Νίκος Παπασπύρου: Τροχοπέδη

Ανεξάρτητα από τη θέση στην οποία τοποθετείται κάθε πολίτης στο πολιτικό φάσμα, δεν μπορεί παρά να διαπιστώσει ότι η αβεβαιότητα που διατηρείται σχετικά με το ζήτημα της παρακολούθησης του τηλεφώνου του κ. Ανδρουλάκη αποτελεί πλέον τροχοπέδη στη λειτουργία του πολιτικού μας συστήματος και την πρόοδο της χώρας. Η ίδια η Πρόεδρος της Δημοκρατίας χρησιμοποίησε τον όρο «επιζήμια για τη δημοκρατία μας», υπενθυμίζοντας την ανάγκη «άμεσης και πλήρους διαλεύκανσης».

Η θεσμική διάσταση του ζητήματος είναι η πλέον διακεκριμένη. Όπως έχουμε εξηγήσει, η παρακολούθηση ευρωβουλευτή δεν μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη παρά μόνο αν συντρέχουν αποχρώντες λόγοι εθνικής ασφάλειας και εφόσον εκείνοι είναι άσχετοι με τα βουλευτικά του καθήκοντα. Μία ισχυρή δημοκρατία, σε ένα κράτος δικαίου, οφείλει πάραυτα να διενεργήσει πλήρη, ανεξάρτητο και αντικειμενικό έλεγχο και να ενημερώσει για τα πορίσματά του τον ελληνικό λαό. Κάθε συσκότιση πλήττει τη δημόσια εμπιστοσύνη και δημιουργεί κακά προηγούμενα – φαύλους κύκλους. 

Περαιτέρω, παρατηρούμε ήδη τις επιδράσεις στον πολιτικό λόγο – την τοξικότητα που καλλιεργεί. Η φύση του ζητήματος είναι τέτοια που καλλιεργεί έντονα πολιτικά πάθη, οξύνει την πόλωση, ριζοσπαστικοποιεί την πολιτική αντιπαράθεση. Και δεν είναι μόνο αυτό. Μετατίθεται το πεδίο της πολιτικής αντιπαράθεσης, νοθεύονται οι συσχετισμοί, διαβρώνεται ο κοινός πολιτικός τόπος. Αντίστοιχα, επηρεάζεται το πολιτικό διακύβευμα των εκλογών. Αν το θεσμικό ζήτημα παραμείνει ανοιχτό, πολλοί θα εξαρτήσουν την επίλυσή του από το αποτέλεσμα των προσεχών εκλογών – με απλή αναλογική. Ακόμη και όσοι προεξοφλούν ότι αυτές θα αποβούν άκαρπες δεν πρέπει να παραβλέψουν το εξής: αν οι προσεχείς εκλογές δείξουν ότι δύσκολα οι επόμενες θα δώσουν αυτοδύναμη κυβέρνηση, το δίλημμα των δεύτερων δεν θα είναι τόσο το πρόσωπο του πρωθυπουργού, όσο αυτό των κοινοβουλευτικών συμμάχων του.  

Τέλος, όλη αυτή η προβληματική δυσχεραίνει την αναγκαία προσήλωση στα μεγάλα προβλήματα: τον ενεργειακό χειμώνα και την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας. Αυτό δυστυχώς για τη χώρα μας δεν είναι καινοφανές. Η αδυναμία να επιλύσουμε βασικά ζητήματα δημοκρατίας για μεγάλο μέρος του εικοστού αιώνα εμπόδισε τη διαμόρφωση προοδευτικών πολιτικών (σε αμφότερες τις παρατάξεις) και έθισε τη δημόσια ζωή στη λογική του μηδενικού αθροίσματος. Στα εθνικά ζητήματα οδήγησε σε τραγωδίες.

Οι πολιτικοί επιστήμονες συχνά μας επισημαίνουν ότι ο ορίζοντας των πολιτικών είναι βραχύς – εκτείνεται ως τις προσεχείς εκλογές. Οι συνέπειες όμως των συμπεριφορών δεν είναι. Όσο δεν επέρχεται η «άμεση και πλήρης διαλεύκανση», θα διαμορφώνεται ένας νέος φαύλος κύκλος που θα εγκλωβίσει το δημόσιο βίο. 

* Νίκος Παπασπύρου, Αναπληρωτής Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή (ΕΚΠΑ)

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr