Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024

Παναγιώτης Στάθης: Ποινικός “λαϊκισμός” και τεκμήριο αθωότητας – Δικηγόροι και δικαστές απαντούν με αφορμή την υπόθεση Λιγνάδη

Οι δικαστές ήδη μίλησαν για πολιτικά υποκινούμενη επίθεση , οι δικηγόροι (ΔΣΑ) μιλούν για αναγκαίο σεβασμό του τεκμηρίου αθωότητας και αναφέρουν πως “..οι δικαστικές αποφάσεις προφανώς και επιδέχονται κριτικής, η οποία όμως δεν μπορεί να καταλήγει σε συλλήβδην απαξίωση της δικαιοδοτικής λειτουργίας”. Όσο για τα πολιτικά κόμματα (όχι όλα και όχι με την ίδια ένταση) αποδέχονται ή όχι μια δικαστική απόφαση ανάλογα με τη δική τους θέση. Τελικά – ερωτάται- θέλουμε μια δικαιοσύνη ακριβοδίκαιη (με τα λάθη της προφανώς) με την οποία δεν συμφωνούμε πάντα ή μια δικαιοσύνη που απλώς κάνει αυτό που μας αρέσει;

NEWSROOM icon
NEWSROOM
Παναγιώτης Στάθης: Ποινικός “λαϊκισμός” και τεκμήριο αθωότητας – Δικηγόροι και δικαστές απαντούν με αφορμή την υπόθεση Λιγνάδη dikastiko.gr

Ενας απο τους κορυφαίους δικαστές της χώρας, ο Μιχάλης Μαργαρίτης, πρόεδρος στη δίκη για την υπόθεση της 17Ν είχε πει – τότε – από έδρας μια φράση που – πιθανόν – συμπυκνώνει την γνώση του συστήματος Δικαιοσύνης: “Άλλο η αλήθεια και άλλο η δικαστηριακή αλήθεια. Είθε αυτές οι δυο να συμπίπτουν”, ανέφερε ο πρόεδρος περιγράφοντας την αγωνία του δικαστή να προσεγγίσει την πραγματική αλήθεια, με βάση όμως τους κανόνες δικαίου, τους νόμους, τα δικαιώματα όλων των πλευρών την ελεύθερη κρίση του. Κυρίως όμως με βάση τα στοιχεία της δικογραφίας. Η πεποίθηση της κοινής γνώμης, όλων μας, περί της ενοχής ή μη ενός ανθρώπου, δεν αρκεί , ούτε πρέπει να αρκεί. Η πολιτεία θα πρέπει να συλλέγει τα στοιχεία εκείνα να αποδεικνύουν πέραν πάσης αμφιβολίας την ενοχή ενός κατηγορουμένου. Κι επειδή ασφαλής κρίση δεν υπάρχει, υπάρχει πρώτος βαθμός δικαιοδοσίας, δεύτερος και φυσικά ο Άρειος Πάγος.

Παρεμβάσεις

Αυτό σημαίνει πως δεν γίνονται λάθη; Προφανώς και γίνονται. Εξόφθαλμα μάλιστα. Πως δεν υπάρχουν παρεμβάσεις; Φυσικά και έχουν υπάρξει (εξόφθαλμες μάλιστα) και επειδή είναι της μόδας η πολιτική κριτική στις δικαστικές αποφάσεις, “ο αναμάρτητος (εκ των πολιτικών δυνάμεων) πρώτος το λίθο βαλέτω”. Εδώ είχαμε δεί κάποτε να γνωμοδοτεί επί της ενοχής ή όχι πολιτικών προσώπων σε εκκρεμή δικαστική υπόθεση ο τότε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου. Και για όσους “παροικούν χρόνια στην Ιερουσαλήμ” τα (παρα) δείγματα είναι πολλά. Πάρα πολλά. Και διαχρονικά και πρόσφατα. Τι σημαίνει όμως αυτό; Πως όλες οι δικαστικές αποφάσεις είναι καθοδηγούμενες; Πως όλοι οι δικαστές είναι ποδηγετούμενοι; ΟΧΙ προφανώς ΟΧΙ και πρέπει να το γράφουμε με κεφαλαία γράμματα γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των δικαστών και εισαγγελέων αυτής της χώρας είναι μια σκληρά και υπό αντίξοες συνθήκες εργαζόμενη ομάδα ανθρώπων, με υψηλό φρόνημα και συνείδηση. Με λάθη αλλά και ευθυκρισία. Και πολλές φορές χωρίς στήριξη απο την εκάστοτε πολιτική ηγεσία.

“Ποινικός λαϊκισμός”

Η έκφραση “ποινικός λαϊκισμός” που έγραψε το dikastiko.gr και αναπαρήχθη εκτενώς , έχει δυο μορφές. Η μια έχει να κάνει με αυτό που ορθά επισημαίνει το πρόσφατο ψήφισμα του ΔΣΑ , πως οδηγεί υπό το βάρος της επικαιρότητας σε νομοθετικές πρωτοβουλίες (π.χ αυστηροποίηση ποινών) “στο πόδι”. Η άλλη έχει να κάνει με την άποψη που όλοι έχουμε για μια δικαστική απόφαση (και δικαιούμαστε να την κριτικάρουμε αυστηρά) η οποία όμως πρέπει να απηχεί και την δικαστηριακή πραγματικότητα που βασίζεται σε στοιχεία και κανόνες. Εν προκειμένω για να μην γενικολογούμε, ο Δημ. Λιγνάδης κατηγορείται και καταδικάστηκε πρωτοδίκως για το πιο αποτρόπαιο αδίκημα που είναι η σεξουαλική βία κατά ανηλίκων. Αποκρουστικό, απάνθρωπο. Μέχρι όμως να τελεσιδικήσει η υπόθεση τεκμαίρεται αθώος, όπως κάθε κατηγορούμενος. Αναφέρει το ψήφισμα του ΔΣΑ : “…Κορωνίδα του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού, στο πεδίο του ποινικού δικαίου, αποτελεί το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορουμένου. Ο κατηγορούμενος θεωρείται αθώος μέχρι την έκδοση αμετάκλητης καταδικαστικής δικαστικής απόφασης και η βασική αυτή αρχή δεν πρέπει να κάμπτεται από οποιονδήποτε και για οποιοδήποτε λόγο.

  • Σε μία δημοκρατική και ευνομούμενη Πολιτεία, η Δικαιοσύνη απονέμεται από τα Δικαστήρια, σύμφωνα με τους θεσμοθετημένους ουσιαστικούς και δικονομικούς κανόνες, οι οποίοι πρέπει να εφαρμόζονται έναντι όλων, χωρίς καμία διάκριση. Οποιαδήποτε προσπάθεια επηρεασμού της δικαστικής κρίσης σε υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη είναι καταδικαστέα, ιδίως όταν προέρχεται από πρόσωπα με θεσμικό ρόλο”.

Συνολική απαξίωση

Η πολιτική αφετηρία της εκμετάλλευσης ενός γεγονότος, προς πολιτικό όφελος δηλαδή μέσω του πλήγματος στον αντίπαλο, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, όμως ενέχει το δηλητήριο του φασιστικού συνθήματος “όλοι ίδιοι είστε”. Και το συλλήβδην τσουβάλιασμα των δικαστών , επειδή δεν μας αρέσει μια δικαστική απόφαση , οδηγεί σε ξεκάθαρη προσπάθεια απαξίωσης ενός θεσμού.

“• Το κοινό περί δικαίου αίσθημα, όπως γίνεται υποκειμενικά αντιληπτό, δεν μπορεί να προδικάζει το αποτέλεσμα της δικαστικής κρίσης, πέραν της κείμενης νομιμότητας, ούτε δικαιολογείται να υποκινεί φαινόμενα ποινικού λαϊκισμού, όπως, δυστυχώς, έχουμε διαπιστώσει, κατ’ επανάληψη, από τις σχετικές κυβερνητικές νομοθετικές πρωτοβουλίες.

  • Οι δικαστικές αποφάσεις προφανώς και επιδέχονται κριτικής, η οποία όμως δεν μπορεί να καταλήγει σε συλλήβδην απαξίωση της δικαιοδοτικής λειτουργίας”, γράφει ο ΔΣΑ.

Για αυτό και η Ένωση Δικαστών Εισαγγελέων (με διαφωνία της μειοψηφίας) γράφει για “δημόσια και ΥΠΟΚΙΝΟΥΜΕΝΗ για πολιτικές σκοπιμότητες προσβολή και διαπόμπευση της προσωπικότητας της Προέδρου του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Αθηνών, καθώς και των υπολοίπων Δικαστών της Συνθέσεως”.

Η αναστολή

Η αναστολή στον Λιγνάδη είναι όμως ένα άλλο θέμα. Κατ’ αρχήν το dikastiko.gr εγκαίρως ενημέρωσε πως η διάταξη περί αναστολής της ποινής στη σημερινή της μορφή ισχύει από το 2010: “• Η διάταξη του άρθρου 497 παρ. 8 ΚΠΔ, όπως ισχύει μέχρι σήμερα μετά την τελευταία τροποποίησή της με το Ν. 3904/2010, κινείται σε σωστή κατεύθυνση και η εφαρμογή της εναπόκειται αποκλειστικά στην κυριαρχική κρίση του δικαστηρίου. Σημειώνεται ότι τη δυνατότητα αυτή αποστερήθηκαν τα δικαστήρια για ήσσονος ποινικά αδικήματα μετά την πρόσφατη τροποποίηση της παρ. 6 του άρθρου 187 ΠΚ.

  • Εχέγγυο ασφάλειας της δικαστικής κρίσης αποτελεί ο έλεγχος της υπόθεσης από πλείονες βαθμούς δικαιοδοσίας”,αναφέρει ο ΔΣΑ.

Έπρεπε λοιπόν να δοθεί αναστολή στον Λιγνάδη; Κατ΄αρχήν να ξεκαθαρίσουμε έναν (νεότευκτο) μύθο: Που λέει – περίπου – πως οι αναστολές ποινών δίνονται αφειδώς από τους δικαστές. Σας βεβαιώ πως οι δικαστές είναι πολύ φειδωλοί στο να αναστέλλουν τέτοιου εύρους ποινές. Παρότι η σχετική διάταξη ουσιαστικά προτάσσει την αναστολή ως βασική αρχή και την αποκλείει εφόσον δεν τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις που είναι ήδη καταγεγραμμένες. Το ίδιο αναφέρεται και στην προφυλάκιση. Αλλά για να είμαστε ειλικρινείς, στην Ελλάδα ο κανόνας είναι οι κατηγορούμενοι να προφυλακίζονται (!!) παρά την ύπαρξη των προυποθέσεων που ουσιαστικά τους κρατούσαν εκτός φυλακής και να ΜΗΝ τους δίδεται αναστολή σε τέτοιου εύρους ποινές. Από την άλλη δεν έχει ξανασυμβεί; Πολλάκις και με μεγαλύτερες ποινές , σε ανάλογα ή μη αδικήματα. Άρα δεν πέσαμε κι από τα σύννεφα..

Η απάντηση όμως στην ερώτηση αν έπρεπε να δωθεί αναστολή ουσιαστικά δίδεται από έναν συνομιλητή μου , νομομαθή και κυρίως με καμία δόση συμπάθειας προς τον Λιγνάδη. Και αφορά την ισχυρότατη μειοψηφία (2-5 και 3-4) στην καταδίκη Λιγνάδη και την αθώωση του σε δυο από τις τέσσερις πράξεις για τις οποίες κατηγορήθηκε.: “Πως να μη την δώσουν”, αναρωτήθηκε…

Ακολουθήστε τον Παναγιώτη Στάθη στο instagram, στο facebook και στο Twitter

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ