Σουζάνα Κλημεντίδη: Απαλλαγή από τον φόρο ακίνητης περιουσίας και κρατική ενίσχυση – Το ΔΕΕ αποσαφηνίζει τα όρια

Με απόφασή του της 29ης Απριλίου 2025, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) παρέχει κρίσιμες διευκρινίσεις σχετικά με τη νομική έννοια της κρατικής ενίσχυσης κατά το άρθρο 107 παρ. 1 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Αφορμή αποτέλεσε η υπόθεση πολωνικής εταιρείας που διεκδικούσε φορολογική απαλλαγή για ακίνητη ιδιοκτησία με σιδηροδρομική υποδομή. Το βασικό ερώτημα που τέθηκε ήταν αν μια τέτοια απαλλαγή συνιστά κρατική ενίσχυση, κατά παράβαση του ενωσιακού δικαίου, λόγω της μη κοινοποίησής της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σύμφωνα με το άρθρο 107 παρ. 1 ΣΛΕΕ, απαγορεύεται κάθε ενίσχυση που χορηγείται από κράτος μέλος ή μέσω κρατικών πόρων, η οποία νοθεύει ή απειλεί να νοθεύσει τον ανταγωνισμό, παρέχοντας επιλεκτικό πλεονέκτημα σε ορισμένες επιχειρήσεις ή παραγωγούς συγκεκριμένων προϊόντων. Για να στοιχειοθετηθεί κρατική ενίσχυση απαιτείται να συντρέχουν σωρευτικά τέσσερα στοιχεία: κρατική προέλευση, πλεονέκτημα, επιλεκτικότητα και στρέβλωση του ανταγωνισμού.

Η έννοια της επιλεκτικότητας βρέθηκε στο επίκεντρο της παρούσας υπόθεσης.Το ΔΕΕ επανεξέτασε τον κανόνα της επιλεκτικότητας με βάση το φορολογικό καθεστώς της Πολωνίας. Όπως σημείωσε, όταν ένα μέτρο αποτελεί μέρος του γενικού (ή «κανονικού») φορολογικού συστήματος, τεκμαίρεται ότι δεν παρέχει επιλεκτικό πλεονέκτημα. Μια γενική, αφηρημένη απαλλαγή που ισχύει υπό ουδέτερους όρους και για ετερογενείς φορείς δεν εμπίπτει, κατ’ αρχήν, στην έννοια της κρατικής ενίσχυσης.

Το ΔΕΕ αναγνώρισε δύο εξαιρέσεις:

1. Όταν η απαλλαγή εντάσσεται σε σύστημα που έχει διαμορφωθεί με κριτήρια προδήλως εισάγοντα διακρίσεις.
2. Όταν οι όροι της απαλλαγής συνδέονται στενά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ωφελούμενων επιχειρήσεων, ώστε αυτές να συνιστούν συνεκτική και προνομιούχα κατηγορία.

Στην επίδικη περίπτωση, η απαλλαγή χορηγείται σε όσους κατέχουν ακίνητα με σιδηροδρομική υποδομή που διατίθεται σε μεταφορικές επιχειρήσεις. Το Δικαστήριο τόνισε ότι η εν λόγω προϋπόθεση δεν συνδέεται με συγκεκριμένο τύπο επιχειρήσεων ή δραστηριοτήτων, ούτε προϋποθέτει οικονομικό χαρακτήρα. Συνεπώς, η διάταξη εφαρμόζεται σε ευρύ φάσμα φορέων, από μεγάλες επιχειρήσεις έως δημόσιους οργανισμούς, χωρίς να δημιουργεί συγκριτικό πλεονέκτημα για μια ειδική κατηγορία.

Επιπλέον, υπογραμμίζεται ότι η απαλλαγή υπηρετεί και έναν περιβαλλοντικό σκοπό – δηλαδή την επαναλειτουργία σιδηροδρομικών γραμμών – γεγονός που, σύμφωνα με τη νομολογία, δικαιολογεί διαφοροποιήσεις στο φορολογικό πεδίο, υπό τον όρο ότι δεν πλήττεται η αρχή της ίσης μεταχείρισης.

Το Δικαστήριο απέφυγε να καταλήξει σε απόλυτο συμπέρασμα και παραπέμπει το ζήτημα τελικής εκτίμησης στο εθνικό δικαστήριο, το οποίο καλείται να κρίνει, με βάση τα πραγματικά περιστατικά, αν πληρούται ή όχι το κριτήριο της επιλεκτικότητας. Αν κριθεί ότι η απαλλαγή παρέχει πλεονέκτημα μόνο σε ορισμένες επιχειρήσεις, τότε θα πρέπει να εξεταστεί κατά πόσο επηρεάζει τον ανταγωνισμό, ιδίως σε τομείς που έχουν απελευθερωθεί σε επίπεδο Ένωσης, όπως οι σιδηροδρομικές μεταφορές.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr