, με το οποίο ορίζεται ότι η πάροδος του ευδοκίμου χρόνου ισχύος της πειθαρχικής παράβασης σηματοδοτεί αφενός μεν διαγραφή από τον ατομικό φάκελο και αφετέρου μη λήψη υπόψη για την απόρριψη της αίτησης της υφ’ όρον απόλυσης αποτελεί νομοθετική κατευθυντική οδηγία.

Ο Γιάννης Γλύκας και η Ευαγγελία Καπλανίδου είναι δικηγόροι

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr