Σουζάνα Κλημεντίδη: Άρειος Πάγος – Δεν χάνεται η έφεση αν ο φάκελος δεν είναι διαθέσιμος στο γραφείο

Με την υπ’ αριθμ. 1252/2024 απόφασή του, ο Άρειος Πάγος έκρινε ότι η αδυναμία πρόσβασης του καταδικασθέντος κατηγορουμένου στη δικογραφία συνιστά λόγο ανωτέρας βίας, ικανό να δικαιολογήσει την εκπρόθεσμη άσκηση έφεσης κατά καταδικαστικής απόφασης. Η κρίση αυτή εδράζεται στη θεμελιώδη αρχή του άρθρου 255 ΑΚ, κατά την οποία κανείς δεν υποχρεούται στα αδύνατα, καθώς και στη νομολογιακή αποδοχή ότι η ύπαρξη ανυπέρβλητου κωλύματος μπορεί να άρει τις συνέπειες της άπρακτης παρόδου της προθεσμίας.

Κατά το ανώτατο δικαστήριο, ανωτέρα βία νοείται κάθε απρόβλεπτο και εξαιρετικό γεγονός, είτε αντικειμενικό είτε σχετιζόμενο με το πρόσωπο του δικαιούχου, το οποίο δεν μπορεί να αποτραπεί ακόμη και με μέτρα άκρας επιμέλειας και σύνεσης. Στο πλαίσιο αυτό, συνιστά τέτοιο γεγονός και η μη παραμονή της δικογραφίας στο αρμόδιο δικαστικό γραφείο κατά τις εργάσιμες ώρες, όταν από αυτό εξαρτάται η ουσιαστική άσκηση του ένδικου μέσου της έφεσης.

Στην υπό κρίση υπόθεση, ο κατηγορούμενος είχε καταδικαστεί ερήμην με απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Λάρισας, η οποία του επιδόθηκε σε απόσπασμα στις 19 Ιανουαρίου 2024. Η έφεση ασκήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2024, δηλαδή μετά την εκπνοή της σχετικής προθεσμίας. Ωστόσο, στην έκθεση έφεσης, η συνήγορός του περιέγραψε συγκεκριμένα περιστατικά που εμπόδισαν την έγκαιρη άσκησή της.

Από την 23η Ιανουαρίου 2024 καταβλήθηκαν συνεχείς προσπάθειες, μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας και με αίτηση προς τον Πρόεδρο Υπηρεσίας, να αποκτηθεί πρόσβαση στη δικογραφία και να ληφθούν αντίγραφα. Αν και ο Πρόεδρος χορήγησε αυθημερόν σχετικό σημείωμα, αυτό δεν μπορούσε να εκτελεσθεί, διότι η δικογραφία δεν είχε επιστραφεί από τη δικαστή της έδρας  στο γραφείο, αλλά επεστράφη μόλις στις 30 Ιανουαρίου. Ο κατηγορούμενος απέκτησε γνώση του φακέλου μία ημέρα μετά τη λήξη της προθεσμίας και προχώρησε άμεσα στην άσκηση της έφεσης την επομένη.

Το Εφετείο, ωστόσο, απέρριψε την έφεση ως εκπρόθεσμη, κρίνοντας ότι η πρόσβαση στη δικογραφία δεν ήταν αναγκαία, διότι η επίδοση του αποσπάσματος της απόφασης παρείχε επαρκή στοιχεία για την άσκηση του ένδικου μέσου, δεδομένου του καθολικού μεταβιβαστικού αποτελέσματος της έφεσης. Υποστήριξε δηλαδή ότι δεν απαιτείται αιτιολόγηση, επομένως ούτε και πρόσβαση στο πλήρες περιεχόμενο της δικογραφίας.

Ο Άρειος Πάγος απέρριψε την παραπάνω συλλογιστική, κρίνοντας ότι το Εφετείο υπέπεσε σε πλημμέλειες των διατάξεων του άρθρου 510 παρ. 1 περ. Η και Θ ΚΠΔ. Συγκεκριμένα, έκρινε παράνομα την έφεση ως εκπρόθεσμη, παραβλέποντας την ύπαρξη λόγου ανωτέρας βίας, και αρνήθηκε να προχωρήσει στην ουσιαστική εξέταση της υπόθεσης, υπερβαίνοντας αρνητικά την εξουσία του.

Το ανώτατο δικαστήριο τόνισε ότι η ουσιαστική άσκηση έφεσης, με την ενδεχόμενη επίκληση λόγων και αιτιάσεων κατά της πρωτόδικης απόφασης, προϋποθέτει την πλήρη γνώση της δικογραφίας. Η επίδοση αποσπάσματος δεν είναι επαρκής, όταν ο κατηγορούμενος επιθυμεί να ασκήσει τη δικονομική του δυνατότητα με πληρότητα και τεκμηρίωση. Επομένως, η αδυναμία πρόσβασης στη δικογραφία, χωρίς υπαιτιότητα του εκκαλούντος, αποτελεί επιγενόμενο εμπόδιο μη δυνάμενο να αρθεί, και συνιστά λόγο ανωτέρας βίας.

Κατόπιν αυτών, ο Άρειος Πάγος έκανε δεκτή την αναίρεση, αναγνωρίζοντας το παραδεκτό της έφεσης και υπογραμμίζοντας τη σημασία της πραγματικής και ουσιαστικής δυνατότητας του κατηγορουμένου να ασκήσει τα ένδικα μέσα του. Η απόφαση ενισχύει τη θέση ότι οι δικονομικές προθεσμίες δεν μπορούν να εφαρμόζονται τυπολατρικά εις βάρος της ουσίας του δικαιώματος ένδικης προστασίας.

*Της Σουζάνας Κλημεντίδη, Δικηγόρου

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr