Σωκράτης Βρυσόπουλος: Το πολύπλευρο πρόβλημα των κόκκινων δανείων-Ανάγκη νομοθετικών παρεμβάσεων

“Πολυκρίση”. Ο νέος όρος που υιοθετείται παγκοσμίως από τις διάφορες δεξαμενές σκέψεις. Ήτοι αλλεπάλληλες διαφορετικές κρίσεις που η μια τροφοδοτεί την άλλη, με αποτέλεσμα την μεγιστοποίηση του προβλήματος συνολικά.  Η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ προειδοποιούν ότι πολλές χώρες θα βρεθούν σε κατάσταση πτώχευσης στο εγγύς μέλλον και ζητούν παρεμβάσεις από τις κυβερνήσεις. Στο ζήτημα του ιδιωτικού χρέους, επιλέχθηκε από τις κυβερνήσεις ως λύση να μεταβιβασθούν τα “κόκκινα δάνεια” των δανειοληπτών σε ιδιωτικές εταιρείες διαχείρισης χρέους (ΕΔΑΔΠ), ώστε να “εξαφανισθούν” από τα βιβλία των συστημικών Τραπεζών. Ενδεχομένως από οικονομικής απόψεως, στο πλαίσιο της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της χώρας, τούτο σε αριθμούς να πηγαίνει καλά. Ωστόσο, ο αντίκτυπος της “πολυκρίσης” στην κοινωνία των υπερχρεωμένων δανειοληπτών, αφορά μια άλλη πραγματικότητα, η οποία σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεραπευτεί με μέτρα “ασπιρίνης”. Άλλως η διαχείριση των κόκκινων δανείων θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε έναν φάυλο κύκλο, με την κοινωνία όμως στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, να καταρρέει.

Κατόπιν μιας σειράς νομοθετημάτων, ιδίως από το 2015 έως και σήμερα, στο πλαίσιο διευκόλυνσης των ΕΔΑΔΠ να υλοποιήσουν τον ρόλο τους, “η ζυγαριά στην ενάσκηση νόμιμων δικαιωμάτων κλίνει συντριπτικά υπέρ του δανειστή σε βάρος του εκάστοτε οφειλέτη, συμπεριλαμβανομένου κυρίως και του ανυπαίτιου και ευάλωτου οφειλέτη”. Η παρούσα κατάσταση, απόρροια της πολύχρονης κρίσης και των περασμένων Μνημονίων αλλά και των επιλογών των προγενέστερων κυβερνήσεων, χρίζει άμεσης και ουσιαστικής επέμβασης σε υφιστάμενους Νόμους προκειμένου να ισοσκελίσει η “ζυγαριά” και να αισθάνεται ο μέσος ευάλωτος δανειολήπτης προστατευμένος από τους Νόμους και το Σύνταγμα της χώρας.

Οι κύριες παρεμβάσεις που καλείται η κυβέρνηση άμεσα να επιβάλλει για να απαλύνει τους ευάλωτους και υπερχρεωμένους δανειολήπτες παράλληλα δε με την σκοπιμότητα των ΕΔΑΔΠ, αφορούν:

α) Διορθώσεις στον Νέο Πτωχευτικό Κώδικα στο στάδιο του εξωδικαστικού μηχανισμού

Ο Ν. 4738/2020 αποτελεί αυτή τη στιγμή ένα εργαλείο για τη ρύθμιση οφειλών σε τράπεζες, εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τρίτους. Ωστόσο, η προπτωχευτική διαδικασία δεν επιβάλλει στα πιστωτικά ιδρύματα την συμμετοχή τους στη διαδικασία. Σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ.1: Μετά την υποβολή της αίτησης, οι συμμετέχοντες πιστωτές, που είναι χρηματοδοτικοί φορείς, δύνανται να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης προς τον οφειλέτη. Αν πρόταση εξασφαλίσει τη συναίνεση του οφειλέτη, της πλειοψηφίας (ως προς την αξία των σχετικών απαιτήσεων) των συμμετεχόντων πιστωτών που είναι χρηματοδοτικοί φορείς και τουλάχιστον του ποσοστού συμμετεχόντων πιστωτών με ειδικό προνόμιο, υπογράφεται μεταξύ των συναινούντων πιστωτών και του οφειλέτη η σύμβαση αναδιάρθρωσης (που δύναται να συναφθεί και ως πολλαπλές διμερείς συμφωνίες με ταυτόσημο περιεχόμενο).” Το ρήμα “δύνανται” που συνεπάγεται επιλεκτικότητα συμμετοχής, πρέπει να αντικατασταθεί με το ρήμα “υποχρεούνται”. Διότι, ως έχει η κατάσταση, τούτο καθιστά στην πράξη, ατελέσφορη και άνευ ουσίας την υποβολή αίτησης του υπερχρεωμένου οφειλέτη, εφόσον στην πορεία δεν συνδράμουν στην εξωδικαστική ρύθμιση του χρέους τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και με αυτόν τον τρόπο υπονομεύεται ο σκοπός του εν λόγω Νόμου.  Επιβάλλεται η άμεση τροποποίηση του άρθρου 14 παρ.1 του Ν.4738/2020, στην υποχρέωση κατάθεσης πρότασης στην ηλεκτρονική βάση της ΕΓΔΙΧ προς τον οφειλέτη.  Εξάλλου σε μια τέτοια περίπτωση, η διαδικασία είναι γρήγορη, αφού εντός 2 μηνών μπορούν να ρυθμιστούν πολλά κόκκινα δάνεια, δίχως περαιτέρω διαβουλεύσεις και δικαστικές ενέργειες που οδηγούν συνήθως στα άκρα (πλειστηριασμοί και αποβολές νομής).

β) Δάνεια σε ελβετικό φράγκο

Αφορά 200.000 δανειολήπτες δανείων σε ελβετικό φράγκο. Μετά την έμμεση παραδοχή περί μη επαρκούς προστασίας στα δάνεια που δόθηκαν, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με ρήτρα αξίας ελβετικού φράγκου, εκδόθηκε στην Ελλάδα ο σχετικός Ν. 4438/16, ο οποίος είναι αποτέλεσμα υποχρέωσης της χώρας μας να ενσωματώσει την ευρωπαϊκή οδηγία 2014/17/ΕΕ, με τον οποίο πράγματι θεσπίστηκαν διατάξεις οι οποίες μεταξύ άλλων ρυθμίζουν τις συμβάσεις πίστωσης σε ξένο νόμισμα και ισχύουν από την εφαρμογή του νόμου.

Ωστόσο, όπως υποστηρίζει  Πανελλήνιος Σύλλογος Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου (ΣΥΔΑΝΕΦ), η ενσωμάτωση της εν λόγω ευρωπαϊκής οδηγίας στην ελληνική έννομη τάξη καλύπτει νομικά δάνεια που χορηγούνται από την ψήφιση του νόμου και μετά, δεν έχει δηλαδή εφαρμογή στα δάνεια τα οποία έχουν χορηγηθεί πριν από την έναρξη ισχύος του παραπάνω ελληνικού νόμου (ημερομηνία έναρξης ισχύος: 28-11-2016), αφήνοντας έτσι «απροστάτευτους» στην Ελλάδα τους 200.000 και πλέον Ευρωπαίους πολίτες της.

Οι πάνω από 200.000 δανειολήπτες έχουν την ατυχία να αντιμετωπίζουν μια εξόχως δυσμενή συγκυρία για το ευρώ και ευνοϊκή για το ελβετικό φράγκο, που έχει ακριβύνει ακόμη περισσότερο τα δάνειά τους, συνυπολογίζοντας και την αύξηση επιτοκίων της Ελβετικής Κεντρικής Τράπεζας . Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις το τελευταίο τρίμηνο, η ισοτιμία ευρώ με ελβετικό φράγκο έφτασε στο 0,9% από το 1,05% που ήταν τον Ιούνιο. Αυτό σημαίνει πως αν κάποιος δανειολήπτης έχει δάνειο 100.000 ευρώ σε ελβετικά φράγκα, διαπιστώνει ότι το συνολικό ύψος αυξήθηκε σε 109.000 ευρώ.

Από πέρυσι τον Σεπτέμβριο η ανατίμηση του ελβετικού φράγκου έναντι του ευρώ είναι στο 14% (1,10 η ισοτιμία), ενώ να θυμίσουμε ότι πριν πέντε χρόνια η ισοτιμία διαμορφωνόταν στο 1,20%.

Τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι τα τραπεζικά ιδρύματα δεν έχουν υποστεί ζημίες, σε αντίθεση με τον εν λόγω τύπο δανειολήπτη, ο οποίος έχει ήδη αποπληρώσει το δάνειο του συμπεριλαμβανομένων των τόκων, καλείται να αποπληρώσει ξανά ένα νέο κεφάλαιο σχεδόν ισόποσο ή και αόριστο σε κάποιες περιπτώσεις. Θα ήταν χρήσιμο να εισακουστούν τα αιτήματα του ΣΥ.ΔΑΝ.Ε.Φ. (Συνδέσμου Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου), ο οποίος έχει εκπονήσει σχετικές μελέτες και παρουσιάσει προτάσεις επίλυσης του ζητήματος αυτού. Κύρια παρέμβαση η άμεση ενεργοποίηση του άρθρου 10, παρ. 21 του Ν. 2251/1994, όπως σήμερα ισχύει. Το άρθρο προβλέπει τη δυνατότητα του αρμόδιου υπουργού με απόφασή του να καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις προσαρμογής της συναλλακτικής συμπεριφοράς των προμηθευτών στο δεδικασμένο αμετάκλητων δικαστικών αποφάσεων επί αγωγών καταναλωτή ή ενώσεων καταναλωτών, καθώς οι συνέπειες του δεδικασμένου έχουν ευρύτερο δημόσιο ενδιαφέρον για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και την προστασία των καταναλωτών».

γ) Προστασία πρώτης κατοικίας ευάλωτων με την επαναφορά του Ν.4605/2019.

Μετά την κατάργηση του διάσημου Ν.3869/2010 (Νόμος Κατσέλη), προσωρινά ίσχυσε για ένα έτος μόλις, ο Ν.4605/2019 («ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΔΟΤΗΣΗΣ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ ΜΕ ΥΠΟΘΗΚΗ ΣΕ ΚΥΡΙΑ ΚΑΤΟΙΚΙΑ») που αφορούσε τη προστασία πρώτης κατοικίας, όπου ο δανειολήπτης μπορούσε να αποπληρώσει την εμπορική αξία της κατοικίας του στο 120% αυτής για 25 έτη, υπό προϋποθέσεις εισοδήματος, αξίας κατοικίας, ύψους οφειλών κ.α., με τη συνεισφορά του Δημοσίου στη μηνιαία δόση, σε ποσοστό 50% στα στεγαστικά και 30% στα επιχειρηματικά δάνεια. Στις δύσκολες αυτές συγκυρίες, η επαναφορά του συγκεκριμένου νομοθετήματος, έστω και προσωρινά όσο διαρκούν οι κρίσεις και δη οι αυξήσεις των επιτοκίων, θα αποτελέσει σανίδα σωτηρίας για τους ευάλωτους, θα αποτρέψει τη διενέργεια χιλιάδων πλειστηριασμών, ενώ αποτελεί μια επιτυχημένη συνταγή στη διαχείριση κόκκινων δανείων.

δ) “Ποντιακά” δάνεια

Το ζήτημα αφορά 32.000 οικογένειες και δάνεια που δόθηκαν στο πλαίσιο της στεγαστικής αποκατάστασης των παλιννοστούντων ποντίων ομογενών από την πρώην ΕΣΣΔ με τον ν. 2790/2000 και ανερχόταν σε ποσό 60.000 € ανά δάνειο. Σε όλα τα δάνεια εγγυήθηκε ανεπιφύλακτα το Ελληνικό Δημόσιο επιδοτώντας μάλιστα το επιτόκιο τους κατά 60% ενώ δόθηκαν μέσω της ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. Πρόκειται για ένα χρονίως δυσεπίλυτο ζήτημα, από την επί της ουσίας μη ολοκλήρωση των προγραμμάτων, που αναπτύχθηκαν από το Εθνικό Ίδρυμα Υποδοχής και Αποκατάστασης Ομογενών Ελλήνων (ΕΙΥΑΠΟΕ) και αφορούσαν τη στεγαστική αποκατάσταση των Παλιννοστούντων Ομογενών. Ο ΕΙΥΑΠΟΕ με το νόμο 3072/2002 λύθηκε και τέθηκε σε εκκαθάριση και με την υπ’ αριθμ. 265/2004 Κοινή Υπουργική Απόφαση η διοίκηση και η διαχείριση των ακινήτων του πρώην ΕΙΥΑΠΟΕ περιήλθε στις Περιφέρειες, ενώ μετά την εφαρμογή του «Καλλικράτη», οι σχετικές αρμοδιότητες και η περιουσία του ιδρύματος περιήλθαν στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις στη Διεύθυνση Αστικής Κατάστασης και Κοινωνικών Υποθέσεων, η οποία μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνη για την επιμέτρηση των κατοικιών, την έκδοση των σχετικών τίτλων ιδιοκτησίας, την παραχώρηση οικοπέδων, χωραφιών και ακινήτων.  Οι τραπεζικές συμβάσεις των δανείων αυτών διέπονται από ειδικό καθεστώς λειτουργίας. Στις εν λόγω συμβάσεις το πιστωτικό ίδρυμα χορηγεί την πίστωση (είτε με την μορφή τοκοχρεωλυτικού δανείου είτε πίστωση μέσω αλληλόχρεου λογαριασμού) και το Δημόσιο/ΕΤΕΑΝ παρέχει την εγγύηση υπό όρους. Εφόσον ο δανειολήπτης καταστεί υπερήμερος, το πιστωτικό ίδρυμα έχει το δικαίωμα να καταγγείλει την σύμβαση δανείου και μετέπειτα να ζητήσει το ποσό της εγγύησης από τον εγγυητή, Δημόσιο/ΕΤΕΑΝ.  Πριν το Δημόσιο καταβάλει στο πιστωτικό ίδρυμα μέσα στην προβλεπόμενη προθεσμία το ποσό της εγγύησης, βεβαιώνει την σχετική οφειλή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. σε βάρος του δανειολήπτη. Μετά από εκεί, αρμόδια για την είσπραξη της οφειλής είναι η Δ.Ο.Υ. η οποία αξιοποιεί τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) για να προβεί σε πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του δανειολήπτη και των τυχόν λοιπών εγγυητών (κατασχέσεις ακινήτων, κατασχέσεις εις χείρας τρίτων κτλ.).  Όμως, λόγω κατάπτωσης της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου, η ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ συνεχίζει να διεκδικεί όλο το ποσό μετά τόκων και λοιπών χρεώσεων από τη κατηγορία αυτήν δανειοληπτών, επιδίδοντάς τους διαταγές πληρωμής και καθιστώντας τους αντιμέτωπους με διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος της περιουσίας τους. Σε άλλες περιπτώσεις αν αφορά μικρότερα δάνεια, εκχωρεί την οφειλή στην εφορία, οπότε βρίσκονται αντιμέτωποι να τα ρυθμίσουν με μόλις 12 ή 24 δόσεις, άλλως κινδυνεύουν πάλι με κατάσχεση. Ωστόσο, όταν δανειοδοτήθηκαν ως παλλινοστούντες, κατόπιν παροτρύνσεως και συμφώνως με τις υποσχέσεις της Ελληνικής Πολιτείας,  πίστευαν ότι σε περίπτωση δυσκολιών, το Ελληνικό Δημόσιο έχοντας εγγυηθεί στις συμβάσεις τους την επιδότηση του επιτοκίου, θα διευκολύνονταν σε κάποιον βαθμό ώστε να μην καταλήξουν σε δυσμενή θέση. Ωστόσο έως και σήμερα δεν έχει δοθεί λύση στο ειδικό καθεστώς αυτών των δανείων, με αποτέλεσμα 32.000 παλλινοστούντες, να έχουν απωλέσει το υποτιθέμενο “ευνοϊκό καθεστώς” αυτών των χορηγήσεων, κάτι που δεν μπορούσαν να περιμένουν ότι θα συνέβαινε, το 2005 όταν και η Ελληνική Πολιτεία τους ενθάρρυνε προκειμένου να δανειοδοτηθούν μέσω της Εθνικής Τράπεζας. Η Πολιτεία έχει συνέχεια και πρέπει να τηρεί τις υποσχέσεις της.

Για την ειδική αυτή κατηγορία δανειοληπτών, λύση θα είναι η μερική διαγραφή της σημερινής οφειλής προσαρμοσμένης με βάση την εμπορική σήμερα αξία του ακινήτου τους, με επιδότηση του επιτοκίου από το Ελληνικό Δημόσιο, ενώ για όσα δάνεια έχουν ήδη εκχωρηθεί στην εφορία, θα πρέπει να ρυθμιστούν με ένα καθεστώς 240 δόσεων, καθόσον αφορούσαν στεγαστικά δάνεια.

ε) Επαναφορά δικαιώματος άσκησης αναστολής του άρθρου 938 ΚΠολΔ και σε πρώτο βαθμό

Ο νόμος 4335/2015 (ΦΕΚ Α’ 87/23.7.2015) κατάργησε το άρθρο 938 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που έδινε τη δυνατότητα στον οφειλέτη να αιτηθεί την αναστολή της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί τη βάσει ανακοπής κατά της εκτέλεσης. Κατά την αιτιολογική έκθεση του νόμου, η κατάργηση του άρθρου αυτού είχε εφαρμοσθεί, ώστε  να εκδικαστεί στον πρώτο βαθμό η ανακοπή κατά της εκτέλεσης και να κριθούν τα ζητήματα που προβάλλονται από τον οφειλέτη πριν τον πλειστηριασμό έγκαιρα. Η κατάργηση του άρθρου αυτού προκάλεσε ιδιαίτερες αντιδράσεις στην ελληνική έννομη τάξη, καθώς πλέον ο οφειλέτης δεν είχε στην κατοχή του ένα ισχυρό όπλο για την προστασία της περιουσίας του κατά της οποίας είχε ξεκινήσει η αναγκαστική εκτέλεση. Υπάρχει διχόνοια στην νομολογία αναφορικά με τι είδους ασφαλιστικά μέτρα πλέον μπορεί να προστατευτεί ο δανειολήπτης που άσκησε νόμιμα και εμπρόθεσμα ανακοπή κατά της διαταγής πληρωμής. Το πρόβλημα που υφίστανται χιλιάδες δανειολήπτες είναι ότι  τα πινάκια στα Πρωτοδικεία ειδικά είναι υπερφορτωμένα, η δικάσιμος που δίδεται από τις γραμματείες των δικαστηρίων–ειδικότερα στο Πρωτοδικείο Αθηνών– για τη συζήτηση της ανακοπής στην πράξη ξεπερνά τους 6 μήνες που ορίζει ο Νόμος για την εκδίκασή της και σήμερα προσδιορίζεται ακόμη και στο 2028! Στο ενδιάμεσο όμως χρονικό διάστημα ο πιστωτής έχει το πλεονέκτημα να ολοκληρώσει τον πλειστηριασμό–πάγια πλέον τακτική που ασκούν οι εταιρείες διαχείρισης–οπότε βρίσκεται αντιμέτωπος ο δανειολήπτης με έναν πλειστηριασμό, πριν ακόμη κριθεί η ανακοπή του σε πρώτο βαθμό!

Ορθά, με το άρθρο 60 του Ν. 4842/2021 (ΦΕΚ Α’ 190/13.10.2021) με έναρξη ισχύος από 1.1.2022 η κυβέρνηση αποκατέστησε το άρθρο 938 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, όμως, όταν αφορά κατάσχεση ακινήτων, μόνον σε δεύτερο βαθμό, δηλαδή με την άσκηση έφεσης ή με τις Προτάσεις κατά τη συζήτηση της ανακοπής μπορεί να υποβληθεί αίτημα αναστολής. Πρακτικά όμως η διάταξη αυτή καθίσταται άνευ ουσίας, αφού ο χρόνος συζήτησης της ανακοπής είναι μεταγενέστερος του πλειστηριασμού που θα έχει προηγηθεί εντός 8 μηνών από την κατάσχεση. Με αυτόν τον τρόπο καθίσταται άνευ ουσίας και ουσιαστικά ανενεργό το δικαίωμα το οφειλέτη να προσβάλλει την κατάσχεση, με αποτέλεσμα ο δανειστής να ασκεί πλέον τα δικαιώματά του προνομιακά σε βάρος των αντίστοιχων δικαιωμάτων άμυνας του οφειλέτη. Κατόπιν αυτής της ανισορροπίας, επιβάλλεται η πλήρης αποκατάσταση του άρθρου 938 ΚΠολΔ,  όσον αφορά τα ακίνητα, ως αρχικώς ο παλαιός νομοθέτης είχε σοφά προβλέψει, από την επίδοση διαταγής πληρωμής με εκτελεστό απόγραφο, άλλως οπωσδήποτε από την επίδοση της κατασχετήριας έκθεσης, ώστε να μπορεί σε ικανό χρονικό διάστημα ο οφειλέτης να αμυνθεί και να κριθεί σε κάθε περίπτωση πριν τον πλειστηριασμό η πιθανολόγηση ευδοκίμησης της ανακοπής του.

στ) Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί

Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί έχουν γίνει πλέον η νέα επένδυση των ξένων funds, τα οποία επιδιώκουν τον έλεγχο του εγχώριου real estate στη χώρα. Σας διαβεβαιώ ότι κάθε φορά που έρχομαι σε επαφή με εκπροσώπους των funds για εξωδικαστική ρύθμιση προ πλειστηριασμού, κάθε φορά ζητούν από υπερχρεωμένους δανειολήπτες τη καταβολή εξουθενωτικών ποσών σε κεφάλαιο (το ελάχιστο ποσό των 30.000 ευρώ) προκειμένου να αναστείλουν τον πλειστηριασμό και όχι να ρυθμίσουν το σύνολο της οφειλής. Είναι προφανές όμως, ότι ελαχιστότατοι διαθέτουν αυτά τα κεφάλαια, αφού αν τα διέθεταν δεν θα κατέληγαν σε πλειστηριασμό. Όταν όμως απαιτούνται ως προϋπόθεση αναστολής ενός πλειστηριασμού και μόνον, γίνεται πλήρως αντιληπτή η σκοπιμότητα πίσω από αυτό. Επομένως ο πλειστηριασμός θα πρέπει να είναι το τελευταίο καταφύγιο του πιστωτή, όταν έχουν εξαντληθεί όλα τα μέσα εξωδικαστικής ή δικαστικής διαδικασίας για την ρύθμιση του χρέους. Η εξάντληση των μέσων αυτών ή η γενική αποδεδειγμένη άρνηση του οφειλέτη να συζητήσει τη ρύθμιση του χρέους του, θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση του παραδεκτού της όποιας κατάσχεσης βάσει του ΚΠολΔ.

Η λύση είναι η υποχρεωτική διαμεσολάβηση με εκπροσώπηση δικηγόρων, στο στάδιο της καταγγελίας του δανείου και πριν την έκδοση ή επίδοση διαταγής πληρωμής. Τούτο αφενός φέρνει υποχρεωτικά τα δύο μέρη σε ουσιαστικές συζητήσεις, για την ρύθμιση του χρέους, αφετέρου θα μειώσει την κατάθεση δικογράφων (διαταγών πληρωμής, ανακοπών, ασφαλιστικών μέτρων) αποφορτίζοντας τα δικαστήρια από εκατοντάδες χιλιάδες υποθέσεις. Επιπλέον, θα μειώσει σημαντικά τους πλειστηριασμούς.

ζ) Αναγκαία επιδότηση επιτοκίου σε ήδη ρυθμισμένα στεγαστικά δάνεια δικαστικά ή εξωδικαστικά και σε όσα μελλοντικά θα ρυθμιστούν, όσο διαρκεί η αύξηση επιτοκίων της ΕΚΤ

Υφίσταται άμεσος κίνδυνος δημιουργίας “νέας γενιάς” κόκκινων δανείων αλλά και κοκκίνισμα ρυθμισμένων κόκκινων δανείων. Οι αλλεπάλληλες κρίσεις, η ακρίβεια της ενέργειας, των αγαθών, των υπηρεσιών, η συσσώρευση φορολογικών και ασφαλιστικών οφειλών σε συνδυασμό με την συνεχή αύξηση των επιτοκίων στα στεγαστικά δάνεια, σύμφωνα με τις αποφάσεις της ΕΚΤ, έχουν ήδη δημιουργήσει ένα “κοκτέιλ” υπερχρέωσης, που δεν αφορά στρατηγικούς κακοπληρωτές-οι οποίοι ούτως άλλως παραμένουν κακοπληρωτές-αλλά τους συνεπείς οφειλέτες. Στους συνεπείς οφειλέτες εντάσσονται και όσοι έχουν ρυθμίσει τα δάνεια τους δικαστικώς-με τον Ν.3869/2010, τον Ν.4605/2019,τον Ν.4738/2020-αλλά και εξωδικαστικά. Τα στεγαστικά αυτά δάνεια κινδυνεύουν να κοκκινίσουν, επομένως δίκαιο αίτημα η στήριξη της Πολιτείας αλλά και των Τραπεζών να επιδοτούν την διαφορά επιτοκίου που προκύπτει από τις απανωτές αυξήσεις και για όσο θα διαρκέσουν αυτές.

η) Τηλεφωνικές οχλήσεις σε δανειολήπτες

Σύμφωνα με τον νόμο (3758/2009) Εταιρείες Ενημέρωσης οφειλετών για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις είναι οι εταιρίες που έχουν ως αποκλειστικό καταστατικό σκοπό την εξώδικη ενημέρωση οφειλετών για την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων και απαιτητών χρηματικών οφειλών τους έναντι δανειστών, πριν από τη διενέργεια δικαστικών πράξεων και το στάδιο έναρξης της αναγκαστικής εκτέλεσης, που προέρχονται από συμβάσεις πίστωσης και εγγύησης και νόμιμες εμπορικές συναλλαγές, καθώς και τη διαπραγμάτευση του χρόνου, του τρόπου και των λοιπών όρων αποπληρωμής των οφειλών, κατ` εντολή και για λογαριασμό των δανειστών. Μεταξύ άλλων, η επικοινωνία πρέπει να γίνεται 1 φορά ανά δύο ημέρες ή πιο αραιά και κατά τις εργάσιμες ημέρες από ώρα 9:00 – 20:00 και να περιορίζεται στην ενημέρωση των οφειλών και τη ρύθμιση αυτών.

Ωστόσο στην πράξη, οι κανόνες παραβιάζονται ανελλιπώς από τις εισπρακτικές εταιρείες, η πλειοψηφία των δανειοληπτών υφίστανται προσβλητικές συμπεριφορές,  απειλές και έντονη ψυχολογική βία. Παρά τα όργανα και τις κυρώσεις που έχουν θεσπιστεί, σε περίπτωση καταγγελιών, έχει αποδειχθεί ότι οι κυρώσεις σε βάρος τους είναι ελάχιστες εξ ου και το γεγονός ότι οι συμπεριφορές αυτές δεν έχουν εξαλειφθεί.

Στο δικηγορικό μου γραφείο, όπως και αντίστοιχα σε πολλών συναδέλφων μου, έχουμε γίνει μάρτυρες υπονόμευσης των δικαιωμάτων που μπορεί να ασκήσει ένας οφειλέτης, προσβολών ακόμη και σε προσωπικό επίπεδο, άσκησης ψυχολογικής βίας σε ηλικιωμένους οφειλέτες, ακόμη και σε περιπτώσεις ρυθμισμένων οφειλών με δικαστικές αποφάσεις.

Θα πρέπει να επέλθει κατάργηση των εταιρειών ενημέρωσης και η ενημέρωση στους οφειλέτες να προσδίδεται μόνον σε δικηγόρο που θα αναφέρει την δικηγορική του ιδιότητα και τον αριθμό μητρώου του στον οφειλέτη, ενεργούντα, με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας των δικηγόρων. Σύμφωνα με τον Κώδικα, ο δικηγόρος ή η δικηγορική εταιρία, απαγορεύεται να οχλεί προφορικά και δη τηλεφωνικά, τον οφειλέτη του εντολέα του πέραν της μίας φοράς, προκειμένου να τον ενημερώσει για την οφειλή του και να διερευνήσει τη δυνατότητα εξώδικης επίλυσης της υφιστάμενης διαφοράς. Σε περίπτωση που στη συνέχεια ο οφειλέτης δεν ανταποκριθεί, δυστροπήσει ή αρνηθεί να εξοφλήσει την οφειλή, ο δικηγόρος οφείλει, τότε, να προβεί σε έγγραφη εξώδικη όχληση ή να ασκήσει τα προβλεπόμενα νόμιμα ένδικα βοηθήματα για λογαριασμό του εντολέα του.

Σε περίπτωση παραβίασης του Κώδικα Δικηγόρων, θα ενεργοποιούνται οι σχετικές κυρώσεις σε βάρος του δικηγόρου που ενήργησε παράνομα ή της δικηγορικής εταιρείας/γραφείου που εκπροσωπεί, ενώ θα πρέπει να εξετασθούν και οικονομικές κυρώσεις.

Η ανάγκη ουσιαστικών παρεμβάσεων και όχι προσωρινών επιφανειακών λύσεων, είναι κρίσιμη, επειδή τα προβλήματα αυτά είναι χρόνια, έχουν οδηγήσει και συσσωρεύσει επιμέρους προβλήματα στη μεσαία τάξη, τις επιχειρήσεις, στις οικογένειες και τα νοικοκυριά, με διαστάσεις κοινωνικού αποκλεισμού, έντονων προβλημάτων στις σχέσεις συζύγων και τέκνων ( αύξηση διαζυγίων, προβλήματα με διατροφές στα ανήλικα τέκνα, γυναικοκτονίες), έχουν οδηγήσει στην αύξηση ενοικίων αφού από τη μια οι ιδιοκτήτες ακινήτων προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την αύξηση του τουρισμού και τη ζήτηση, από την άλλη, οι μόνιμοι κάτοικοι των πόλεων-και δη του λεκανοπεδίου Αττικής-έχουν πρόβλημα να μισθώσουν κατοικία, λόγω σημαντικής αύξησης των ενοικίων αλλά και της προσφοράς και διαθεσιμότητας, η δε φοιτητική στέγη ακόμη χειρότερα. Αναλογιστείτε λοιπόν, τη περίπτωση ανθρώπων που απώλεσαν τη κατοικία τους σε πλειστηριασμό όταν δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να μισθώσουν έπειτα άλλη κατοικία. Η “πολυκρίση” αντιμετωπίζεται με πολιτική θέληση και γενναιότητα. “Αβουλία γαρ πολλά βλάπτονται οι βροτοί” (Με την έλλειψη θέλησης πολλά ζημιώνονται οι θνητοί)-Μένανδρος.

*Σωκράτης Π. Βρυσόπουλος, Δικηγόρος Πειραιά

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr