Λουκάς Αποστολίδης: «Ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω»

Η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης από την πολιτική εξουσία αποτελεί ένα διαρκές ζητούμενο. Το Σύνταγμα και η Βουλή ορίζουν την ηγεσία του Ανώτατου Δικαστηρίου (ΑΠ, ΣτΕ, Ελ. Συν.). Πολλές συζητήσεις ανάμεσα στο δικαστικό και ευρύτερα τον νομικό κόσμο έχει το κρίσιμο αυτό πρόβλημα, μιας και η Δικαιοσύνη αποτελεί τον πυρήνα του Κράτους Δικαίου.

Σε περιόδους πολιτικής κρίσης και ιδιαίτερα σε μεγάλα γεγονότα (Μνημόνια, Μάνδρα, Μάτι, Τέμπη, Υποκλοπές, ΟΠΕΚΕΠΕ κ.ά.) η πολιτική ηγεσία μπαίνει στον πειρασμό (ή από συνήθεια) να παρεμβαίνει. Οι παρεμβάσεις αφενός φυσιολογικά δημιουργούν αντιδράσεις και αφετέρου υποβαθμίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς της Δημοκρατίας μας. Έχουμε ιστορικά πολλές εμπειρίες πολιτικοποίησης της Δικαιοσύνης και αντιστοίχως ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής. Τα φαινόμενα αυτά τα βιώνουμε και σήμερα.

Ενδεικτικά αναφέρω την αντιμετώπιση της τραγωδίας των Τεμπών. Οι συνταγματολόγοι μας με τη γνώση τους και την εμπειρία διατυπώνουν πολλάκις προτάσεις  για το πώς η Ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης μπορεί να διασφαλισθεί, διότι αποτελεί βασικό παράγοντα για τη λειτουργία των θεσμών της Πολιτείας μας. Δεν θα υπεισέλθω σ ’αυτή την επιστημονική και πολιτική συζήτηση. Να επισημάνω απλά ότι στην προσεχή αναθεώρηση του Συντάγματος οφείλει η επιστημονική κοινότητα και οι εκπρόσωποι του δικαστικού σώματος, των δικηγορικών συλλόγων να διατυπώσουν τις απόψεις τους προς την πολιτική ηγεσία, τη Βουλή, που είναι το αρμόδιο Σώμα για τις τροποποιήσεις διατάξεων του Συντάγματος.

Στην κατεύθυνση Ανεξαρτησίας της Ηγεσίας της Δικαιοσύνης, έγινε ένα σημαντικό θετικό βήμα με το νόμο 5123/24. Δόθηκε η δυνατότητα για πρώτη φορά η ολομέλεια του ΑΠ να αξιολογεί, να κρίνει με την ψήφο των αεροπαγιτών, τα άτομα που θεωρεί ικανά να πλαισιώσουν την ηγεσία του ΑΠ και να διαχειριστούν με επάρκεια το θεσμό της Δικαιοσύνης. Εκπρόσωποι της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων χαιρέτησαν το πρώτο αυτό θετικό βήμα, όπως και όλος ο νομικός κόσμος.

Διεξήχθησαν οι εκλογές και οι δικαστές που αναδείχθηκαν με την ψήφο των συναδέλφων τους στην κορυφή, για Πρόεδροι και Αντιπρόεδροι, βρέθηκαν στα πολύ χαμηλά στην αξιολόγηση της Βουλής. Δηλαδή δεν κρίθηκαν ικανοί ή ‘αρεστοί’ για το αξίωμα του Προέδρου ή των Αντιπροέδρων του ΑΠ. Φαντάζομαι ότι δεν κρίθηκαν ως αρεστοί στην κυβέρνηση και όχι ως ικανοί, διότι την ικανότητά τους, την αναγνώρισαν καλύτερα οι ίδιοι οι συνάδελφοι τους.

Ενδεικτικά αναφέρω ορισμένους δικαστές, που πολλά δημοσιεύματα έκριναν ότι κατάφωρα αδικήθηκαν. Όπως η κ. Αποστολάκη, πρώτη των πρώτων, ο κ. Βενιζελέας πρώτος για αντιπρόεδρος, ο κ. Πανταζόπουλος, ο κ. Σχινοχωρίτης κ.ά. Τα αποτελέσματα στη Βουλή για την ανάδειξη της νέας ηγεσίας στον ΑΠ δημιούργησαν αρνητικά συναισθήματα στο Δικαστικό Σώμα, αλλά και στον νομικό κόσμο. Το πνεύμα του ν. 5123/24 ναυάγησε παταγωδώς και το ένα βήμα μπρος για την Ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, ακολούθησαν δύο βήματα πίσω.

Εκ των πραγμάτων, αντικειμενικά οι επιλογές και αξιολογήσεις της Ολ. του ΑΠ δεν λήφθηκε υπόψη από την εξουσία. Επιλέχθηκαν, λένε, οι αρεστοί χωρίς να επιδιωχθεί ισορροπημένη μέση και δίκαιη λύση, ανάμεσα στις αξιολογήσεις των δικαστών και στις κρίσεις της Βουλής και Κυβέρνησης. Οι διαιρέσεις σε ‘αρεστούς’ και μη, αφενός αδικεί και τις ικανότητες όσων πλαισίωσαν την ηγεσία στον ΑΠ και αφετέρου αδικούν τους πρωτεύσαντες δημιουργώντας καταστάσεις άδικης κρίσης.

Το δυσάρεστο όμως όλων είναι ότι οι καταστάσεις αυτές εμπέδωσαν στη συνείδηση του νομικού κόσμου ότι το επιτελικό κράτος συνεχίζει το έργο της παρέμβασης και του ελέγχου στην ανάδειξη της ηγεσίας στον Α.Π. Η χειραγώγηση των θεσμών πληγώνει την Δημοκρατία μας. Όταν ο Πρωθυπουργός δηλώνει συνεχώς ότι έχει εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη  και την ίδια στιγμή δεν λαμβάνει υπόψη την αξιολόγηση των δικαστών για την ηγεσία στον Α.Π, γίνεται αναξιόπιστος. Η λαϊκή ρήση ταιριάζει στην παρούσα κατάσταση ‘Δάσκαλε που δίδασκες και νόμους δεν ετήρεις’.

Καιρός ο δικαστικός και νομικός κόσμος ενόψει της αναθεώρησης του Συντάγματος να αναδείξουν στο δημόσιο διάλογο το κρίσιμο ζήτημα της Ανεξαρτησίας για την ανάδειξη της ηγεσίας στα Ανώτατα Δικαστήρια της Πολιτείας μας.

* Λουκάς Αποστολίδης, Δικηγόρος, Πρ. Αντιπρόεδρος της Βουλής

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr