“Οι Ποινικολόγιοι”: Οποιαδήποτε αδυναμία πρόσβασης στην δικογραφία εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους

Σοβαρές ενστάσεις εκφράζει ο Επιστημονικός Σύλλογος Δικηγόρων «Οι Ποινικολόγιοι» για την προωθούμενη διάταξη σε νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, που όπως έγραψε το dikastiko.gr προβλέπει απαγόρευση στην πρόσβαση υλικού της δικογραφίας για λόγους δημοσίου συμφέροντος.

«Οποιαδήποτε απαγόρευση στην πρόσβαση του υλικού της δικογραφίας του κατηγορουμένου και του συνηγόρου υπεράσπισης συνιστούν ευθεία παραβίαση θεμελιώδους δικαιώματος της υπεράσπισης και αντίκειται στην δημοκρατική αρχή της δίκαιης δίκης που αφορά το δικαίωμα του κατηγορούμενου για συμμετοχή του ενεργά στην διαδικασία για την προάσπιση των δικαιωμάτων του» σημειώνει ο Σύλλογος.

«Η εν λόγω διάταξη είναι ικανή να οδηγήσει σε κατάφωρες αδικίες για τον κατηγορούμενο, παραβιάζοντας σφόδρα τα υπερασπιστικά του δικαιώματα γεννώντας ζητήματα νομιμότητας και προσβολής του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη» προσθέτουν οι Ποινικολόγιοι, επισημαίνοντας πως είναι ασαφής η διατύπωση «για λόγους δημοσίου συμφέροντος», βάσει των οποίων θα επιτρέπεται η απαγόρευση πρόσβασης.

Αιχμές αφήνει και για την έλλειψη ενημέρωσης και διαλόγου με τον νομικό κόσμο σχετικά με την διάταξη. «Αποτελεί εκ προοιμίου ζήτημα το οποίο αξίζει αναφοράς η ενημέρωση της νομικής κοινότητας για τροποποιήσεις που άπτονται του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, από τα ΜΜΕ και όχι διά διαβουλεύσεως ή προσκλήσεως των φορέων προκειμένου να διατυπωθούν οι απαραίτητες νομικές απόψεις. Δεν είναι η πρώτη φορά και φαίνεται πως η ιστορία επαναλαμβάνεται πόσο μάλλον όταν πρόκειται για άλλη μία φορά για τροποποιήσεις που αφορούν τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας» τονίζεται και καλείται η νομοθετική εξουσία να επαναπροσδιορίσει τη στάση της και να προβεί σε σχετική διαβούλευση με τους νομικούς φορείς.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΩΝ «ΠΟΙΝΙΚΟΛΟΓΙΩΝ»

Ενημερωθήκαμε διά του ηλεκτρονικού τύπου, μέσω της ιστοσελίδας dikastiko.gr από άρθρο με τίτλο «Έρχεται “μπλόκο” στην πρόσβαση κατηγορούμενων σε υλικό δικογραφίας – Οι λόγοι για τους οποίους επιβάλλεται» πως επρόκειτο να κατατεθεί στην Βουλή νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, που αφορά σε κυρώσεις φυσικών και νομικών προσώπων για παραβίαση των περιοριστικών μέτρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης., το οποίο εναρμονίζεται με τα άρθρα 7 και 8 της Οδηγίας 2012/13/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2012, σχετικά με το δικαίωμα ενημέρωσης στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών (L 142), όπως ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με τον ν. 4236/2014 (Α΄ 33).

Ειδικότερα, με το εν λόγω νομοσχέδιο πρόκειται να προστεθεί  στο άρθρο 100 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, «περί του δικαιώματος πρόσβασης στο υλικό της δικογραφίας και ανακοίνωσης των εγγράφων της ανάκρισης» ως εξής: «3. Κατά παρέκκλιση από τις παρ. 1 και 2, εφόσον δεν θίγεται το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, οι αρμόδιες αρχές, κατά την ανάκριση, προανάκριση ή προκαταρκτική εξέταση, δύνανται, αιτιολογημένα, να μην επιτρέψουν, την πρόσβαση σε τμήμα του υλικού, αν αυτή ενδέχεται να θέσει σε άμεσο και σοβαρό κίνδυνο τη ζωή ή τα θεμελιώδη δικαιώματα άλλου προσώπου ή αν τέτοια άρνηση είναι απολύτως απαραίτητη για την προστασία σημαντικού δημοσίου συμφέροντος και ιδίως σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η πρόσβαση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη διεξαγωγή έρευνας ή να βλάψει σοβαρά την εθνική ασφάλεια. Κατά της ανωτέρω άρνησης, ο κατηγορούμενος ή ο συνήγορός του έχει το δικαίωμα να υποβάλει αντιρρήσεις ενώπιον του αρμοδίου δικαστικού συμβουλίου.».

Αποτελεί εκ προοιμίου ζήτημα το οποίο αξίζει αναφοράς η ενημέρωση της νομικής κοινότητας για τροποποιήσεις που άπτοντα του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, από τα ΜΜΕ και όχι διά διαβουλεύσεως ή προσκλήσεως των φορέων προκειμένου να διατυπωθούν οι απαραίτητες νομικές απόψεις. Δεν είναι η πρώτη φορά και φαίνεται πως η ιστορία επαναλαμβάνεται πόσο μάλλον όταν πρόκειται για άλλη μία φορά για τροποποιήσεις που αφορούν τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Επί της ουσίας του δημοσιεύματος, το δικαίωμα πρόσβασης σε μία δικογραφία αποτελεί ένα από τα βασικότερα υπερασπιστικά δικαιώματα του κατηγορουμένου, προκειμένου να διασφαλιστεί μία ομαλή και δίκαιη διεξαγωγή της δίκης καθόλη την διάρκεια της ποινικής διαδικασίας.

Η λήψη αντιγράφων αποτελεί την κορωνίδα των υπερασπιστικών δικαιωμάτων, είναι δε ύψιστης σημασίας για τη διασφάλιση της νομιμότητας της διαδικασίας που προβλέπεται και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο άρθρο 6.

Είναι τουλάχιστον αντίθετο στο νόμο, αν όχι στις συνταγματικές επιταγές περί δίκαιης δίκης, η μη λήψη αντιγράφων σε μία ποινική διαδικασία από τον ύποπτο ή κατηγορούμενο. Πόσω μάλλον, όταν προσφάτως οι αλλαγές έδωσαν και ιδιαίτερη διεύρυνση στα δικαιώματα του υπόπτου ακόμα και στην προκαταρκτική εξέταση.

Η παρέμβαση δε αυτή και μάλιστα από Ευρωπαϊκή Οδηγία συνιστά ευθεία οπισθοδρόμηση στο νομικό μας πολιτισμό, επιστρέφοντάς μας σε άλλες εποχές.

Οποιαδήποτε απαγόρευση στην πρόσβαση του υλικού της δικογραφίας του κατηγορουμένου και του συνηγόρου υπεράσπισης συνιστούν ευθεία παραβίαση θεμελιώδους δικαιώματος της υπεράσπισης και αντίκειται στην δημοκρατική αρχή της δίκαιης δικής που αφορά το δικαίωμα του κατηγορούμενου για συμμετοχή του ενεργά στην διαδικασία για την προάσπιση των δικαιωμάτων του.

Η οποιαδήποτε, λοιπόν, αδυναμία πρόσβασης στην δικογραφία- έστω και για λόγους δημοσίου συμφέροντος – εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους: Πως θα μπορέσει ο κατηγορούμενος να προετοιμάσει επαρκώς την άμυνα του, αν δεν γνωρίζει τα  πραγματικά και νομικά περιστατικά που συγκροτούν την σε βάρος του κατηγορία;; Ο κίνδυνος αιφνιδιασμού σε αυτήν την περίπτωση μοιάζει αναπόφευκτος.

Επιπροσθέτως, η διατύπωση για «λόγους δημοσίου συμφέροντος» είναι ασαφής. Από την διάταξη δεν φαίνεται να καθορίζονται τρόποι «αξιολόγησης» της έννοιας αυτής -έστω και ενδεικτικά-, πόσο μάλλον δεν καθορίζεται το ποιος είναι αρμόδιος να αιτιολογήσει για το αν συντρέχει λόγος δημοσίου συμφέροντος. Πως, λοιπόν, μπορεί να εγγυηθεί κανείς ότι η εν λόγω διαπίστωση θα γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες της έννομης τάξης;

Σε κάθε περίπτωση, η εν λόγω διάταξη είναι ικανή να οδηγήσει σε κατάφωρες αδικίες για τον κατηγορούμενο, παραβιάζοντας σφόδρα τα υπερασπιστικά του δικαιώματα γεννώντας ζητήματα νομιμότητας και προσβολής του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη.

Καλούμε την νομοθετική εξουσία να επαναπροσδιορίσει τη στάση της και να προβεί σε σχετική διαβούλευση με τους νομικούς φορείς.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΛΥΚΑΣ         ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΩΓΟΣ

Ο ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΤΑΛΤΑΣ

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr