Σουζάνα Κλημεντίδη: Η αναστολή του πλειστηριασμού μέσω του άρθρου 1000 ΚΠολΔ – Ένα πολύτιμο δικονομικό εργαλείο στα χέρια των οφειλετών

Η πολιτική δίκη προκειμένου να πραγματώσει το έργο για το οποίο προορίζεται, ήτοι την ουσιαστική απονομή δικαιοσύνης, εκ των πραγμάτων διαρθρώνεται σε δύο επίπεδα. Το πρώτο αφορά την διάγνωση των κάθε φορά υπό κρίση αξιώσεων, ενώ το δεύτερο εντοπίζεται στην εφαρμογή των αξιώσεων που έτυχαν αντικείμενο διάγνωσης, μέσα από τα επιφορτισμένα κάθε φορά όργανα της πολιτείας. Η εφαρμογή του δικαίου, τις φορές που ο οφειλέτης δεν συμμορφώνεται εκουσίως, συντελείται με την ενεργοποίηση των διατάξεων της αναγκαστικής εκτέλεσης. Σήμερα δε, υπό το φως των τακτικών πολιτικών εξαγγελιών για το ευαίσθητο ζήτημα των πλειστηριασμών και μετά τη γενικευμένη αναστολή που έλαβε χώρα τους σκληρούς μήνες της πανδημίας, αποδεικνύεται η πρακτική σημασία του θεσμού, στο μέτρο που αποτελεί την κορύφωση της δικαστικής διένεξης για την τύχη των επίδικων απαιτήσεων μεταξύ του επισπεύδοντος και του καθού η εκτέλεση.

Παρόλο που το δικαίωμα του δανειστή προς αναγκαστική εκτέλεση απολαύει συνταγματικής περιωπής, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 20 του Συντάγματος, στο πλαίσιο του οποίου κατοχυρώνεται η παροχή έννομης προστασίας, ο νομοθέτης, αναγνωρίζοντας τις συγκρούσεις συμφερόντων που διέπουν την ύλη της αναγκαστικής εκτέλεσης, έχει δώσει στον οφειλέτη μέσω του άρθρου 1000 του ΚΠολΔ ένα τελευταίο, πολύτιμης σημασίας δικονομικό εργαλείο προκειμένου να επιτύχει την διάσωση των κατασχεμένων ακινήτων από τον πλειστηριασμό, καθώς και από την κατακύρωση αυτών σε τιμή ασύμφορη. Έτσι, λοιπόν, το ακροτελεύτιο αυτό άρθρο, ως εκδήλωση τήρησης λεπτών ισορροπιών εκ μέρους του νομοθέτη, παρέχει την δυνατότητα στον καθού η εκτέλεση να αιτηθεί από το δικαστήριο την αναστολή του πλειστηριασμού, όταν η αναστολή, ως ρυθμιστικό μέτρο της εκτέλεσης, κρίνεται σκόπιμη για την προαγωγή των εκατέρωθεν συμφερόντων. Ο δικαιολογητικός σκοπός της αναστολής προάγεται σε εκείνες τις κατηγορίες οφειλετών οι οποίοι στην χορηγηθείσα προθεσμία αναστολής δύνανται να αποπληρώσουν το χρέος τους, ή άλλως είναι σε θέση να εξασφαλίσουν ένα μεγαλύτερο πλειστηρίασμα, υπό την προϋπόθεση ότι και στις δύο διαζευκτικά οριζόμενες από το δικαστήριο περιπτώσεις δεν υπονομεύονται τα συμφέροντα του δανειστή. 

Το δικαστήριο δικάζει κατά την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων κατόπιν σχετικής υποβολής αίτησης του οφειλέτη και όχι του επισπεύδοντος (ή άλλου) δανειστή, η οποία μάλιστα πρέπει να κατατεθεί, με ποινή απαραδέκτου, τουλάχιστον 15 ημέρες πριν από την προγραμματισμένη ημερομηνία έναρξης του πλειστηριασμού. Η επιδιωκόμενη αναστολή αφορά μόνο τον πλειστηριασμό και δεν επεκτείνεται γενικώς και αορίστως σε όλη την εκτελεστική διαδικασία, γεγονός δε που σημαίνει ότι διαρκούσης της αναστολής δεν μπορεί εγκύρως να πραγματοποιηθεί πλειστηριασμός, καθώς σε άλλη περίπτωση θα είναι δικονομικά άκυρος (αρ. 159 ΚΠολΔ) και ως εκ τούτου ο οφειλέτης μπορεί να επιτύχει την ακύρωσή του κατ’ εφαρμογή του άρθρου 933 ΚΠολΔ.

Ακολούθως, η ελληνική νομολογία παγίως αποφαίνεται ότι το άρθρο 1000 του ΚΠολΔ παρέχει κάποιες προστατευτικές εγγυήσεις τόσο για λογαριασμό του οφειλέτη όσο και για λογαριασμό του δανειστή. Ειδικότερα, ο μεν πρώτος διασφαλίζεται μέσω του εν λόγω άρθρου στις περιπτώσεις οικονομικής δυσπραγίας, ενώ ο δεύτερος είναι κατοχυρωμένος από προσωρινή πτώση, λχ. για λόγους εποχιακούς, των τιμών των ακινήτων με την προσωρινή και χρονικά οριοθετημένη αναστολή του πλειστηριασμού (ΜπρΑθ 1975/2011 ΝΟΜΟΣ).

Τούτων δοθέντων, το αρμόδιο δικαστήριο κάνει δεκτή την αίτηση αναστολής υπό την προϋπόθεση ότι α) αντικείμενο της κατάσχεσης και του πλειστηριασμού είναι ακίνητο, β) δεν υφίσταται κίνδυνος βλάβης -δικονομικής ή περιουσιακής- του επισπεύδοντος δανειστή και γ) υφίστανται βάσιμοι λόγοι ότι ο οφειλέτης εντός της τασσόμενης προθεσμίας αναστολής θα ικανοποιήσει τον δανειστή ή ότι, σε περίπτωση που παρέλθει το χρονικό διάστημα της αναστολής, θα επιτευχθεί μεγαλύτερο πλειστηρίασμα. Οι συγκεκριμένες προϋποθέσεις για τη χορήγηση της αναστολής του πλειστηριασμού τίθενται σωρευτικά (ΜπρΡοδ 730/007 ΝΟΜΟΣ), ενώ ομοίως για την χορήγηση αυτής απαιτείται τόσο η καταβολή των εξόδων επίσπευσης του πλειστηριασμού, όσο επίσης και η καταβολή του ενός τετάρτου (1/4) τουλάχιστον του οφειλόμενου κεφαλαίου στον δανειστή. 

Η απόφαση που κάνει δεκτή την αίτηση αναστολής του πλειστηριασμού χορηγείται για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβεί τους έξι (6) μήνες και αφετηριακό γεγονός αυτής αποτελεί η επόμενη της αρχικής ημέρας που είχε οριστεί για την πραγματοποίηση του πλειστηριασμού, χωρίς να ενδιαφέρει εάν αυτός ματαιώθηκε ή ανεστάλη από άλλη αιτία ή εάν μεσολάβησε συμβατική αναστολή. Η εκπνοή εντούτοις του χρονικού διαστήματος της αναστολής συνεπάγεται την εκ νέου έγκυρη επίσπευση της διαδικασίας του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, είτε από τον ίδιο τον επισπεύδοντα (973 παρ. 1 ΚΠολΔ), είτε και από άλλον δανειστή που υποκαθίσταται υπό τις ειδικότερες προϋποθέσεις του άρθρου 973 παρ. 2-3 ΚΠολΔ.

Συμπερασματικά, η προσπάθεια του νομοθέτη να αποφύγει ασυμμετρίες μεταξύ των αντικρουόμενων συμφερόντων του δανειστή και του οφειλέτη είναι εμφανής και ως τέτοια δεν θα μπορούσε να γίνει υπό διαφορετικούς όρους λίγο πριν ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις του πρώτου. Εντούτοις, ο οφειλέτης δεν είναι απροστάτευτος και έχει στην δικονομική του εργαλειοθήκη ένα επιπλέον πλεονέκτημα το οποίο καλείται να αξιοποιήσει. Βέβαια, στο εν λόγω στάδιο οι δυνατότητές του έχουν περιορισθεί σημαντικά και ίσως εδώ διαφαίνεται η προνοητικότητα εκείνου του οφειλέτη που ήδη, σε προγενέστερο στάδιο της εκτελεστικής διαδικασίας, είχε κινήσει την εξωδικαστική επίλυση της διαφοράς του.

Το άρθρο συνυπογράφουν οι: Σουζάνα Κλημεντίδη, Δικηγόρος & Γιώργος Γούλας, Ασκούμενος Δικηγόρος

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr