Αντώνης Ν. Μπιλίσης: Οι απαραίτητοι νέοι θεσμοί για την πλήρη και διαρκή λειτουργία των Πολιτικών και Ποινικών Δικαστηρίων ακόμα και σε συνθήκες υγειονομικής απειλής
Του Αντώνη Ν. Μπιλίση*
1ον] Το μοντέλο παράστασης ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων με έγγραφη δήλωση υποβαλλόμενη και ηλεκτρονικά (με αποστολή αρχείου pdf στην ψηφιακή πλατφόρμα solon.gov.gr), πρέπει αμέσως να επεκταθεί και στα πολιτικά δικαστήρια με σχετική προσθήκη στο αρ. 242 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ. ώστε να γίνονται όλες οι δίκες στα πολιτικά Εφετεία και στον Άρειο Πάγο, αφού εκεί δεν είναι απαραίτητη η αυτοπρόσωπη παρουσία των μαρτύρων και των διαδίκων. Χρειάζεται απλώς να προβλεφτεί η υποχρεωτικότητα της κατ’ αυτό τον τρόπο παράστασης (όσο τουλάχιστον διαρκεί το υγειονομικό πρόβλημα), αλλά και η δυνατότητα υποβολής με τη δήλωση και αιτήματος αναβολής, επί του οποίου θα μπορεί να τοποθετείται ο αντίδικος με σημείωμα του υποβαλλόμενο ηλεκτρονικά στην ίδια διεύθυνση ώστε να το κρίνει το δικαστήριο κατά τη δικάσιμο. Με δεδομένο δε ότι η αυτοπρόσωπη παρουσία δεν είναι υποχρεωτική ούτε στη νέα τακτική διαδικασία ενώπιον των πρωτοβαθμίων πολιτικών δικαστηρίων, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μη δικάζονται, όλες οι υποθέσεις, πλήν των περιουσιακών (ειδικών διαδικασιών) στα πρωτοβάθμια, Περαιτέρω για να μπορούν οι δίκες αυτές να γίνονται και ανέπαφα όταν αυτό επιβάλλεται, όπως στην περίοδο που διανύουμε, πρέπει να γίνουν τα εξής απλά βήματα για τα οποία υπάρχουν εξασφαλισμένες τεχνικά λύσεις, και για να προλάβω τις αντιρρήσεις παραπέμπω στα ψηφιακά αρχεία που τηρούν οι τράπεζες εδώ και πάρα πολλά χρόνια χωρίς κανένα πρόβλημα:
— α) Να εφοδιαστούν όλοι οι δικαστές και οι δικηγόροι με ψηφιακή υπογραφή και όλες οι καταθέσεις των εισαγωγικών δικογράφων να γίνονται υποχρεωτικά διαδικτυακά μέσω της άνω πλατφόρμας (solon.gov.gr), όπου θα τηρείται το εξής ψηφιακός φάκελος δικογραφίας.
— β) Να εξασφαλιστεί η δυνατότητα κατάθεσης όχι μόνον των προτάσεων αλλά και των σχετικών «σκαναρισμένων» μέσω της ίδιας πλατφόρμας, που θα αποτελεί ενημέρωση του εν λόγω φακέλου. Έχει τεράστια χωρητικότητα και πρέπει να επεκταθεί αμέσως η σύνδεσή της με όλα τα δικαστήρια της χώρας, πράγμα που πρέπει να αποτελέσει στοίχημα για το υπουργείο Δικαιοσύνης, καθώς είναι απολύτως αναγκαία η επέκταση. Το αρχείο των σχετικών θα τηρείται εκεί, θα είναι δυνατόν να λαμβάνονται πιστοποιημένα (με bar code) αντίγραφα από τα κατατεθέντα, και θα πάψει να δεσμεύεται χώρος για υλική τήρηση των εγγράφων στις γραμματείες. Διευκρινίζω εδώ ότι δε χρειάζεται να κάνουμε εμείς οι δικηγόροι τα «σκαναρίσματα» στα γραφεία μας. Οι πελάτες μας στο εξής θα μας παραδίδουν αντί για φωτοτυπημένα αντίγραφα των αποδεικτικών εγγράφων τους, αρχεία pdf μέσω e mail που θα μας στέλνουν τα φωτοτυπεία όπου θα «σκανάρονται» τα πρωτότυπα.
— γ) Να αναρτώνται στην πλατφόρμα solon.gov.gr, καθημερινά όλα τα πινάκια – εκθέματα κάθε δικασίμου όλων των διοικητικών και πολιτικών δικαστηρίων της χώρας, όπου και θα καταχωρούνται τα υπομνήματα, οι προτάσεις και τα σχετικά έκαστης δίκης, ορατά μόνον στους διαδίκους έκαστης υπόθεσης.
— δ) Να λαμβάνονται οι ένορκες βεβαιώσεις με αποστολή email στη γραμματεία του Ειρηνοδικείου, ή στην πλατφόρμα solon.gov.gr, από τον πληρεξούσιο δικηγόρο που θα περιλαμβάνει σκαναρισμένο pdf με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής του εν. βεβαιούντα και να επιστρέφονται με τον ίδιο τρόπο, αφού καταχωρηθούν αρμοδίως, όπως ακριβώς συμβαίνει πλέον με τα πιστοποιητικά μη δημοσίευσης διαθήκης κ.λ.π. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι το σύστημα των ενόρκων βεβαιώσεων δεν παρουσιάζει καμία αποδεικτική αξιοπιστία και πρέπει κατεπειγόντως να αναθεωρηθεί, (υπάρχουν δόκιμες λύσεις), καθώς το εμμάρτυρο μέσο απόδειξης είναι ουσιώδες στοιχείο της παροχής δικαστικής προστασίας.
2ον] Στις ειδικές διαδικασίες και στην περίπτωση κλήτευσης σε ακρόαση των ενόρκως βεβαιωσάντων στην τακτική διαδικασία, πρέπει να καταστεί δικονομικά δυνατή εκτός από τη συνήθη και η με live streaming τηλεσυνεδρίαση του δικαστηρίου και η εξέταση των μαρτύρων μέσω της άνω δημόσιας πλατφόρμας με βιντεοσκόπηση της διαδικασίας, (όπως συμβαίνει στις εφαρμογές zoom, webex κλπ), ώστε στις περιπτώσεις που υπάρχει λόγος ανώτερης βίας, σαν κι αυτή που βιώνουμε, να μην είναι απαραίτητο να έλθουν στο δικαστήριο οι διάδικοι και οι μάρτυρες. Με τον τρόπο αυτόν τα διοικητικά και πολιτικά δικαστήρια θα μπορούν να λειτουργούν πάντοτε σε όλες τις συνθήκες. Ήδη το μέτρο εφαρμόζεται σε αλλοδαπές έννομες τάξεις, όπως στην Αυστραλιανή (Ομοσπονδιακό Δικαστήριο) και όπως πληροφορούμαι και στην Αγγλική. Το μόνο που χρειάζεται είναι να εκπονηθεί μια σχετική δικονομία για συνεδρίαση με το συγκεκριμένο μέσο, λίγων μόνον άρθρων, που να εξασφαλίζει κυρίως την απρόσκοπτη κατάθεση του μάρτυρα από θέση με συγκεκριμένες προδιαγραφές, είτε στα δικηγορικά μας γραφεία είτε σε άλλους χώρους (νοσοκομεία π.χ.) εφόσον διαπιστώνεται ότι πληρούνται οι εν λόγω προδιαγραφές. Με τον ίδιο τρόπο μπορούν να γίνονται και οι αγορεύσεις στον Άρειο Πάγο.
3ον] Στα ΠΟΙΝΙΚΑ δικαστήρια οι δίκες πρέπει να γίνονται χωρίς πολίτες στο ακροατήριο ή με ελάχιστους πολίτες σε απόσταση μεταξύ τους. Η δημοσιότητα εξασφαλίζεται με εικονοληψία και ηχοληψία της διαδικασίας η οποία μεταδίδεται διαδικτυακά με τον άνω τρόπο (live streaming) και μπορεί να την παρακολουθήσει όποιος θέλει με κωδικό εισόδου που γνωστοποιείται μαζί με το έκθεμα των δικών, όπως ακριβώς γίνεται με τις μεταδόσεις μέσω των κινητών τηλεφώνων. Με τον τρόπο αυτόν εξασφαλίζονται και ασφαλή πρακτικά και στις ποινικές δίκες. Πρέπει δε να υπάρξει ρύθμιση που θα θεωρεί το οπτικοακουστικό αρχείο τμήμα της ποινικής απόφασης. Περαιτέρω, σε κάθε αίθουσα πρέπει να τοποθετηθεί μικροφωνική εγκατάσταση και πολλές κλειστές με πλέξιγκαλς ατομικές θέσεις για τους δικηγόρους, κατά μήκος της αίθουσας (δεξιά και αριστερά της έδρας), και τους δικαστές στην έδρα και με λίγες θέσεις κοινού σε απόσταση η μία από την άλλη.
4ον] Τέλος πρέπει να εκπονηθούν δικονομικοί κανόνες ώστε να είναι δυνατή και στα ποινικά δικαστήρια η με τον παραπάνω τρόπο εξέταση των μαρτύρων και των διαδίκων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες ή ασθενούν, διαπιστωμένα, ήτοι μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή που παρέχει εικόνα και ήχο στο δικαστήριο από τον τόπο που βρίσκεται ο μάρτυρας. Και αυτό είναι εφικτό εφόσον τηρούνται οι εξής δύο προϋποθέσεις. Η ύπαρξη του μέσου (Η/Υ συγκεκριμένων προδιαγραφών) και η απομόνωση του μάρτυρα, η οποία μπορεί να ελέγχεται από το δικαστήριο μέσω της κάμερας του Η/Υ και σε κάθε περίπτωση με την παρουσία προανακριτικού υπαλλήλου και δικηγόρου της επιλογής αυτού που καταθέτει.
Κάποιοι μεγαλύτεροι στην ηλικία συνάδελφοι είναι αλήθεια ότι δυσκολεύονται να εξοικειωθούν με την τεχνολογία, αν και ο βαθμός δυσκολίας είναι μικρός λόγω της απλότητας των εφαρμογών. Τώρα όμως τα πράγματα άλλαξαν και αν θέλουμε τα δικαστήρια ανοικτά και κατά τον καιρό της πανδημίας ώστε να μπορούμε να δουλέψουμε, δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Είναι άλλωστε η εποχή που οι συνταξιούχοι και οι ηλικιωμένοι διενεργούν ήδη διατραπεζικές συναλλαγές μέσω ebanking !!
*Δικηγόρος παρ’ Αρείω Παγω
Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr
