Παναγιώτης Στάθης: Αυτή είναι η -τελική- διάταξη που περιορίζει την πρόσβαση κατηγορουμένων στη δικογραφία – Η εξαίρεση που ψηφίστηκε

Με επιμέρους -σημαντικές- αλλαγές ψηφίστηκε την περασμένη Παρασκευή η διάταξη βάσει της οποίας ενσωματώνεται κοινοτική οδηγία, η οποία προβλέπει περιορισμό πρόσβασης σε στοιχεία της δικογραφίας από κατηγορούμενους για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Η διάταξη αυτή, που αποκάλυψε το dikastiko.gr, προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις από δικηγορικούς συλλόγους, επιστημονικούς συλλόγους δικηγόρων, δικαστές αλλά και την αντιπολίτευση στη Βουλή κατά τη συζήτηση του επίμαχου νομοσχεδίου.

Το dikastiko.gr παρουσιάζει τη τελική μορφή της διάταξης μετά τις αλλαγές που έκανε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Γ. Φλωρίδης.    

Το 2014

Η διάταξη που προστίθεται στο άρθρο 100 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας περιγράφεται στην αιτιολογική έκθεση ως  «εξαιρετική δυνατότητα, αιτιολογημένης και μη παρεμποδίζουσας το δικαίωμα υπεράσπισης του κατηγορουμένου, άρνησης της πρόσβασής του, σε υλικό της δικογραφίας για λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος και πάντα υπό το πρίσμα των αρχών της αναλογικότητας και της αναγκαιότητας». Υπενθυμίζεται, δε, πως αυτή αφορά κοινοτική οδηγία του 2012 που ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο το 2014 και καταργήθηκε με το νέο ΠΚ, το 2019.

Η βασική -πέραν των άλλων- ένσταση του νομικού κόσμου ήταν ότι μπορεί να οδηγήσει «σε κατάφωρες αδικίες για τον κατηγορούμενο, παραβιάζοντας σφόδρα τα υπερασπιστικά του δικαιώματα γεννώντας ζητήματα νομιμότητας και προσβολής του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη». Μομφή υπήρξε και για την έλλειψη διαλόγου με τη νομική κοινότητα.

Εξαιρέσεις

Η «θυελλώδης» συνεδρίαση στη Βουλή πάντως έφερε αλλαγές που περιγράφονται από πηγές του Υπουργείου Δικαιοσύνης ως επιπλέον δικλείδες ασφαλείας.

Συγκεκριμένα δεν θα εφαρμόζεται η διάταξη αν:

-Δεν είναι σύμφωνη με την πάγια νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

-Υπάρχει απειλή προσωρινής κράτησης του κατηγορουμένου με βάση το αδίκημα το οποίο αντιμετωπίζει. Έτσι εξαιρείται ουσιαστικά για περιπτώσεις τρομοκρατίας, εγκληματικής οργάνωσης, ναρκωτικών, μεγάλων οικονομικών εγκλημάτων κλπ.

Παράλληλα η γενικόλογη αναφορά περί απόφασης από «τις αρμόδιες αρχές» (που περιλάμβανε προφανώς και αστυνομικές ή λιμενικές κλπ) περιορίζεται πλέον σε επιβολή με απόφαση «δικαστικών ή εισαγγελικών αρχών».    

Επίσης (επιπρόσθετα σε σχέση με την διάταξη που είχε ψηφιστεί το 2014) δίδεται δικαίωμα στον κατηγορούμενο να προσφύγει κατά της εφαρμογής της στο αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο.

Η διάταξη

Η τελική μορφή της διάταξης, όπως ψηφίστηκε, έχει ως εξής:

«Στο άρθρο 100 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019, Α΄ 96), περί του δικαιώματος πρόσβασης στο υλικό της δικογραφίας και ανακοίνωσης των εγγράφων της ανάκρισης, προστίθεται παρ. 3 ως εξής:

«3. Κατά παρέκκλιση από τις παρ. 1 και 2, εφόσον δεν θίγεται το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, όπως έχει ερμηνευθεί, ιδίως από την πάγια νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), οι αρμόδιες δικαστικές και εισαγγελικές αρχές, κατά την ανάκριση, προανάκριση ή προκαταρκτική εξέταση αδικημάτων που προσβάλλουν μη προσωποπαγή έννομα αγαθά, δύνανται, με ειδική αιτιολογία, να μην επιτρέψουν, την πρόσβαση σε τμήμα του υλικού, εξαιρουμένου εκείνου στο οποίο στηρίζεται κατά βάση η σύλληψη και η προσωρινή κράτηση του κατηγορουμένου, αν η πρόσβαση ενδέχεται να θέσει σε άμεσο και σοβαρό κίνδυνο τη ζωή ή τα θεμελιώδη δικαιώματα άλλου προσώπου ή αν τέτοια άρνηση είναι απολύτως απαραίτητη για την προστασία σημαντικού δημοσίου συμφέροντος και ιδίως σε περιπτώσεις κατά τις οποίες θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη διεξαγωγή έρευνας ή να βλάψει σοβαρά την εθνική ασφάλεια. Κατά της ανωτέρω άρνησης, ο κατηγορούμενος ή ο συνήγορός του έχει το δικαίωμα να υποβάλει αντιρρήσεις ενώπιον του αρμοδίου δικαστικού συμβουλίου, το οποίο αποφασίζει αμετάκλητα.»

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr